Η νεοφιλελεύθερη πολιτική που παρέδωσε τα πάντα στους μηχανισμούς των αγορών απέτυχε παταγωδώς

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Τα αδιέξοδα της Ευρώπης         

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη

Κάθε μέρα που περνά η κρίση και τα αδιέξοδα της Ευρώπης βαθαίνουν. Τελευταίο επεισόδιο στη μαύρη σειρά η προσφυγή της Πορτογαλίας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης. Όπως συνέβηκε και με την Ελλάδα, η χώρα αυτή εξάντλησε κάθε δυνατότητα δανεισμού της στις διεθνείς αγορές. Την ίδια στιγμή η κατάσταση χειροτερεύει καθημερινά και στην Ισπανία. Αν συμβεί κάποια στιγμή και η χώρα αυτή υποχρεωθεί να προσφύγει στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, το χτύπημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι πολύ βαρύ. Κι αυτό βεβαίως λόγω του μεγέθους της ισπανικής οικονομίας. Θα αντέξει η Ευρώπη μια ισπανική κατάρρευση παρόμοια με αυτή της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας; Φυσικά σε μια τέτοια περίπτωση θα είναι αναπόφευκτη και η επέμβαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Η κρίση της Ευρώπης έχει δύο σκοπιές: η πρώτη έχει να κάνει με την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση και την αδυναμία των ηγετών της να πάρουν τα μέτρα εκείνα που χρειάζονται για να βγει η Ένωση από την ύφεση και κυρίως να αντιμετωπιστεί η βαθιά κρίση που μαστίζει τον Ευρωπαϊκό Νότο.
Η δεύτερη σκοπιά των προβλημάτων της Ευρώπης έχει να κάνει με τη γενικότερη κρίση της παγκόσμιας οικονομίας. Καμιά χώρα, καμιά περιοχή του κόσμου δεν έχει σήμερα την αναγκαία αυτάρκεια να αντιμετωπίσει από μόνη της τα προβλήματα μιας παγκοσμιοποιημένης κρίσης.
Είναι γι’ αυτό που χρειάζεται να παρθούν μέτρα σε πλανητικό επίπεδο και σε συνεργασία όλων των δρώντων της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας για να αντιμετωπιστεί η σημερινή κρίση. Φυσικά η Ευρώπη θα πρέπει να ξεκινήσει με τη ρύθμιση των δικών της εσωτερικών προβλημάτων με πρώτο και βασικό την υιοθέτηση μιας κοινής οικονομικής πολιτικής πέρα από εθνικούς εγωισμούς και επιμέρους συμφέροντα. Χωρίς μια τέτοια πολιτική η κρίση και η αποτελμάτωση θα συνεχίζονται. Θα πρέπει δηλαδή σε τελευταία ανάλυση οι Ευρωπαίοι ηγέτες να αποφασίσουν αν επιθυμούν μια κοινή πορεία στην αντιμετώπιση της κρίσης ή αν η κάθε χώρα θα ακολουθεί τη δική της εθνική πολιτική και την προάσπιση των δικών της συμφερόντων. Τη στιγμή αυτή οι χώρες της Ευρώπης ακολουθούν μια μεσοβέζικη πολιτική που από τη μια παρουσιάζεται ως μια κοινή και ενιαία οικονομική πολιτική ενώ από την άλλη η κάθε χώρα επιδιώκει την προάσπιση πρώτα των δικών της συμφερόντων.
Μια κοινή ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική σημαίνει πως ο Ευρωπαϊκός Βορράς θα δώσει στήριξη στον Ευρωπαϊκό Νότο. Εξυπακούεται φυσικά πως και ο Νότος θα υιοθετήσει μια πιο ορθολογιστική οικονομική πολιτική. Από την άλλη η όποια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των ανθρώπων και τα προβλήματά τους. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές έχουν οδηγήσει στη σημερινή αποτελμάτωση και ασφαλώς δεν μπορούν να συνεχιστούν. Η Ευρώπη έχει ανάγκη μιας κεϋνσιανής πολιτικής ανάπτυξης αυτή τη στιγμή που θα τη βγάλει από τον μαρασμό. Μια τέτοια πολιτική θα μπορούσε να γίνει ο μοχλός ακόμη και της παγκόσμιας ανάκαμψης. Ούτως ή άλλως η νεοφιλελεύθερη πολιτική που παρέδωσε τα πάντα στους μηχανισμούς των αγορών απέτυχε παταγωδώς και οδήγησε την παγκόσμια οικονομία στη σημερινή κρίση.
Υ. Γ. : Σε μια τέτοια κρίσιμη οικονομική συγκυρία η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια να αντιμετωπίζει τα οικονομικά της προβλήματα με κοκορομαχίες. Κυβέρνηση, κόμματα και λοιποί εταίροι, θα πρέπει κάποια στιγμή να υιοθετήσουν ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα περισώζει και την οικονομία του τόπου αλλά και θα ανακουφίζει τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες.
Όσο για την Ελλάδα, όλοι αναγνωρίζουν σήμερα την παταγώδη αποτυχία του περιβόητου μνημονίου και αναμένουν την αναδιάρθρωση-ελεγχόμενη χρεοκοπία. Οι ελίτ της χώρας θυμίζουν δυστυχώς, σε ελαφρά παράφραση, τους στίχους του Κώστα Βάρναλη, «δειλοί μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα,/προσμένουν, ίσως, κάποιο θάμα!» Καθώς πάντως η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, ένα όραμα περιμένει πάντα στη γωνιά του δρόμου αυτούς που θα το κάνουνε σημαία και θα περισώσουν την τιμή της χώρας.
*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.Ε-mail stephanos.constantinides@gmail.com