Αυτό που στοιχειώνει τον άνθρωπο από την αρχή της ιστορίας του και σκιάζει την ύπαρξή του: η γνώση ότι θα μεγαλώσουμε, θα ωριμάσουμε και μετά θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση που αναπόφευκτα οδηγεί στον θάνατο.

Της Ζήνας Πουλλή

Με αφορμή τον πρόσφατο θάνατο προσφιλούς μου προσώπου συνειδητοποίησα ακόμη μια φορά, αυτό που στοιχειώνει τον άνθρωπο από την αρχή της ιστορίας του και σκιάζει την ύπαρξή του: η γνώση ότι θα μεγαλώσουμε, θα ωριμάσουμε και μετά θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση που αναπόφευκτα οδηγεί στον θάνατο. Ο άνθρωπος κατευθύνεται προς τη μεταθανάτια άβυσσο με ταχύτητα περίπου 4500 παλμών την ώρα και αυτή η βεβαιότητα πάντα προκαλούσε φόβο. Πριν απο 4000 χρόνια ο Βαβυλώνιος ήρωας Γκιλγκαμές στοχαζόταν για τον θάνατο του φίλου του: «Με φοβίζει ο θάνατος». Ο καθένας μας φοβάται τον θάνατο με τον δικό του τρόπο.
Επομένως, αφού ο άνθρωπος ζει την κάθε στιγμή με τη βεβαιότητα του θανάτου, γεννά μεθόδους για να μετριάσει τον φόβο του. Τα παιδιά μας είναι μια προβολή του εαυτού μας στο μέλλον, όταν δεν θα υπάρχουμε πια. Άλλοι κτίζουν τεράστια οικοδομήματα ταφής όπως π.χ. οι Φαραώ με τις πυραμίδες ή το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού. Μερικοί προσπαθούν να επεκταθούν όσο πιο πολύ μπορούν, να γίνουν επιτυχημένοι, πλούσιοι, διάσημοι, να αποκτήσουν εξουσία και τιμές, ώστε να έχουν μια επίπλαστη αθανασία. Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι πίστευαν ότι τους νεκρούς μετέφερε στον Άδη ο Χάροντας, που ως βαρκάρης τούς περνούσε στον κάτω κόσμο, απο τον ποταμό Αχέροντα με τη μικρή και σάπια βάρκα του που έμπαζε από παντού νερά. Ο Λουκιανός στους νεκρικούς διαλόγους του παρουσιάζει τον Χάροντα να ζητά από τους νεκρούς να μπουν στη βάρκα γυμνοί και να απαλλαγούν απ’ όλα τα «περιττά» όπως την ομορφιά, τα κρέατα, τα χείλη, τα πυκνά μαλλιά, τα κόκκινα μάγουλα, το δέρμα, τον βασιλικό μανδύα και το στέμμα, τα πλούτη, την αλαζονεία, την υπεροψία, τη σκληράδα, την κουταμάρα, το θράσος, την ξετσιπωσιά, τα στεφάνια, τον πλούτο, την καλοπέραση και την πολυτέλεια, τ’ αξιώματα, τη δόξα, τους τίτλους, τη σοβαροφάνεια, την αμάθεια, την έριδα, τη ματαιοδοξία, τη μικροπρέπεια, το ψεύδος, την έπαρση, την αλαζονεία, την κολακεία κ.α. Αυτός είναι ένας παραστατικός τρόπος να επισημανθεί ότι δεν μας μένει τίποτε μετά θάνατο. Τι θα μπορούσε να κάμει ένας κοινός θνητός για να αφήσει τα ίχνη του από το πέρασμά του σ΄ αυτή τη γη; Ο ψυχοθεραπευτής Ιrvin D. Υalom στο βιβλίο του «Στον κήπο του Επίκουρου: αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου» (2008), αναγνωρίζει τον Επίκουρο (342- 270 π.χ.) ως τον πρώτο-υπαρξιακό ψυχοθεραπευτή, και χρησιμοποιεί τις ιδέες του σε ολόκληρο το βιβλίο. Ο Επίκουρος ασκούσε την «ιατρική φιλοσοφία» επιμένοντας ότι, όπως οι γιατρός θεραπεύει το σώμα, ο φιλόσοφος πρέπει να θεραπεύει την ψυχή και πίστευε ότι η ρίζα της ανθρώπινης δυστυχίας ήταν ο αδιάλειπτος φόβος μας για τον θάνατο που λειτουργεί υπογείως. Τι πιο ωραίο, όμως, όταν φεύγοντας ο καθένας απο την πρόσκαιρη ζωή αφήσει πίσω του επιδράσεις ή όπως λέει ο Υalom «κυματισμούς» (όπως μια πέτρα που πέφτει σε μια λίμνη δημιουργεί ομόκεντρους κύκλους που προεκτείνονται συνεχώς και εξασθενίζουν ώσπου παύουν να είναι ορατοί αλλά συνεχίζονται στο μικροσκοπικό επίπεδο). Χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε όλοι μας επιδρούμε στο περιβάλλον μας δημιουργώντας ομόκεντρους κύκλους επιρροής, οι οποίοι μπορεί ναεπηρεάσουν άλλους ανθρώπους για πολλά χρόνια, ακόμα και για πολλές γενεές. Αφήνουμε κάτι απ’ τον εαυτό μας, απ’ την εμπειρία της ζωής μας, ένα χαρακτηριστικό, μια σοφία ή καθοδήγηση, μια αρετή (τους «κυματισμούς» μας) που μεταδίδονται στους άλλους ανώνυμα χωρίς τη ματαιότητα ότι αφήνουμε πίσω το όνομά μας. Τι πιο ωραίο αυτή μας η επίδραση να βοηθήσει άλλους να κατακτήσουν την ευτυχία και τη δύναμη να αντιμάχονται την ανηθικότητα! Οι εμπειρίες, οι ιδέες και οι πράξεις μας να μπορούν να αναζητηθούν ανάμεσα στις μελλοντικές γενεές, αφού θα τους έχουμε περάσει κάποια μηνύματα. Αν περάσουμε τα συναισθήματα στοργής, τρυφερότητας, αγάπης και συμπόνιας από γενιά σε γενιά, τότε η ύπαρξή μας (μέσω των «κυματισμών» μας) συνεχίζεται μέσα απ’ τις πράξεις φροντίδας, βοήθειας και αγάπης, τα οποία μεταδώσαμε στους άλλους. Με άλλα λόγια οι Καλές Πράξεις συνοδεύουν τον άνθρωπο ώς τον θάνατό του και συνεχίζουν να επηρεάζουν με τους «κυματισμούς» τους τις διάδοχες γενεές. Μνήμη αγαθή.



Πηγή: Ο Φιλελεύθερος
Δημοσιεύτηκε στις 31/08/2012