Το 2014 αφήνει πίσω του ερείπια. Ζητείται ελπίς...

 Επιλεκτικές ματιές στον κόσμο

Είναι συνήθεια παλιά ο απολογισμός στο τέλος μιας χρονιάς, μολονότι είναι αδύνατο σ΄ένα σύντομο άρθρο να καλύψει κανείς όσα συνέβησαν, τόσο τοπικά όσο και στη σφαίρα της διεθνούς επικαιρότητας. Γι΄αυτό μόνο επιλεκτικές αναφορές θα γίνουν σε θέματα που σημάδεψαν τη χρονιά. Ξεκινώντας από τον ελληνικό χώρο, την Ελλάδα την ταλάνισε και αυτή τη χρονιά η βαθιά οικονομική και πολιτική κρίση. Οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να είχαν γίνει καρκινοβατούν πάντα και το πολιτικό σύστημα είναι βυθισμένο στην ανυποληψία, τη διαφθορά και τη διαπλοκή. Το χρέος της χώρας δεν είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα χωρίς μια σημαντική αναδιάρθρωσή του. Το πελατειακό σύστημα παραμένει άθικτο και οι παλαιοκομματικές νοοτροπίες είναι ο κανόνας συμπεριφοράς των πολιτικών δυνάμεων. Η μεγάλη ανεργία οδηγεί σε μια νέα μετανάστευση με έξοδο από τη χώρα των νέων και του επιστημονικού δυναμικού της. Η έξοδος από την κρίση δεν διαφαίνεται πουθενά. Οι εκλογές που φαίνεται να δρομολογούνται δεν πρόκειται να λύσουν ούτε το πολιτικό,ούτε το οικονομικό πρόβλημα της χώρας. Στο μεταξύ η εξωτερική της πολιτική παραπαίει. Η Ελλάδα με πληγώνει, κατά που θα έλεγε κι ο ποιητής...

Στην Κύπρο τόσο η οικονομική όσο και η πολιτική κατάσταση παραμένουν χαώδεις. Το τραπεζικό σύστημα δυσκολεύεται ακόμη να λειτουργήσει, η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα ενώ το πολιτικό σύστημα συνταράζεται καθημερινά από τα αποκαλυπτόμενα σκάνδαλα διαφθοράς. Την ίδια ώρα η τουρκική νεο-οθωμανική επεκτατική πολιτική οδήγησε στη διακοπή των συνομιλιών για το Κυπριακό,  η Άγκυρα αμφισβητεί την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας επί της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης και επιδιώκει τη συνεκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου καθώς και την απονομιμοποίηση της Κυπριακής Δημοκρατίας.

 Στο διεθνή χώρο η Ευρώπη παραμένει ο μεγάλος ασθενής της παγκόσμιας οικονομίας, με μια πολιτική λιτότητας που έχει καθηλώσει την ανάπτυξη. Αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση αντιμετωπίζει προβλήματα, με εξαίρεση ίσως τις ΗΠΑ, όπου η οικονομία φαίνεται να έχει βρει κάποιους ρυθμούς ανάπτυξης. Η πτώση της τιμής του πετρελαίου δημιουργεί προβλήματα σε κάποιες χώρες, ιδιαίτερα στη Ρωσία και τη Βενεζουέλα. Σταδιακά όμως πιθανόν να επηρεάσει και ισχυρές οικονομίες, όπως αυτή των ΗΠΑ και του Καναδά, δεδομένου ότι δεν θα είναι συμφέρουσα πια η εξόρυξη φυσικού αερίου και πετρελαίου με τη σχιστολιθική μέθοδο ή από την πετρελαιοφόρο άμμο. Σε γενικές γραμμές έχουμε μια οικονομία που αποσυνδέεται συνεχώς από την παραγωγή, μετατρέπεται σε πλανητικό καζίνο χρηματιστηριακού τζόγου και  οδηγεί στην εξαθλίωση των μαζών.

Στο πολιτικό επίπεδο η κρίση στην Ουκρανία επαναφέρει τους φόβους για ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο, ιδιαίτερα μετά τις κυρώσεις που η Δύση έχει επιβάλει στη Ρωσία. Η δεύτερη μεγάλη εξέλιξη στο επίπεδο του διεθνούς στυστήματος είναι η συνεχιζόμενη κρίση στην περιοχή της ευρύτερης Μέσης Ανατολής και ιδιαίτερα η δημιουργία του ισλαμικού χαλιφάτου σε μεγάλη περιοχή των εδαφών της Συρίας και του Ιράκ. Η πολιτική των Δυτικών και ιδιαίτερα των Αμερικανών στην περιοχή αυτή είναι μια παταγώδης αποτυχία με αποτέλεσμα να συνεχίζεται ο αιματηρός εμφύλιος πόλεμος στη Συρία με εκατομμύρια πια πρόσφυγες, όπως και ο πόλεμος στο Ιράκ που μοίρασε τη χώρα στα τρία. Μόνη θετική εξέλιξη στην περιοχή, η διαφαινόμενη πιθανή συμφωνία ανάμεσα στους Δυτικούς και το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα η οποία θα οδηγούσε σε αναπροσαρμογή του γεωπολιτικού χάρτη της περιοχής. Στον ίδιο χώρο, με ιδιαίτερη έμφαση στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία διολισθαίνει συνεχώς στον αυταρχισμό και σε μιας μορφής φασιστικοποίηση της πολιτικής της ζωής. Να σημειώσουμε επίσης τη σχετική επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα, κάτι που μπορεί να έχει επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία το σημαντικό γεγονός της αποκατάστασης διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα στην Κούβα και τις ΗΠΑ και τέλος τους μεγάλους κινδύνους που διαφάνηκαν και αυτή τη χρονιά από τις επεμβάσεις στην ευαίσθητη περιοχή του κυβερνοχώρου. Ανησυχία ακόμη προκαλούν και οι απότομες κλιματικές αλλαγές σε μια στιγμή που η ευαισθητοποίηση γύρω από αυτό το θέμα παραμένει περιορισμένη στο επίπεδο των κυβερνήσεων και η μόνη ελπίδα προέρχεται από τη διεθνή κοινή γνώμη που φαίνεται να αντιλαμβάνεται καλύτερα το πρόβλημα αυτό. Συμπερασματικά, με όσα συμβαίνουν στον κόσμο μας τόσο με την κρίση που περνά ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός όσο και με τις διεθνείς πολιτικές αναταράξεις, το μόνο που θα μπορούσαμε να πούμε είναι πως ζητείται ελπίς. Και δυστυχώς τα διάφορα ακτιβιστικά κινήματα έχουν περιορισμένη επιρροή.  Με την παραίτηση της  πολιτικής ο κόσμος κυβερνάται από τους τραπεζίτες και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.

Το ίδιο επίσης θα μπορούσε να ειπωθεί επιγραμματικά και για την Ελλάδα και για την Κύπρο: ζητείται ελπίς. Βεβαίως να προσθέσουμε και την προγονική σοφία: Συν Αθηνά και χείρα κίνει. Για να έχουμε δικαίωμα στην ελπίδα!

*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Στέφανος Κωνσταντινίδης

- See more at: http://www.philenews.com/el-gr/s-konstantinidis/1460/234912/ziteitai-elpis#sthash.7ZZqVOTw.dpuf