Αν δούμε την ελληνική οικονομία στα πολλά μεταπολιτευτικά χρόνια θα δούμε ότι κυριαρχείται από περιόδους κρίσεων και ατελών προσπαθειών διαμόρφωσης συνθηκών μόνιμης σταθερότητας.
Η πτώση της Δικτατορίας των συνταγματαρχών βρήκε την παραγωγική βάση της πληγωμένη από την πρώτη πετρελαϊκή κρίση του 1973. Οι πρώτες κυβερνήσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή κατάφεραν να επιβάλουν πολιτική σταθερότητα, αλλά δεν μπόρεσαν στο κλίμα εκείνης της εποχής να αντιμετωπίσουν τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας.
Η δεύτερη πετρελαϊκή κρίση του 1978 επέτεινε το διαρθρωτικό πρόβλημα της ελληνικής παραγωγής και άφησε κληρονομιά στις κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου τις προβληματικές επιχειρήσεις.
Η παλαιά μεταπολεμική επιχειρηματική τάξη, όπως και οι δασμοβίωτες επιχειρήσεις των δασμών και των κλειστών αγορών, έσβησαν σταδιακά υπό το βάρος της υπερχρέωσης και της υπεραύξησης του λειτουργικού κόστους λόγω του πανάκριβου πετρελαίου και της απελευθέρωσης των εισαγωγών που η ένταξή μας στην κοινή αγορά επέβαλε μετά το 1979.
Αντιμέτωπες με εκείνη την προβληματική κληρονομιά οι πρώτες κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου επέλεξαν την εφαρμογή επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής με δανεικά και προφανή σκοπό να αμβλύνουν τις ανισότητες και να δώσουν χώρο και ευκαιρίες στα αποκλεισμένα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας. Είναι αλήθεια ότι έναντι αυτού του σκοπού διαμορφώθηκε η πρώτη ισχυρή βάση υπερχρέωσης της ελληνικής οικονομίας στα μεταπολιτευτικά χρόνια.
Η πρώτη πραγματική απόπειρα ελέγχου των οικονομικών ανισορροπιών επιχειρήθηκε τον Οκτώβριο του 1985, έπειτα από την πρώτη μεγάλη συναλλαγματική κρίση που αντιμετώπισε τότε η χώρα. Το σταθεροποιητικό πρόγραμμα του Κώστα Σημίτη επιβλήθηκε σε στιγμή που τα συναλλαγματικά αποθέματα είχαν περιορισθεί στα 300 εκατ. δολ. και οι παλαιότεροι θυμούνται ότι στην προμετωπίδα του έφερε το σύνθημα «καταναλώνουμε περισσότερα απ' όσα παράγουμε». Εκείνο το πρόγραμμα έθεσε τις βάσεις αναδιάρθρωσης και απελευθέρωσης της οικονομίας και ιδιαιτέρως του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά δεν κατάφερε να ελέγξει τις δημοσιονομικές ανισορροπίες. Τα ελλείμματα διατηρήθηκαν υψηλά και τα χρέη συνέχισαν να αυξάνονται. Γεγονός που στα τέλη του 1989 και ιδιαιτέρως στις αρχές του 1990 έφεραν το ελληνικό δημόσιο σε ταμειακό αδιέξοδο, γεγονός που επέβαλε υπεραύξηση των επιτοκίων στο 27% προκειμένου να βρει χρηματοδοτικούς πόρους.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη που τον Απρίλιο του 1990 ανέλαβε, έπειτα από την ατυχή συγκυβέρνηση με την Αριστερά και την προσωρινά διασωστική οικουμενική υπό τον Ξενοφώντα Ζολώτα, επιχείρησε να αντιμετωπίσει τις δημοσιονομικές ανισορροπίες. Φεύγοντας το φθινόπωρο του 1993 άφησε πίσω της άδεια ταμεία και ακόμη μεγαλύτερο χρέος.
Ήταν τότε που ο διαδεχόμενος τον Μητσοτάκη ασθενής Ανδρέας Παπανδρέου είπε εκείνο το ιστορικό και άκρως επίκαιρο σήμερα «Το χρέος ή θα το αφανίσουμε ή θα αφανίσει το Εθνος».
Τότε όντως επιχειρήθηκε μια φιλότιμη προσπάθεια να ελεγχθεί το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας και να οικοδομηθούν σταθερά δημοσιονομικά πεδία όπως διαδήλωνε ο τότε υπουργός Οικονομικών κ. Αλ. Παπαδόπουλος.
Εκείνη η προσπάθεια μπορεί να πει κανείς ότι διατηρήθηκε για ένα διάστημα με την ανάληψη της εξουσίας από τον Κώστα Σημίτη τον Ιανουάριο του 1996, αλλά χωρίς την ένταση της προηγούμενης περιόδου. Και αυτό γιατί δεν υιοθετήθηκε ποτέ από τη μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής πολιτικής κουλτούρα δημοσιονομικής πειθαρχίας και κυρίως επειδή ελάχιστοι πίστεψαν ότι το χρέος κάποια μέρα μπορεί να αποδειχθεί ικανό να αφανίσει το Εθνος.
Ειδικά μετά το 1998, όταν διεφάνησαν οι προοπτικές ένταξης της Ελλάδας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση, επικράτησε ο κύκλος της ευφορίας των καρπών της Γής και οι δημοσιονομικοί στόχοι παρ'ότι σημαντικοί και κρίσιμοι πέρασαν σε δεύτερη μοίρα. Στις κρίσιμες χρονιές του 1999 και του 2000 όλα έμοιαζαν εύκολα, η δημιουργική λογιστική ήταν ανεκτή ακόμη και στις Βρυξέλλες και οι δημοσιονομικοί στόχοι επιτεύξιμοι.
Το κακό είναι ότι και μετά το 2000 δεν έγινε καμιά πραγματική προσπάθεια ελέγχου των ελλειμμάτων και των χρεών Σε εκείνες τις καλές εποχές, τότε που όλες οι αγελάδες έδιναν γάλα, δεν έγινε καμία προσπάθεια συμμαζέματος. Αντίθετα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες οι δημόσιες δαπάνες ξεχείλωσαν και τα χρέη αυξήθηκαν.
Αλλά και μετά το 2004 η νεοδημοκρατική κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, παρ' ότι εξελέγη επικαλούμενη τον δημοσιονομικό κίνδυνο και υποσχόμενη τον έλεγχο των δαπανών και το νοικοκύρεμα του κράτους όχι μόνο δεν έκανε το παραμικρό, αλλά αντίθετα άφησε τα πράγματα στην τύχη τους.
Κάπως έτσι φθάσαμε απαράσκευοι στο μοιραίο 2009, χωρίς συνείδηση του προβλήματος και του βάρους που έφερε η χώρα.
Έκτοτε η Ελλάδα παλεύει πρώτα με τον κακό εαυτό της και μετά με όλους τους υπόλοιπους.
Τούτη την ώρα, όσοι κατανοούν την ιστορικότητα του προβλήματος, δίνουν την έσχατη μάχη μήπως και αποτρέψουν τη νομοτέλεια των αριθμών και της παρεπόμενης επαχθούς πτώχευσης, τις συνέπειες της οποίας μόνο μια εικονική χρεοκοπία δύο - τριών εβδομάδων θα μπορούσε να αποδώσει και να συνετίσει το πλήθος των απίθανων της πολιτικής και των μίντια, που δεν ξέρουν που πατούν και που πηγαίνουν.
Οφείλουν ωστόσο άπαντες να γνωρίζουν, ότι επειδή τα πράγματα είναι οριακά και το διεθνές σύστημα κλονισμένο και ανήσυχο, δεν είναι απίθανο, τις επόμενες μέρες και στο βαθμό που δεν μεσολαβήσει το ατύχημα, το ελληνικό πρόβλημα να βρει το δρόμο του και η χώρα να αναπνεύσει πραγματικά. Ίδωμεν..
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire