Μεταθανάτια υπέφερε το κεφάλι του Αϊνστάιν...

Φαφούτη Λαλίνα 

Στο φως και άλλα μυστικά του εγκεφάλου του Αϊνστάιν

Νέα μελέτη διαπιστώνει πως τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου του μεγάλου φυσικού ήταν καλύτερα συνδεδεμένα από ό,τι στον μέσο άνθρωπο

Από τον θάνατό του, το 1955, ο εγκέφαλος του Αλβέρτου Αϊνστάιν έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών μελετών

 

Η μεγαλοφυΐα του Αλβέρτου Αϊνστάιν, πέρα από τον θαυμασμό που προκαλεί, έχει προβληματίσει πολλούς, επιστήμονες και μη, οι οποίοι ψάχνουν να βρουν την «πηγή» της. Για τους μη επιστήμονες η συζήτηση είναι καθαρά θεωρητική, οι ειδικοί όμως μπορούν να προχωρήσουν από τη θεωρία στην... πράξη εξετάζοντας τον εγκέφαλο του μεγάλου φυσικού για να βρουν τι ήταν εκείνο που τον έκανε ξεχωριστό. Η τελευταία μελέτη του είδους έρχεται από την Κίνα και διαπιστώνει πως τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου του Αϊνστάιν ήταν καλύτερα συνδεδεμένα από ό,τι αυτά του μέσου ανθρώπου.

Ανάλυση σε φωτογραφίες

Η μελέτη βασίστηκε σε μια σειρά  φωτογραφίες του εγκεφάλου του Αϊνστάιν - 14 τον αριθμό - οι οποίες είχαν ληφθεί κατά τη νεκροψία που είχε διεξαχθεί μετά τον θάνατό του και ήρθαν πρόσφατα στο φως. Οι ερευνητές από το Παιδαγωγικό Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Κίνας ζήτησαν να μελετήσουν δύο συγκεκριμένες: απεικονίζουν την επιφάνεια του μέσου εγκεφάλου στο δεξιό και στο αριστερό ημισφαίριο και σε αυτές διακρίνεται καθαρά το ραβδωτό σώμα, μια δέσμη νεύρων που συνδέει τα δύο ημισφαίρια.

Χρησιμοποιώντας μια νέα τεχνική οι κινέζοι επιστήμονες πέτυχαν να μετρήσουν το πάχος του ραβδωτού σώματος και στη συνέχεια το συνέκριναν με εκείνο 15 ηλικιωμένων ανδρών και 52 ανδρών ηλικίας 26 ετών - ηλικία στην οποία βρισκόταν ο Αϊνστάιν το 1905, όταν συνέλαβε την κβαντική θεωρία του φωτός, απέδειξε την ύπαρξη των ατόμων και διατύπωσε τη Θεωρία της Σχετικότητας. Οπως διαπίστωσαν, το ραβδωτό σώμα του μεγαλοφυούς εγκεφάλου ήταν παχύτερο από ό,τι στις δύο άλλες ομάδες.

Το ραβδωτό σώμα είναι μια παχιά δέσμη νεύρων η οποία συνδέει τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου και εξασφαλίζει την επικοινωνία τους. Το γεγονός ότι το ραβδωτό σώμα του εγκεφάλου του Αϊνστάιν είχε μεγαλύτερο πάχος από εκείνο όλων των ανδρικών εγκεφάλων που εξετάστηκαν σημαίνει, σύμφωνα με τους ειδικούς, ότι είχε περισσότερα νεύρα και άρα εξασφάλιζε καλύτερη «σύνδεση» και επικοινωνία μεταξύ των δύο ημισφαιρίων.

Πολλές ιδιαιτερότητες

Η μελέτη των κινέζων επιστημόνων, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Brain», δεν είναι η πρώτη που εξετάζει τις νεοανακαλυφθείσες φωτογραφίες. Η πρώτη ανάλυσή τους έγινε από ομάδα ερευνητών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Φλόριδας με επικεφαλής τον Ντιν Φολκ και τα αποτελέσματά της δημοσιεύθηκαν το 2012 στην ίδια επιθεώρηση.

Σύμφωνα με αυτά, ο εγκέφαλος του Αϊνστάιν παρουσιάζει και άλλες ιδιαιτερότητες, με πιο «τρανταχτές» κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που παρατηρήθηκαν στον προμετωπιαίο φλοιό και στον βρεγματικό λοβό, καθώς και το ότι ο σωματοαισθητικός και ο οπτικός φλοιός είναι μεγαλύτεροι από το συνηθισμένο. Ο προμετωπιαίος φλοιός σχετίζεται με την αφηρημένη σκέψη, ενώ ο βρεγματικός λοβός σχετίζεται με την οπτική -χωρική αντίληψη και τη μαθηματική ικανότητα. Η μεγάλη ανάπτυξη του σωματοαισθητικού φλοιού, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ενδέχεται να οφείλεται στο γεγονός ότι ο μεγάλος φυσικός έπαιζε βιολί.

Πολύπαθος εγκέφαλος

Εκτός από τις ασυνήθιστες ικανότητές του, ο εγκέφαλος του Αϊνστάιν έχει επίσης μια ασυνήθιστη ιστορία. Μετά τον θάνατό του αφαιρέθηκε - χωρίς να έχει ζητηθεί η άδεια των συγγενών - από τον Τόμας Χάρβεϊ, ο οποίος είχε αναλάβει να διεξαγάγει τη νεκροψία. Αν και στη συνέχεια έλαβε τη σχετική άδεια από τον γιο του Αϊνστάιν, ο Χάρβεϊ έχασε τη θέση του εξαιτίας αυτού του γεγονότος και αποσυρόμενος πήρε μαζί του τον πολύτιμο εγκέφαλο μέσα σε δύο βάζα με φορμαλδεΰδη τα οποία διατηρούσε σε ένα κιβώτιο στο γραφείο του.

Οταν έκανε τη νεκροψία στον Αϊνστάιν, ο Χάρβεϊ είχε μελετήσει τον εγκέφαλό του, είχε τραβήξει επιμελώς δεκάδες φωτογραφίες από διαφορετικές γωνίες και στη συνέχεια τον είχε τεμαχίσει σε 240 κομμάτια. Με τα περιορισμένα μέσα της εποχής όμως δεν είχε διαπιστώσει κάτι το εξαιρετικό - αντιθέτως, αν και μεγαλοφυής, ο εγκέφαλος είχε ελαφρώς μικρότερο από το κανονικό βάρος και μέγεθος ενώ εμφάνιζε όλα τα σημάδια της ηλικίας (ο Αϊνστάιν πέθανε το 1955 στα 76 του χρόνια).

Δεκαετίες αργότερα αρκετοί ερευνητές ζήτησαν από τον Χάρβεϊ δείγματα του εγκεφάλου του Αϊνστάιν για να τα μελετήσουν με τις σύγχρονες μεθόδους. Οι νεότερες μελέτες εντόπισαν όλες ιδιαίτερα χαρακτηριστικά - μεταξύ αυτών την παρουσία πολύ περισσότερων από το συνηθισμένο γλοίων (μη νευρωνικά εγκεφαλικά κύτταρα) και την έλλειψη ορισμένων δομών από τον βρεγματικό λοβό (η οποία εικάζεται ότι ίσως να είχε οδηγήσει σε ενίσχυση των συνδέσμων στη συγκεκριμένη «μαθηματική» περιοχή).

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 21 Οκτωβρίου 2013