Ελλάδα - Με ποδήλατο στην Αθήνα - Ουτοπία ή απλώς ρεαλισμός;

Μια συνηθισμένη μέρα αξίζει τον κόπο να δοκιμάσει κάποιος να 

πραγματοποιήσει έστω και μία μικρή μετακίνηση με το ποδήλατο.

Σπύρος ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ*

Η ανάπτυξη της χρήσης του ποδηλάτου σε μια πόλη όπως η Αθήνα –ή όπως το Μιλάνο, το Παρίσι, το Λονδίνο, η Βαρκελώνη, το Βουκουρέστι ή οποιαδήποτε άλλη σύγχρονη πόλη– έχει λογική και ουσία, καθώς σχετίζεται, κυρίως, με τη βιωσιμότητα της ίδιας της πόλης. Κι αυτό είναι το πρώτο που έχει σημασία.

Μιλώντας για ποδήλατο στην πόλη, αναφερόμαστε στην επιλογή των πολιτών να προτιμούν –για μετακινήσεις έως περίπου 5 χιλιόμετρα– ένα μέσο απλό, πρακτικό, οικονομικό και ευχάριστο, που δεν κάνει θόρυβο, δεν πιάνει χώρο, δεν έχει απαιτήσεις για μεγάλα πάρκινγκ, δεν αποτελεί κίνδυνο για τους γύρω και, επιπλέον, σε κάνει να βλέπεις την πόλη με άλλο μάτι.


Ενα μέσο το οποίο, στις πολύπλοκες εποχές που ζούμε, πριμοδοτεί την απλότητα, την οικονομία σε χρήματα και πόρους, τη βελτίωση της υγείας και τη δυνατότητα να μετακινείσαι μόνο με τη δύναμη των ποδιών σου, χωρίς να επιβαρύνει κανέναν και σε τίποτα. Μόνο το περπάτημα είναι πιο απλό, αλλά πολύ λιγότερο διασκεδαστικό και δεν σε πάει τόσο μακριά...

Γιατί λοιπόν δεν το χρησιμοποιούμε όλοι καθημερινά; Πραγματικά είναι άξιο απορίας, αλλά μια σειρά από «παρεξηγήσεις», οι οποίες προέρχονται λίγο από άγνοια και λίγο από την έμφυτη, ανθρώπινη τάση να αποφεύγει τις αλλαγές, μας έχουν «καθηλώσει» να θεωρούμε πιο λογικό να κατεβαίνουμε στο πάρκινγκ, να βάζουμε εμπρός το αυτοκίνητο, να ξεπαρκάρουμε, να μετακινούμαστε για 3 ή 5 χιλιόμετρα, να αναζητούμε ξανά πάρκινγκ, να εκνευριζόμαστε, και όλα αυτά ξοδεύοντας χρήματα σε βενζίνη, προκαλώντας θόρυβο, ρύπανση και ατυχήματα και, επιπλέον, εθιζόμενοι στην τεμπελιά που προκαλεί το αυτοκίνητο, αντί –τι πιο λογικό– να πάρουμε το ποδήλατό μας και να ποδηλατήσουμε ώς το καφέ, την αγορά ή το γραφείο.

Ακόμη περισσότερο, να χρησιμοποιήσουμε συνδυαστικά τη δημόσια συγκοινωνία με το ποδήλατο για να καλύψουμε ακόμη μεγαλύτερες αποστάσεις.

Τα λεγόμενα προβλήματα ή αλλιώς οι λόγοι γιατί κάποιος να μην το κάνει –είναι επικίνδυνο, δύσκολο, σκληρό, κοπιαστικό, ιδρώνεις, δεν σε προσέχουν οι άλλοι– προφανώς έχουν βάση αλλά υπό προϋποθέσεις. Τα βήματα δεν είναι: παίρνω το ποδήλατο και ξεκινώ από τη Νέα Σμύρνη να πάω στο Ψυχικό... Προφανώς όχι. Τα βήματα είναι: αρχικά χρησιμοποιώ το ποδήλατο στη γειτονιά μου. Ανακαλύπτω τη γειτονιά μου. Κοιτάζω γύρω, βλέπω, μυρίζω, νιώθω την πόλη με έναν τρόπο μοναδικό. Βρίσκω τους δρόμους που εξυπηρετούν καλύτερα, αποφεύγω τις μεγάλες κλίσεις, την κίνηση και μαθαίνω τα όριά μου.

Στη συνέχεια, προχωρώ και σε μεγαλύτερες αποστάσεις, διαπιστώνοντας πόσο εύκολα και γρήγορα μπορεί κάποιος να εντάξει το ποδήλατο στην καθημερινότητά του. Κι εδώ υπάρχει κι ένα άλλο στοιχείο με ενδιαφέρον: επειδή δεν είναι δυνατόν από τη μια μέρα στην άλλη να δημιουργηθούν ολοκληρωμένες υποδομές για το ποδήλατο, όσο περισσότεροι το χρησιμοποιούν τόσο περισσότερο κατανοούν οι υπόλοιποι ότι το ποδήλατο είναι κι αυτό μια ακόμη επιλογή. Τις υποδομές, όταν δεν υπάρχουν, μπορούν να τις προκαλέσουν οι ίδιοι οι χρήστες ποδηλάτου, καθώς εκατό ποδήλατα σε έναν κεντρικό δρόμο ορίζουν αυτόματα ποδηλατόδρομο. Και τότε η πολιτεία αναγκάζεται να τον δημιουργήσει. Τόσο απλά.

Επιπλέον, οι χρήστες των άλλων μέσων αντιλαμβάνονται ότι και το ποδήλατο είναι ένα ακόμη μέσο μετακίνησης με δικαιώματα και υποχρεώσεις, όπως όλα – εξάλλου ο ΚΟΚ ως τέτοιο το αντιμετωπίζει. Και για κείνον που θα βιαστεί να σχολιάσει ότι οι ποδηλάτες δεν σέβονται τον ΚΟΚ, προτού το κάνει, ας ρίξει μια ματιά γύρω του, στις παραβιάσεις στα κόκκινα, στα στοπ, στο πού παρκάρουν και πώς συμπεριφέρονται αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες. Διότι είναι η έλλειψη αστυνόμευσης στην τήρηση του ΚΟΚ ο λόγος για τον οποίο οι πολίτες, με όποιο μέσο κι αν κινούνται, δεν τον σέβονται και όχι η επιλογή του μέσου.

Aραγε η Αθήνα θα γίνει εγκαίρως μια πόλη για ποδήλατα; Από μας εξαρτάται, καθώς τις προϋποθέσεις τις έχουμε. Σε μια πόλη με τριακόσιες ημέρες τον χρόνο ήλιο και ήπιες κλίσεις, είναι θέμα πολιτών –προσωπικής επιλογής δηλαδή– από τη μία και Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την άλλη το κατά πόσο θα επιτευχθεί η αλλαγή. Η ανάπτυξη του ποδηλάτου στην πόλη είναι μια απόφαση πολιτική όσο και κοινωνική και σίγουρα επιτακτική, αν θέλουμε να ζούμε και να απολαμβάνουμε την πόλη μας και την καθημερινότητά μας.

Γιατί η ζωή μπορεί να είναι πολύ πιο απλή απ’ όσο έχουμε συνηθίσει να πιστεύουμε.

* Ο κ. Σπύρος Παπαγεωργίου είναι εκδότης του ποδηλατικού περιοδικού ΜΒΙΚΕ.



Πηγή: Η Καθημερινή
Δημοσιεύτηκε στις 19/07/2014