Σώτη Τριανταφύλλου: Δεν είμαι καθόλου ματαιόδοξη, δεν δίνω δεκάρα. Είμαι αυτό που είμαι και θα είμαι αυτό που θα γίνω
Γράφει: Σταύρος Χριστοδούλου
Φωτογραφίες: Χριστίνα Γεωργιάδου
Φωτογραφίες: Χριστίνα Γεωργιάδου
Μπορείτε
να θυμηθείτε πόσα σπίτια αλλάξατε στην ενήλικη ζωή σας;
Καμιά εικοσαριά. Αλλά και κατά τη διάρκεια της παιδικής μου ηλικίας έγιναν κάμποσες μετακομίσεις.
Καμιά εικοσαριά. Αλλά και κατά τη διάρκεια της παιδικής μου ηλικίας έγιναν κάμποσες μετακομίσεις.
Αισθανθήκατε κάποιο απ' όλα αυτά πατρίδα;
Όλα πατρίδα ήταν. Θυμάμαι με νοσταλγία όλα τα σπίτια, τα διαμερίσματα, τα δωμάτια, από τη στάση Καλλιφρονά (οδός Πατησίων) όπου γεννήθηκα - ο πατέρας μου την έλεγε «στάση Καλιφόρνια» - μέχρι το δωμάτιό μου στο Βένις της Καλιφόρνια που έβλεπε στον ωκεανό. Δεν νιώθω πουθενά ξένη, αν και, όπου δεν είμαι αυτόχθων, προσέχω να συμπεριφέρομαι σαν καλή φιλοξενούμενη. Αυτή η προσοχή είναι απαραίτητη: συχνά οι αυτόχθονες νιώθουν ότι εμείς που ερχόμαστε από αλλού εισβάλλουμε στον χώρο τους σαν βάρβαροι. Και έχουν δίκιο. Όπου ζω κατά καιρούς κανείς δεν με έχει καλέσει, κανείς δεν με χρειάζεται. Εγκαθίσταμαι με δική μου πρωτοβουλία και απόφαση - είμαι υποχρεωμένη να σέβομαι τις συνήθειες και να λαμβάνω υπόψη τις τοπικές ευαισθησίες. Αλλά αυτός ο σεβασμός είναι μια υπέροχη εμπειρία, δεν είναι δυσάρεστος καταναγκασμός.
Τι είναι
πατρίδα για σας;
Όπου αισθάνομαι άνετα, καταλαβαίνω τι λένε οι άνθρωποι (και τι δεν λένε) και πώς αισθάνονται. Πράγμα που συμβαίνει σχεδόν παντού. Επίσης, όπου ενδιαφέρομαι για το τι συμβαίνει, όπου χαίρομαι για τα καλά, ανησυχώ για τα κακά. Και πάλι είναι κάτι που συμβαίνει σχεδόν παντού. Όπερ είναι φυσικό, αυτά τα συναισθήματα είναι εντονότερα σε μέρη όπου έχω περάσει πολύ καιρό κι όπου είμαι περισσότερο ενσωματωμένη.
Όπου αισθάνομαι άνετα, καταλαβαίνω τι λένε οι άνθρωποι (και τι δεν λένε) και πώς αισθάνονται. Πράγμα που συμβαίνει σχεδόν παντού. Επίσης, όπου ενδιαφέρομαι για το τι συμβαίνει, όπου χαίρομαι για τα καλά, ανησυχώ για τα κακά. Και πάλι είναι κάτι που συμβαίνει σχεδόν παντού. Όπερ είναι φυσικό, αυτά τα συναισθήματα είναι εντονότερα σε μέρη όπου έχω περάσει πολύ καιρό κι όπου είμαι περισσότερο ενσωματωμένη.
Η Ελλάδα, κοιτώντας την από απόσταση, είναι μια χώρα που σας δημιουργεί την επιθυμία να επιστρέψετε;
Είτε μου δημιουργεί την επιθυμία είτε όχι, δεν μπορώ να μην επιστρέφω στην Ελλάδα, είναι απολύτως φυσικό να επιστρέφω. Αλλά και όταν βρίσκομαι μακριά, η ψυχή μου δεν απομακρύνεται.
Από το παράθυρό σας στο Reading τι βλέπετε;
Μικρή αλέα, τούβλινο τοίχο, εξωτερική μεταλλική σκάλα, τα λουλούδια στο περβάζι μου.
Σε τι
συνθήκες αλήθεια γράφετε; Αγαπάτε περισσότερο τα δωμάτια με θέα;
Χρειάζομαι ησυχία (όχι θόρυβο, ομιλίες, φασαρίες) και ψυχική ηρεμία. Έναν υπολογιστή που να λειτουργεί σωστά, τα βιβλία μου και τα σημειωματάριά μου. Μ' αρέσει η μοναξιά, έχω τάση για ιδρυματισμό. Σχεδόν όλα όσα μου αρέσουν βρίσκονται μέσα σ' ένα σπίτι.
Χρειάζομαι ησυχία (όχι θόρυβο, ομιλίες, φασαρίες) και ψυχική ηρεμία. Έναν υπολογιστή που να λειτουργεί σωστά, τα βιβλία μου και τα σημειωματάριά μου. Μ' αρέσει η μοναξιά, έχω τάση για ιδρυματισμό. Σχεδόν όλα όσα μου αρέσουν βρίσκονται μέσα σ' ένα σπίτι.
H θέαση της ζωής είναι θέμα συγκυρίας για τον καθένα ή συνειδητή επιλογή;
Το πώς βλέπει κανείς τη ζωή και τον εαυτό του εξαρτάται από τις αποφάσεις που έχει πάρει κι από τη θέση στην οποία βρίσκεται στη γη και στον κόσμο. Αλλιώς βλέπει τον κόσμο ένας Σομαλός που βρίσκεται παγιδευμένος στον πόλεμο των φυλών, αλλιώς ένας Νορβηγός που ζει σε χώρα ευημερίας. Και πάει λέγοντας.
Το πώς βλέπει κανείς τη ζωή και τον εαυτό του εξαρτάται από τις αποφάσεις που έχει πάρει κι από τη θέση στην οποία βρίσκεται στη γη και στον κόσμο. Αλλιώς βλέπει τον κόσμο ένας Σομαλός που βρίσκεται παγιδευμένος στον πόλεμο των φυλών, αλλιώς ένας Νορβηγός που ζει σε χώρα ευημερίας. Και πάει λέγοντας.
Η απόφαση
να είστε ανεξάρτητη από πολύ μικρή είχε κόστος;
Θα είχε πολύ μεγαλύτερο κόστος αν δεν είχα ανεξαρτητοποιηθεί.
Θα είχε πολύ μεγαλύτερο κόστος αν δεν είχα ανεξαρτητοποιηθεί.
Η νεότητα
είναι συνυφασμένη με την άγνοια κινδύνου;
Μάλλον, αν και, εκτός από την υπερβολική ταχύτητα στην οδήγηση, δεν έχω εμπειρία κινδύνου. Χαίρομαι πάντως που επέζησα: θα μπορούσα να έχω πέσει θύμα της ίδιας μου ταχύτητας. Η ταχύτητα παραμένει μέσα στο κεφάλι μου. Αλλά οδηγώ πια σαν συνταξιούχος. Είστε, επιτέλους, ασφαλής συνοδηγός δίπλα μου.
Μάλλον, αν και, εκτός από την υπερβολική ταχύτητα στην οδήγηση, δεν έχω εμπειρία κινδύνου. Χαίρομαι πάντως που επέζησα: θα μπορούσα να έχω πέσει θύμα της ίδιας μου ταχύτητας. Η ταχύτητα παραμένει μέσα στο κεφάλι μου. Αλλά οδηγώ πια σαν συνταξιούχος. Είστε, επιτέλους, ασφαλής συνοδηγός δίπλα μου.
Κάποτε
είπατε πως τα νιάτα είναι υπερεκτιμημένα. Συνεχίζετε να το πιστεύετε αυτό;
Επαγγελματικά άγχη, η ζούγκλα του έρωτα, φόβοι άδικου και πρόωρου τέλους, συμβιβασμοί, άγνοια, εκμετάλλευση στην εργασία, λανθασμένες επιλογές, γκάφες, αυταπάτες και βλακείες. Αυτό είναι το περιεχόμενο της νιότης.
Επαγγελματικά άγχη, η ζούγκλα του έρωτα, φόβοι άδικου και πρόωρου τέλους, συμβιβασμοί, άγνοια, εκμετάλλευση στην εργασία, λανθασμένες επιλογές, γκάφες, αυταπάτες και βλακείες. Αυτό είναι το περιεχόμενο της νιότης.
Υπάρχει
συνέχεια στα πιστεύω σας ή αναιρείτε τον εαυτό σας κατά καιρούς;
Δεν προοδεύω και τόσο ως προς τις πεποιθήσεις. Οι συνθήκες αλλάζουν, εγώ μάλλον όχι. Προοδεύω όμως ως προς την τέχνη της γραφής και ως προς αυτά που με ενδιαφέρουν: την επιστήμη της ιστορίας, την έρευνα - δεν είμαι ο ιστορικός που ήμουν το 1984, είμαι ένας σαφέστατα καλύτερος ιστορικός.
Δεν προοδεύω και τόσο ως προς τις πεποιθήσεις. Οι συνθήκες αλλάζουν, εγώ μάλλον όχι. Προοδεύω όμως ως προς την τέχνη της γραφής και ως προς αυτά που με ενδιαφέρουν: την επιστήμη της ιστορίας, την έρευνα - δεν είμαι ο ιστορικός που ήμουν το 1984, είμαι ένας σαφέστατα καλύτερος ιστορικός.
Ζηλέψατε
ποτέ αυτούς που παραμένουν πιστοί σε μια ιδεολογία, μια σχέση ή μια θρησκεία;
Η πίστη είναι νοσηρή. Και ένδειξη βαθύτερου συντηρητισμού και κομφορμισμού. Όχι απλώς δεν τους ζηλεύω, αλλά τους αποφεύγω. Με αποφεύγουν κι αυτοί.
Η πίστη είναι νοσηρή. Και ένδειξη βαθύτερου συντηρητισμού και κομφορμισμού. Όχι απλώς δεν τους ζηλεύω, αλλά τους αποφεύγω. Με αποφεύγουν κι αυτοί.
Συνεχίζετε
να αυτοπροσδιορίζεστε ως αριστερή;
Εξαρτάται από τον ορισμό. «Αριστερή» τύπου ΣΥΡΙΖΑ ή ΚΚΕ δεν υπήρξα - ευτυχώς για μένα. Είμαι εναντίον της θρησκοληψίας και καταφέρομαι συχνά εναντίον του κατεστημένου, όποιο και να είναι. Είμαι, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, εναντίον των ολοκληρωτισμών. Οι όροι «δεξιός» και «αριστερός» είναι αναχρονιστικοί. Πιστεύω στην ευρωπαϊκή δημοκρατία.
Εξαρτάται από τον ορισμό. «Αριστερή» τύπου ΣΥΡΙΖΑ ή ΚΚΕ δεν υπήρξα - ευτυχώς για μένα. Είμαι εναντίον της θρησκοληψίας και καταφέρομαι συχνά εναντίον του κατεστημένου, όποιο και να είναι. Είμαι, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, εναντίον των ολοκληρωτισμών. Οι όροι «δεξιός» και «αριστερός» είναι αναχρονιστικοί. Πιστεύω στην ευρωπαϊκή δημοκρατία.
Τον Τσίπρα θα τον ξαναψηφίζατε;
Τον Αλέξη Τσίπρα τον ψήφισα όταν ο Συνασπισμός κυμαινόταν γύρω στο 3% και πίστευα ότι έπρεπε να συμμετέχει στη Βουλή. Γενικά, ψήφιζα Στέφανο Μάνο ή κάτι παρόμοιο. Δηλαδή μικρά κόμματα χωρίς ελπίδες εξουσίας. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ κινδύνευε να μην μπει στη Βουλή ίσως τον ξαναψήφιζα για να υπάρχει σαν μια δευτερεύουσα φωνή που καμιά φορά θα εξέφραζε κάτι φρέσκο, κάτι καινούριο. Ωστόσο σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα πατριδολεβέντικο, χωριάτικο, ανάγωγο και άξεστο.
Ο
κομματικός χάρτης στην Ελλάδα αποδεικνύεται ιδιαίτερα ευμετάβλητος. Είναι καλό
λέτε αυτό;
Εμένα μου φαίνεται παγωμένος στον χρόνο. Απλώς τώρα το παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ, το ΠΑΣΟΚ του τριτοκοσμικού σοσιαλισμού, του αντιαμερικανισμού και του αντιευρωπαϊσμού ονομάζεται ΣΥΡΙΖΑ. Με τη διαφορά ότι η ηγεσία του δεν έχει ούτε τη μόρφωση, ούτε την παράδοση του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος, κατά τη γνώμη μου, κατέστρεψε την Ελλάδα - δεν του έλειπε όμως κάποια προσωπική αξία.
Εμένα μου φαίνεται παγωμένος στον χρόνο. Απλώς τώρα το παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ, το ΠΑΣΟΚ του τριτοκοσμικού σοσιαλισμού, του αντιαμερικανισμού και του αντιευρωπαϊσμού ονομάζεται ΣΥΡΙΖΑ. Με τη διαφορά ότι η ηγεσία του δεν έχει ούτε τη μόρφωση, ούτε την παράδοση του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος, κατά τη γνώμη μου, κατέστρεψε την Ελλάδα - δεν του έλειπε όμως κάποια προσωπική αξία.
Ο Σταύρος Θεοδωράκης είναι ένα πυροτέχνημα της εποχής;
Ο χρόνος θα δείξει. Εύχομαι να βρει μια σταθερή θέση στο λεγόμενο πολιτικό τοπίο. Ελπίζω ότι θα συγκεντρώσει καλοήθεις δυνάμεις και ότι δεν θα προχωρήσει σε ευκαιριακές συμμαχίες. Ο Σταύρος Θεοδωράκης είχε την τόλμη να προχωρήσει σε μια κίνηση ανανέωσης. Κι αυτή η τόλμη πρέπει να του αναγνωριστεί.
Ο
πνευματικός κόσμος στην Ελλάδα είναι τόσο παρεμβατικός όσο θα έπρεπε να είναι
στα δημόσια πράγματα;
Ο πνευματικός κόσμος ακολουθεί το ρεύμα και τον όχλο. Όπως κάνουν συνήθως οι λόγιοι της επαρχίας που θέλουν να αρέσουν στους συγχωριανούς, να μην καταδικαστούν στη μοναξιά. Εξαιρέσεις υπάρχουν - λιγοστές. Ο «πνευματικός κόσμος» εμφορείται από λαϊκισμό και κολακεύει το κοινό.
To πρόβλημα της χώρας είναι πολιτικό ή αξιακό;
Πολιτικό, ηθικό, οικονομικό, υπαρξιακό. Και πάνω απ' όλα ψυχικό και διανοητικό, πρόβλημα του καθενός από μας.
Ο πνευματικός κόσμος ακολουθεί το ρεύμα και τον όχλο. Όπως κάνουν συνήθως οι λόγιοι της επαρχίας που θέλουν να αρέσουν στους συγχωριανούς, να μην καταδικαστούν στη μοναξιά. Εξαιρέσεις υπάρχουν - λιγοστές. Ο «πνευματικός κόσμος» εμφορείται από λαϊκισμό και κολακεύει το κοινό.
To πρόβλημα της χώρας είναι πολιτικό ή αξιακό;
Πολιτικό, ηθικό, οικονομικό, υπαρξιακό. Και πάνω απ' όλα ψυχικό και διανοητικό, πρόβλημα του καθενός από μας.
Στη δική σας κλίμακα αξιών τι τοποθετείτε στην κορυφή;
Το προσωπικό ήθος, το να μπορείς να κάνεις τη διάκριση μεταξύ καλού και κακού. Τώρα τι σημαίνει αυτό είναι μακρά συζήτηση... Να μην εξαπατάς, να μην εκμεταλλεύεσαι, να μην μπερδεύεις τη φιλία με τις δημόσιες σχέσεις, να μη φθονείς, να είσαι ξεκάθαρος και ειλικρινής, φιλόπονος και φιλότιμος.
Η επιμονή
στην αγάπη και τη φιλία είναι κάτι σαν παρατεταμένη εφηβεία;
Αν δεν επιμένουμε στην αγάπη και τη φιλία, σε τι θα μπορούσαμε να επιμένουμε; Υπάρχει κάτι άλλο που μου διαφεύγει;
Αν δεν επιμένουμε στην αγάπη και τη φιλία, σε τι θα μπορούσαμε να επιμένουμε; Υπάρχει κάτι άλλο που μου διαφεύγει;
Πότε ήταν για σας η στιγμή της ουσιαστικής ενηλικίωσης;
Η ενηλικίωση δεν είναι «στιγμή», δεν είναι επιφοίτηση. Ούτε διαδικασία με οριστικό αποτέλεσμα. Ενηλικιωνόμαστε και, στη συνέχεια, κάπου κάπου παλινδρομούμε στην παιδική ηλικία. Με το πέρασμα του χρόνου αλλάζουν κάποια εξωτερικά χαρακτηριστικά, ο τρόπος ντυσίματος για παράδειγμα - αν συνέχιζα να ντύνομαι όπως ντυνόμουν πριν από είκοσι χρόνια θα γινόμουν γελοία. Η κάθε ηλικία έχει τα δικά της σύμβολα, τη δική της αισθητική και γλώσσα. Στην Ελλάδα είναι αλήθεια ότι ενηλικιωνόμαστε δύσκολα: γονείς και καθηγητές κολακεύουν τη νεολαία και ταυτίζονται με τα «παιδιά». Προς θεού μη μας πουν ότι μας πήραν τα χρόνια... Ειλικρινά, αδιαφορώ παντελώς για όλα αυτά.
Ποια αισθήματα σας γεννά η πιο πάνω ανάμνηση;
Η ενηλικίωσή μου ήταν συνηθισμένη. Εξάλλου δεν ήμουν ποτέ νέα - συναναστρεφόμουν πάντοτε νεότερους ανθρώπους, άρα ήμουν μεγαλύτερη από τον μέσο όρο - ή, αν το δούμε αλλιώς, η νεότητά μου παρατράβηξε και εκτείνεται στο μέλλον. Δεν έχω δυνατά συναισθήματα γύρω από τα ζητήματα της ενηλικίωσης: Δουλεύω από 18 ετών και παραλλήλως σπουδάζω μέχρι σήμερα. Όταν οι συμφοιτητές μου στη Φαρμακευτική έκαναν συνελεύσεις ή έπαιζαν τάβλι στα καφενεία της Σόλωνος, εγώ δούλευα... Δεν υπάρχει ρήξη μεταξύ νεότητας και ενηλικίωσης - φαίνεται σαν μια ευθεία γραμμή.
Μεγαλώνοντας η μνήμη μας γίνεται πιο επιλεκτική νομίζετε;
Όχι. Θυμάμαι τα πάντα. Υπερμνησία.
Ποια είναι η επίγευση της ωριμότητας;
Χάνουμε σε εξωτερική εμφάνιση, κερδίζουμε σε αντοχή, σε ψυχραιμία, σε δύναμη, σε ευθυκρισία και τα λοιπά. Οπότε η επίγευση, όπως λέτε, είναι ευχάριστη. Αν η ωριμότητα γίνει βαθύ γήρας, φαντάζομαι ότι δεν θα είμαι τόσο αισιόδοξη - ρωτήστε με ξανά σε καμιά εικοσαριά χρόνια. Όχι ότι ωριμάζουν όλοι οι άνθρωποι... μερικοί γερνούν άσοφοι, καθηλωμένοι... Θλιβερό αυτό... Περιμένουν να συνταξιοδοτηθούν παρότι είναι ακόμα υγιείς - γιατί άραγε; Ποτέ δεν θα καταλάβω.
Οι δρόμοι
που περπατήσατε και οι πόλεις που ζήσατε διαμόρφωσαν αυτό που είστε σήμερα ή τα
διαβάσματά σας;
Όλα μαζί φυσικά. Καθώς και άνθρωποι, μουσικές, απώλειες, λάθη, ατυχήματα.
Όλα μαζί φυσικά. Καθώς και άνθρωποι, μουσικές, απώλειες, λάθη, ατυχήματα.
Ποια είναι
η μεγαλύτερη αλήθεια που σας δίδαξε η ζωή;
Ότι πρέπει να δείχνουμε επιείκεια. Όλοι οι άνθρωποι έχουν τα δίκια τους κι όλοι μας έχουμε ελαττώματα. Ακόμα και τα προτερήματά μας μπορούν να γίνουν ελαττώματα. Όταν φταίει ο ένας, φταίει και ο άλλος.
Ότι πρέπει να δείχνουμε επιείκεια. Όλοι οι άνθρωποι έχουν τα δίκια τους κι όλοι μας έχουμε ελαττώματα. Ακόμα και τα προτερήματά μας μπορούν να γίνουν ελαττώματα. Όταν φταίει ο ένας, φταίει και ο άλλος.
Πείτε μου κάτι που λέχθηκε από ήρωά σας και θα μπορούσατε να το λέγατε εσείς…
Πολλοί ήρωες λένε όσα θα έλεγα. Όλοι οι συγγραφείς βάζουμε τα δικά μας λόγια στο στόμα των χαρακτήρων.
Από τη στιγμή που ένα μυθιστόρημα κυκλοφορεί, κόβεται και ο ομφάλιος λώρος με τον συγγραφέα;
Μάλλον. Εκτός αν ασχολούμαστε διαρκώς με τον εαυτό μας και κατατριβόμαστε με το παρελθόν. Εκτός αν νομίζουμε ότι κάναμε κάτι τόοοοοσο σπουδαίο, ώστε δεν μπορούμε να το αποχωριστούμε.
Αν έπρεπε να μου σκιαγραφήσετε τον Σαλ στην τελευταία σας νουβέλα με λίγες αράδες, τι θα λέγατε;
Ο Σαλ ξέρει τι θέλει και πώς να το αποκτήσει. Έχει καλά αισθήματα, είναι ο ίδιος αξιαγάπητος. Και γι' αυτό περιβάλλεται από εξίσου αξιαγάπητους ανθρώπους. Αξίζει να επιτύχει όσα θέλει να επιτύχει. Σαλ, Σάλλυ, είμαστε μαζί σου.
Η αποδοχή της διαφορετικότητας είναι μόνο θέμα παιδείας;
Είναι θέμα ψυχικής γενναιοδωρίας και, σε κοινωνικό επίπεδο, είναι θέμα κοινωνικής ωριμότητας. Μιλάμε για τις ειρηνικές διαφορές, όσες υποδηλώνουν «Ζήσε και άσε τους άλλους να ζήσουν», όχι όσες υποδηλώνουν κοινωνική εχθρότητα, καταστροφή, θάνατο. Η λατρεία της διαφορετικότητας δείχνει στενομυαλιά, όπως και η απόρριψή της.
Οι Έλληνες γιατί είναι τόσο καχύποπτοι απέναντι σε ό,τι ξεφεύγει από τις νόρμες, πιστεύετε;
Δεν υπάρχει μόνο ένα σύστημα «νόρμας» στην Ελλάδα. Επικρατούν δύο τουλάχιστον, εξίσου ηγεμονικές κουλτούρες, που βασίζονται στις πολιτικές παραδόσεις και στα κομματικά πάθη. Αυτές οι παραδόσεις και τα πάθη μάς κάνουν μιαν αποπνικτική κοινωνία, επιρρεπή στη βία, στη διάλυση, στη σύγχυση, στην αυτοκαταστροφή.
Σε μιαν εποχή οικονομικής κρίσης και ανέχειας ευνοούνται τα φοβικά σύνδρομα;
Φαντάζομαι πως ναι, αλλά υπάρχουν πάντοτε δικαιολογημένοι φόβοι. Ο φόβος της πτώχευσης είναι δικαιολογημένος. O φόβος της κοινωνικής έκρηξης επίσης. Tα έθνη δεν ζουν για πάντα, μπορούμε όντως να εξαφανιστούμε ως εθνική οντότητα, να διαλυθούμε, με πολύ άσχημες συνέπειες για όλους μας. Όσο άδικο έχουν οι καταστροφολόγοι, τόσο άδικο έχουν και εκείνοι που μοιάζουν εφησυχασμένοι. Πρέπει να βρίσκουμε μια ισορροπία ανάμεσα στην επαγρύπνηση και την αταραξία.
Πείτε μου ένα φόβο και μια φοβία που βιώσατε ή συνεχίζετε ακόμα να βιώνετε…
Φόβος βασανιστικών ασθενειών. Ούτε αυτό μπορείς να το πεις «φοβία». Υπάρχει το ενδεχόμενο να μου συμβούν φρικτά πράγματα. Δεν εξαρτώνται όλα από μας: κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε και παρόλ' αυτά τυχαία γεγονότα αποφασίζουν για τη μοίρα μας.
Τον θάνατο καταφέρατε να τον επεξεργαστείτε; Να τον εκλογικεύσετε;
Δεν σκέφτομαι τον θάνατο. Σκέφτομαι την κάθε καινούρια μέρα.
Θα σας πω
κάποιες λέξεις και θα ήθελα να μου πείτε την πρώτη σκέψη ή εικόνα που σας
έρχεται στο μυαλό. Χαρά…
Κυριακή.
Κυριακή.
Θυμός.
Ανθρώπινη ανοησία.
Ευτυχία.
Βιβλιοθήκη.
Βιβλιοθήκη.
Ο έρωτας
εμπεριέχει την ευτυχία;
Ναι, αλλά θα πω μια κοινοτοπία (μιαν ακόμη δηλαδή), όχι όπως τη φαντάζονται οι ιδεαλιστές και οι ρομαντικοί. Σε τέτοιες ερωτήσεις μόνο κοινοτοπίες μπορεί να πει κανείς. Μην κάνετε τέτοιες ερωτήσεις!
Ναι, αλλά θα πω μια κοινοτοπία (μιαν ακόμη δηλαδή), όχι όπως τη φαντάζονται οι ιδεαλιστές και οι ρομαντικοί. Σε τέτοιες ερωτήσεις μόνο κοινοτοπίες μπορεί να πει κανείς. Μην κάνετε τέτοιες ερωτήσεις!
Σε μια
συνέντευξή σας είπατε «δεν ανήκω πουθενά, σε καμιά γενιά, σε καμιά χώρα». Ούτε
σε σχέση θελήσατε να ανήκετε;
Δεν απαντώ σε τέτοιες ερωτήσεις - ποιον ενδιαφέρει τι κάνω ή τι δεν κάνω στις προσωπικές μου σχέσεις; Πάντως δεν θα χρησιμοποιούσα ποτέ τη λέξη«ανήκω» για κάτι που θα με αφορούσε. Εξάλλου, δεν μου ανήκει τίποτα.
Δεν απαντώ σε τέτοιες ερωτήσεις - ποιον ενδιαφέρει τι κάνω ή τι δεν κάνω στις προσωπικές μου σχέσεις; Πάντως δεν θα χρησιμοποιούσα ποτέ τη λέξη«ανήκω» για κάτι που θα με αφορούσε. Εξάλλου, δεν μου ανήκει τίποτα.
Υπάρχουν
πράγματα που ακόμα δεν χορτάσατε;
Φυσικά υπάρχουν. Αν δεν υπήρχαν, τι νόημα θα είχε να ζω; Να τα απαριθμήσω; Είναι τα προβλεπόμενα: διάβασμα, κινηματογραφικές ταινίες, τέχνη, ταξίδια, συγγραφή, σπουδές, αυτοκίνητα, μουσικές. Κάθε φορά που μπαίνω στην πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη σκέφτομαι ακριβώς ότι όχι μόνο δεν έχω χορτάσει το διάβασμα, αλλά ότι δεν προλαβαίνω - λόγω ηλικίας, εννοώ - να διαβάσω ούτε τα λιγοστά πράγματα που θέλω.
Φυσικά υπάρχουν. Αν δεν υπήρχαν, τι νόημα θα είχε να ζω; Να τα απαριθμήσω; Είναι τα προβλεπόμενα: διάβασμα, κινηματογραφικές ταινίες, τέχνη, ταξίδια, συγγραφή, σπουδές, αυτοκίνητα, μουσικές. Κάθε φορά που μπαίνω στην πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη σκέφτομαι ακριβώς ότι όχι μόνο δεν έχω χορτάσει το διάβασμα, αλλά ότι δεν προλαβαίνω - λόγω ηλικίας, εννοώ - να διαβάσω ούτε τα λιγοστά πράγματα που θέλω.
Ο όρος «κοσμοπολιτισμός» είναι δόκιμος για να χαρακτηρίσει τη συγγραφική σας δουλειά;
Ας αφήσουμε την ορολογία κι ας μείνουμε στην ουσία. Στον σύγχρονο κόσμο, τον οικουμενοποιημένο, πολλοί άνθρωποι που δεν εξασκούν επαγγέλματα τα οποία να απαιτούν τη φυσική τους παρουσία ζουν σαν νομάδες. Βοηθάει το να μην έχεις οικογένεια ή άλλες υποχρεώσεις.
Η συγγραφή προϋποθέτει και επίπονη έρευνα;
Όχι επίπονη, απλώς σχολαστική και χρονοβόρα. Τίποτα δεν είναι επίπονο στη συγγραφή. Επίπονη είναι η εξαγωγή δοντιών - λέω κάπου κάπου δήθεν εξυπνάδες...
Είστε
ικανοποιημένη από την αποδοχή του έργου σας;
Δεν έχω παράπονο. Αλλά δεν πολυασχολούμαι με την αποδοχή ή την απόρριψη. Κάνω αυτό που κάνω με τον τρόπο που νομίζω καλύτερο. Το σύνθημά μου είναι το σύνθημα του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης: Perstare et praestare. Παραφράζω: προσπαθούμε, επιμένουμε, προσβλέπουμε στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Δεν έχω παράπονο. Αλλά δεν πολυασχολούμαι με την αποδοχή ή την απόρριψη. Κάνω αυτό που κάνω με τον τρόπο που νομίζω καλύτερο. Το σύνθημά μου είναι το σύνθημα του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης: Perstare et praestare. Παραφράζω: προσπαθούμε, επιμένουμε, προσβλέπουμε στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Και το κομμάτι της ματαιοδοξίας που σας αναλογεί; Το έχετε αποδεχθεί;
Δεν είμαι καθόλου ματαιόδοξη, δεν δίνω δεκάρα. Είμαι αυτό που είμαι και θα είμαι αυτό που θα γίνω.
Αυτόν τον καιρό ποιο θέμα σας απασχολεί;
Ένα δοκιμιάκι που γράφω περί πλουραλισμού και πολυπολιτισμικότητας.
Αν έπρεπε να
σας συστήσω ως συγγραφέα με ένα μόνο βιβλίο σας, εσείς ποιο θα επιλέγατε;
«Λίγο από το αίμα σου».
«Λίγο από το αίμα σου».
*Το τελευταίο
της βιβλίο, η εξαιρετική νουβέλα «Μηχανικοί καταρράκτες», κυκλοφορεί από τις
εκδόσεις Πατάκη και διαβάζεται απνευστί!
Πηγή: www.philenews.com
Δημοσιεύτηκε στις 15/01/2015
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire