Η λιτότητα στη Βρετανία φέρνει κοινωνική εξέγερση. Οι περικοπές είναι χειρότερες από την ύφεση της δεκαετίας του ΄30

Τάνια Μποζανίνου

Η «ΤΙΝΑ» αναστήθηκε, λένε οι Βρετανοί- όπου «ΤΙΝΑ» είναι τα αρχικά της έκφρασης «Τhere Ιs Νo Αlternative!» («Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση!») την οποία χρησιμοποιούσε κατά κόρον η πρώην πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ για να περάσει νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Η έκτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου παίρνει σκληρά μέτρα για να περιορίσει ελλείμματα και χρέος. Δημόσιες υπηρεσίες, βιβλιοθήκες, πάρκα, κοινωφελείς οργανισμοί που απευθύνονται σε γονείς με μικρά παιδιά, σε νέους ή σε ανθρώπους της τρίτης ηλικίας, αρωγή σε άτομα με αναπηρία, επιδόματα σε μονογονεϊκές οικογένειες, προγράμματα στέγασης: ιδού μερικά απ΄ όσα γνωρίσματα του κράτους πρόνοιας θα περιοριστούν - και μαζί τους θα χαθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας.

Αιτία; Η απόφαση της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον να μειώσει σχεδόν κατά το ένα τρίτο τη χρηματοδότηση προς τις τοπικές αρχές που έχουν στην ευθύνη τους τις κοινωνικές αυτές παροχές. Αποτέλεσμα; Η οργή.
«Πορεία για την εναλλακτική λύση» ονόμασαν τη διαδήλωση τα συνδικάτα, οι δάσκαλοι, οι δικηγόροι, οι νοσοκόμοι, οι γιατροί, οι δημοσιογράφοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι φοιτητές, οι καλλιτέχνες, οι συνταξιούχοι και οι άνεργοι που έλαβαν μέρος. «Φοβάμαι ότι δεν είναι μόνο η “ΤΙΝΑ” που επέστρεψε από τη δεκαετία του ΄80 αλλά και οι παλιοί καλοί Τόρις- οι οποίοι πιστεύουν ότι η ανεργία είναι ένα τίμημα που αξίζει να πληρώσουμε» δήλωσε ο Μάικλ Λίχι, πρόεδρος της ΤUC, της μεγαλύτερης «ομπρέλας» συνδικαλιστικών οργανώσεων στη Βρετανία. Στις αρχές του 2011 η ανεργία στους νέους από 18 ως 24 ετών έφθασε το 20,3%- το υψηλότερο ποσοστό αφότου άρχισε να καταγράφεται το 1992. Το έλλειμμα της Βρετανίας ξεπέρασε το 12%. Η κυβέρνηση προσπαθεί να κόψει απ΄ όπου αντέχει και να μαζέψει απ΄ όπου μπορεί. Πριν από τα Χριστούγεννα οι φοιτητές κατέβηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για τη μεγάλη αύξηση που επιβάλλει το κράτος στα δίδακτρα των πανεπιστημίων. Η διαδήλωση εκείνη ήταν πολύ μικρότερη από αυτή του περασμένου Σαββατοκύριακου, όμως και τότε είχε καταλήξει σε βίαια επεισόδια στο κέντρο της πρωτεύουσας- πρωτόγνωρη για τους Λονδρέζους η συχνότητα με την οποία «τα σπάνε» τελευταίως οι βρετανοί «γνωστοί-άγνωστοι». Το γεγονός ότι ένας από τους συλληφθέντες «ταραξίες» στην πορεία της 9ης Δεκεμβρίου ήταν ο γιος του Ντέιβιντ Γκίλμορ των Ρink Floyd, ο 21χρονος Τσάρλι Γκίλμορ, φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, ενίσχυσε τα επιχειρήματα όσων υποστηρίζουν ότι «τα παιδιά της μεσαίας και ανώτερης τάξης τα σπάνε,όχι γιατί πεινάνε αλλά γιατί βαριούνται».
Ωστόσο η δύσκολη οικονομική κατάσταση είναι μια αδυσώπητη πραγματικότητα στη Βρετανία. Και γεννάει διάφορα κινήματα. Οπως για παράδειγμα η οργάνωση UΚ Uncut, που ιδρύθηκε πριν από πέντε μήνες για να αγωνιστεί κατά της φοροδιαφυγής των μεγάλων επιχειρήσεων που εκμεταλλεύονται τα «παραθυράκια» στη νομοθεσία για να αποφεύγουν να πληρώνουν μέρος των φόρων τους. Τα μέλη της κάνουν κατάληψη σε υποκαταστήματα της Vodafone, της Βoots, του Τop Shop και όποιας άλλης εταιρείας ακουστεί ότι καταφεύγει σε φορολογικά τερτίπια.
Πού θα οδηγήσουν όλα αυτά; Οι αισιόδοξοι ελπίζουν σε ένα πιο ορθολογικό κράτος που θα φροντίζει όσους έχουν πραγματικά ανάγκη. Οι περισσότεροι θεωρούν ότι οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες- νέοι, άνεργοι, γυναίκες, μετανάστες, ηλικιωμένοι- θα πληγούν χειρότερα. Η οργή αναμένεται να αυξηθεί όσο θα γίνονται πιο εμφανείς στην καθημερινή ζωή των Βρετανών οι συνέπειες των περικοπών. Σύντομα θα φανεί αν μετά την, κατά γενική ομολογία, επιτυχημένη διαδήλωση θα ακολουθήσει κύμα απεργιών, ξεκινώντας από τον δημόσιο τομέα.
Ηταν το μοιραίο τέλος του πατροπαράδοτου σεβασμού προς τον θρόνο της Αγγλίας. Στις 9 Δεκεμβρίου 2010 συνέβη το «αδιανόητο»:
διαδηλωτές που διαμαρτύρονταν στο Λονδίνο για την αύξηση των πανεπιστημιακών διδάκτρων, ελέω της οικονομικής κρίσης, πέταξαν καδρόνια και μπουκάλια μπίρας στη Ρόλς Ρόις η οποία μετέφερε σε κοσμική εκδήλωση τον πρίγκιπαΚάρολοκαι τη σύζυγό τουΚαμίλα. Ο φακός κατέγραψε το ισχυρό σοκ που ένιωσαν ο διάδοχος του θρόνου και η δούκισσα της Κορνουάλης- και η Σκότλαντ Γιαρντ ακόμη ψάχνει να βρει τους δράστες.
«Για καθετί υπάρχει πάντα η πρώτη φορά» δήλωσε η Καμίλα, ώρες μετά το πρωτοφανές περιστατικό.Το μένος των κουκουλοφόρων δεν έμεινε εκεί.Τις ίδιες μέρες επιτέθηκαν στο μέγαρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας προκαλώντας μικροζημιές ενώ προσπάθησαν να κάψουν το χριστουγεννιάτικο δέντρο της βρετανικής πρωτεύουσας αλλά η αστυνομία κατάφερε να τους αποτρέψει.
Η Βρετανία «πρέπει να πάψει να πουλάει τον εαυτό της μόνο ως χρηματοοικονομικό κέντρο» λέει στο «Βήμα» ο Κιθ Πίλμπιμ, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο City του Λονδίνου. Και να στραφεί αλλού, όπως στις τεχνολογίες αιχμής «Οφείλουμε να διαφοροποιηθούμε.Να προβάλλουμε τις δυνατότητες του Ηνωμένου Βασιλείου σε άλλους τομείς:στις υπηρεσίες, στη βιομηχανία,στις τεχνολογίες αιχμής.Δεν είμαστε μόνο το City. Δεν είμαστε ο χρηματοπιστωτικός κουμπαράς της Ευρώπης».
Αυτή τη συνταγή προτείνει ως φάρμακο στην κρίση ο καθηγητής Πίλμπιμ.
Και δεν κρύβει την απέχθειά του για την ανικανότητα των βρετανών τραπεζιτών.
Καλεί την κυβέρνηση να πάψει να σώζει τις τράπεζες και να περιορίσει τους μισθούς των υψηλόβαθμων στελεχών τους, «αφού στην ουσία οι τράπεζες έχουν καταντήσει πλέον κρατικές υπηρεσίες και φταίνε γι΄ αυτό».
Υπάρχει πράγματι εναλλακτική λύση, όπως υποστηρίζουν οι διαδηλωτές; τον ρωτήσαμε. «Ουσιαστική εναλλακτική δεν υπάρχει. Το έλλειμμα πρέπει να τεθεί υπό έλεγχο και αυτό σημαίνει ότι οι φόροι θα αυξηθούν και οι κρατικές δαπάνες θα περιοριστούν.Η εναλλακτική αφορά ποιες ακριβώς περικοπές θα αποφασιστούν,ποιοι ακριβώς φόροι θα επιβληθούν και με πόσο γρήγορους ρυθμούς θα γίνουν όλα αυτά. Δεν υπάρχει εναλλακτική στη βασική συνταγή αλλά στο ποιος θα σηκώσει το βάρος των μέτρων που λαμβάνονται για να αντιμετωπιστεί το έλλειμμα» απαντά.
Οι μισθοί των μεγαλοστελεχών των 100 μεγαλύτερων εταιρειών αυξήθηκαν την τελευταία χρονιά στη Βρετανία. Τον ρωτάμε πώς μπορεί να το εξηγήσει κανείς αυτό στον απλό κόσμο που πλήττεται από την κρίση. «Δεν υπάρχει πραγματική δικαιολογία,δεδομένου ότι οι τιμές των μετοχών μειώθηκαν- δηλαδή, δεν προστέθηκε αξία στις εταιρείες. Αυτό σημαίνει ότι τα μεγαλοστελέχη δεν ανταμείφθηκαν για τις καλές υπηρεσίες που προσέφεραν. Θα έπρεπε να υπήρχε σύνδεση ανάμεσα στους μισθούς τους και στις τιμές των μετοχών» τονίζει ο βρετανός οικονομολόγος. Εκτιμά μάλιστα ότι η κυβέρνηση Κάμερον επιδιώκει να προκαλέσει πανικό στον λαό προκειμένου να δεχθεί μέτρα που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα δεχόταν. Και καταλήγει: «Η κυβέρνηση καλλιεργεί ένα κλίμα ότι, αν δεν υπάρξει πάγωμα μισθών,οι απολύσεις στον δημόσιο τομέα θα είναι πολλές.Αυτό δημιουργεί τεράστια ανασφάλεια στους εργαζομένους. Στην πραγματικότητα δεν ισχύει ούτε καν το πάγωμα των μισθών. Οταν ο πληθωρισμός έχει ξεπεράσει το 4% και οι μισθοί μένουν ίδιοι ενώ οι φόροι αυξάνονται,η πραγματική αξία των μισθών έχει μειωθεί».
Αν περικοπούν δραματικά οι επιχορηγήσεις, ελάχιστοι καλλιτέχνες θα τολμούν να πειραματιστούν αφού θα εξαρτώνται αποκλειστικά από τις εισπράξεις,λέει στο «Βήμα» ο εκ των κορυφαίων σαιξπηρικών ηθοποιών της Βρετανίας Τίμοθι Γουέστ «Ο βρετανικός λαός αποδέχεται την ανάγκη για περικοπές,έχει όμως την αίσθηση ότι θα πλήξουν τον κόσμο άνισα:όσοι είναι ήδη φτωχοί θα υποφέρουν περισσότερο. Είναι επίσης οργισμένος διότι τον αναγκάζουν να δεινοπαθήσει λόγω των ατασθαλιών των τραπεζών» εκτιμά ο 76χρονος Γουέστ, πρόεδρος της έγκυρης Ακαδημίας Μουσικής και Δραματικής Τέχνης του Λονδίνου (LΑΜDΑ).
Στην ερώτηση για το πώς σχολιάζει όσους επικρίνουν τους σημερινούς φοιτητές που απελπίζονται επειδή θα έχουν να πληρώσουν υψηλότερο φοιτητικό δάνειο λόγω της αύξησης των διδάκτρων ο κ. Γουέστ απαντά: «Δεν ανησυχώ τόσο για τα δίδακτρα όσο για το ότι ο προϋπολογισμός των πανεπιστημίων έχει περιοριστεί και προβλέπεται πλέον λιγότερη διδασκαλία των ανθρωπιστικών σπουδών, των τεχνών ή των ξένων γλωσσών».
Ο κ. Γουέστ, κατά βάση ηθοποιός του θεάτρου και υποστηρικτής των Εργατικών, ήταν από τους ομιλητές στη μεγάλη διαδήλωση του Λονδίνου. Εξέφρασε την ανησυχία του για το μέλλον των τεχνών στη Βρετανία.
«Το Κρατικό Συμβούλιο των Τεχνών αντιμετωπίζει τεράστια μείωση στον προϋπολογισμό του.Προσπάθησε να είναι δίκαιο.Πολλοί φορείς όμως “τιμωρήθηκαν” σκληρά.Για παράδειγμα, επειδή λειτουργούν σε μεσοαστικές περιοχές με χαμηλό ποσοστό μειονοτήτων, το κράτος τους θεώρησε “ευνοημένους”.Ετσι όμως λίγοι θα τολμούν να ρισκάρουν. Η λιτότητα δολοφονεί το καλλιτεχνικό ρίσκο.Αυτό θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε χαμήλωμα του επιπέδου της ποιότητας και- μάλλον σε συνδυασμό με την αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων- θα προκαλέσει τον αργό θάνατο πολλών θιάσων και ομάδων» μας εξηγεί. Και τονίζει: «Το 76% των Βρετανών παρακολούθησε τουλάχιστον ένα καλλιτεχνικό γεγονός τον περασμένο χρόνο.Οι περικοπές σε θέατρα,όπερες,χορευτικές και καλλιτεχνικές ομάδες θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις,ιδίως στις εκπαιδευτικές τους δραστηριότητες» .

Πηγή: Το Βήμα τησ Κυριακής