Η Ευρώπη μετατρέπεται σε γερμανικό ιμπέριουμ

                                      

Μακρύ ταξίδι της νύχτας

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Οι γερμανικές εκλογές τελείωσαν και στο Βερολίνο συνεχίζονται οι προσπάθειες για το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα, τους Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ και τους Σοσιαλδημοκράτες χωρίς πυξίδα. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο μεγάλος αυτός συνασπισμός στο Βερολίνο θα δεσπόζεται από τη Μέρκελ και τις συντηρητικές ιδέες και πολιτικές που εφαρμόστηκαν και στο παρελθόν. Ούτως ή άλλως οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες σε λίγα πράγματα διαφωνούν με τη γερμανική Δεξιά και αυτά είναι δευτερεύοντα. Έτσι, παραφράζοντας τον Αμερικανό θεατρικό συγγραφέα Ευγένιο Ο΄Νηλ, μπορούμε να πούμε μετά βεβαιότητας πως το μακρύ ταξίδι της νύχτας θα συνεχιστεί πάνω από την Ευρώπη. Αυτό σημαίνει συνέχιση της πολιτικής της λιτότητας που θα βαθύνει ακόμη περισσότερο το χάσμα ανάμεσα στον ευρωπαϊκό Βορρά και τον καταταλαιπωρημένο ευρωπαϊκό Νότο. Στις χώρες της συμφοράς έχει προστεθεί σταδιακά και η Γαλλία με την αναποτελεσματική διακυβέρνηση του σοσιαλιστή Φρανσουά Ολάντ. Η Ευρώπη μετατρέπεται σε γερμανικό ιμπέριουμ. Απ’ ότι φαίνεται τα σχέδια του Βερολίνου είναι να επιβάλει ένα διαρκές μνημόνιο στη βάση του οποίου θα εξασκείται μελλοντικά η διακυβέρνηση της γηραιάς ηπείρου. Το ερώτημα φυσικά είναι πόσο θα αντέξουν αυτό το διαρκές μνημόνιο οι λαοί του Νότου.

Αλλά ακόμη και στο Βορρά όσο και αν η οικονομία αντιμετωπίζει λιγότερα προβλήματα, η συνεχής απομάκρυνση από το κοινωνικό κράτος δημιουργεί αναταράξεις.  Αυτό γίνεται φανερό από την άνοδο της Άκρας Δεξιάς σε όλη την Ευρώπη. Παραφράζοντας τον Μαρξ, θα λέγαμε ότι ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη, αυτό της Ακροδεξιάς. Σε κάποιες χώρες τα ακροδεξιά κόμματα συμμετέχουν ήδη στην κυβέρνηση ενώ αλλού ασκούν μια τεράστια επιρροή στη διαμόρφωση των κυβερνητικών προγραμμάτων που γίνονται συνεχώς και πιο συντηρητικά σε όλους τους τομείς. Τα κοινωνικά προγράμματα περικόπτονται, οι δαπάνες για τον πολιτισμό επίσης, τα πανεπιστήμια καλούνται να λειτουργήσουν ως ιδιωτικές επιχειρήσεις. Η πίεση των μεταναστευτικών ρευμάτων που έρχονται από την Μέση Ανατολή, την Αφρική αλλά ακόμη και από χώρες της Ασίας, συντελεί στη συντηρητικοποίηση της κοινωνίας, την γέννηση της ξενοφοβίας και διαφόρων μορφών ρατσισμού. Ξενοφοβία και ρατσισμός που αναπτύσσεται επίσης όχι μόνο λόγω των μεταναστών αλλά και λόγω  της μετακίνηση πολλών εργαζομένων του ευρωπαϊκού Νότου προς τις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά.

Είναι φανερό πως η γηραία ήπειρος βρίσκεται μπροστά σε μια σειρά από αδιέξοδα, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά. Η παραδοσιακή Αριστερά είναι χωρίς πυξίδα. Η Σοσιαλδημοκρατία υπέκυψε στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Η υπόλοιπη Αριστερά  είναι αδύναμη και δεν προτείνει βιώσιμες εναλλακτικές πολιτικές. Τα συνδικάτα που διαδραμάτισαν κάποτε αποφασιστικό ρόλο στην οικοδόμηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους έχουν μετατραπεί σήμερα σε αδύναμες γραφειοκρατικές μηχανές διαχείρισης της κρίσης και δεν είναι σε θέση να αντιπαρατάξουν δυνάμεις στην εφαρμοζόμενη ληστρική νεοφιλελεύθερη πολιτική. Οι νεοφιλελεύθεροι έχουν εξοστρακίσει την κευνσιανή πολιτική που επέτρεψε στην Ευρώπη να ανακάμψει μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και να ευημερήσει για μισό σχεδόν αιώνα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η μακρινή νύχτα της Ευρώπης φαίνεται πως θα συνεχιστεί για πολύ ακόμη, μολονότι οι κοινωνικές εκρήξεις έρχονται καμιά φορά χωρίς προειδοποίηση και από εκεί που δεν τις αναμένει κανείς και αλλάζουν ριζικά το τοπίο. Αυτό τουλάχιστο μας διδάσκει η ιστορία. Στις τωρινές συνθήκες μόνο μια κοινωνική έκρηξη, ή ο φόβος της, θα οδηγήσει στην εγκατάλειψη της ακολουθούμενης καταστροφικής πολιτικής.

Υ.Γ.

Η κυβέρνηση Αναστασιάδη επέτρεψε χωρίς κανένα αντάλλαγμα το άνοιγμα ενός νέου κεφαλαίου των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την  Ευρωπαϊκή Ένωση. Η δικαιολογία πως δεν υπήρχε απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου που να μπλοκάρει το συγκεκριμένο κεφάλαιο, στερείται σοβαρότητας. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα κόμματα που μετέχουν στο Εθνικό Συμβούλιο δεν φέρουν ευθύνη για ό,τι συνέβη. Τελικά για όσα τεκταίνονται στα παρασκήνια, όπως καθημερινά διαρρέουν στα ΜΜΕ, ενημερώνεται το Εθνικό Συμβούλιο, ή ζήτησαν τα κόμματα  την σύγκληση του για ενημέρωση; Που πήγαν οι δεσμεύσεις Αναστασιάδη ότι η διαχείριση του Κυπριακού  θα γινόταν στη βάση της διαβούλευσης με τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου, στη βάση αποφάσεων του Εθνικού Συμβουλίου; Επικίνδυνες μεθοδεύσεις, επικίνδυνη πορεία και μια καλή πρωία, ο άνθρωπος θα επαναλάβει κλαψουρίζοντας το τροπάριο ότι του ξανάβαλαν το πιστόλι στον κρόταφο.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com