Η Κουμανδαρία και οι βασιλιάδες
Ψάχνοντας συνεχώς για άγνωστα στοιχεία και αναφορές στην Κουμανδαρία, ανακάλυψα πρόσφατα μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση που αξίζει να συμπεριληφθεί μεταξύ των καλύτερων στιγμών της μακρόχρονης ιστορίας της και που επισφραγίζει έναν από τους πολλούς τίτλους που φέρει, τον τίτλο «βασιλιάς των κρασιών και κρασί των βασιλιάδων».
Είναι γνωστό ότι η Κουμανδαρία, που στην αρχαιότητα ονομαζόταν κυπριακό νάμα, ήταν το ποτό των βασιλέων και των μεγάλων κατακτητών, όπως του βασιλιά Σολωμόντα, της Κλεοπάτρας, του βασιλιά της Αγγλίας Ριχάρδου του τάχατες Λεοντόκαρδου, του βασιλιά της Γαλλίας Φίλιππου, του Γκυ Λουζινιάν και όλων των Φράγκων βασιλιάδων που κυβέρνησαν την Κύπρο, των πέντε βασιλέων (δηλαδή του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου Γ, της Σκωτίας Δαβίδ Β, της Δανίας Βάλτεμαρ Δ, της Γαλλίας Ιωάννη Β, και της Κύπρου Πέτρου Α), του Ναπολέοντα και του Σελίμ Β που κατάκτησε τελικά την Κύπρο. Ανασκαλεύοντας όμως παλιές ελληνικές εφημερίδες ανακάλυψα μια είδηση που εμπλέκει σ’ αυτή τη σειρά των βασιλιάδων κι ένα Ελληνα βασιλιά, τον Κωνσταντίνο Α.
Η είδηση προέρχεται από την εφημερίδα «Εμπρός» της 10ης Ιουλίου 1914 και αναφέρεται στα εγκαίνια της Εκθεσης Οίνων και Οινοπνευμάτων στην Αθήνα. Η εν λόγω δημοσίευση λέγει ότι η έκθεση άρχισε από τις 6 το πρωί και ότι «την αυτήν ώραν προσήλθεν η Α.Μ. ο Βασιλεύς φέρων μικράν στολήν στρατηγού και συνοδευόμενος υπό του υπασπιστού του κ. Φραγκούδη. Το Συμβούλιον της Γεωργικής Εταιρείας, εις την οποίαν οφείλεται και η διοργάνωσις της εκθέσεως, υπεδέχθη την Α. Μεγαλειότητα, την οποίαν ωδήγησεν ο Διευθυντής της Εταιρείας κ. Παπαγεωργίου εις τα διάφορα διαμερίσματα, ένθα τα οινολογικά και οινοπνευματώδη εκθέματα».
Με την έναρξη της έκθεσης μίλησε ο Διευθυντής της Γεωργικής Εταιρείας κ. Παπαγεωργίου, ο οποίος προσφώνησε τον βασιλιά. Αναφέρθηκε στις επιτυχίες των εκθέσεων άλλων γεωργικών προϊόντων, ενώ για την έκθεση αυτή είπε ότι η καλλιέργεια της αμπέλου, που αντιπροσωπεύει εθνική ετήσια παραγωγή 57 εκατομμυρίων δραχμών για το Παλαιό Βασίλειο με έκταση 1.200.000 στρεμμάτων, έναντι 770.000 στρεμμάτων σταφίδας, εκτός από τις αμπελοφυτείες της Νέας Ελλάδας, έχει εξαιρετική οικονομική σημασία, επειδή απασχολεί μεγάλο αριθμό αγροτικών οικογενειών σε Πελοπόννησο, Αττική, Εύβοια, Νάουσα και στα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους, όπου οι συνθήκες είναι πολύ πρόσφορες.
Η γεωργική βιομηχανία, που απορρέει από την αμπελουργία, δηλαδή η οινοποιία, συνεχίζει η δημοσίευση, έχει πολλές προοπτικές βελτίωσης και προόδου. Παρόλο που τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη και πολύ ενθαρρυντική πρόοδος με την ίδρυση μεγάλων οινοποιείων, που εργάζονται επιστημονικά, εν τούτοις η μικρή οινοποιία υστερεί ακόμη σε γνώσεις και σε μέσα για την παραγωγή οίνων σταθερού τύπου, διατηρήσιμου και αγνού, προσμένει δε πολλά από τα επιτόπια οινολογικά κέντρα διδασκαλίας, που διοργανώνονται από περιοδεύοντες οινολόγους, για τα οποία προέβλεψε νομοθετικώς το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, όπως επίσης και από την οργάνωση οινοποιητικών συνεταιρισμών, οι οποίοι μεγαλούργησαν σε άλλες χώρας.
Τα αποστάγματα οίνου, τα κονιάκ και τα ποτά γενικά, παρουσίασαν επίσης βελτιώσεις, οι εγκαταστάσεις τους δε άξιζαν ιδιαίτερης μνείας, καθώς η εκτίμηση των προϊόντων που παράγονταν σ’ αυτές και εξάγονταν στις ξένες αγορές μεγάλωνε συνεχώς.
Τα εκθέματα όλων αυτών των κατηγοριών ευρίσκονταν ταξινομημένα στην έκθεση αντιπροσωπεύοντας επιτραπέζιους οίνους, επιδόρπιους οίνους, ρητινίτες, οίνους ανάμειξης, αφρώδεις οίνους, όπως επίσης και αποστάγματα οίνου κονιάκ, ηδύποτα και ορεκτικά ποτά, ενώ εκτίθονταν και συλλογές οινολογικών μηχανημάτων και άλλων συναφών ειδών τα οποία συμπλήρωναν τον σκοπό της έκθεσης.
Εάν, όπως έλεγε ο Αρμάνδος Γωτιέ, η άμπελος δημιούργησε τον πλούτο της Γαλλίας, για την Ελλάδα, η αμπελουργία, η οινοποιία και η κονιακοποιία αποτελούσαν μεγάλο εθνικό προϊόν, σε εκείνη δε την έκθεση, εκτός από την πρόοδο που παρουσιαζόταν στα περισσότερα από τα εκθέματα, καταδείκνυε πόσο μεγάλος θα μπορούσε να ήταν ο βαθμός βελτίωσης των προϊόντων, για τους μικρούς αμπελουργούς και τους οινοποιούς, ο συνεταιρισμός των οποίων θα μετέβαλλε ριζικά τις συνθήκες παραγωγής σταθερών τύπων οίνου για το δικό τους συμφέρον και για το συμφέρον όλης της χώρας.
Μετά το τέλος της ομιλίας του Διευθυντή της Γεωργικής Εταιρείας, ο Βασιλιάς κήρυξε την έναρξη της έκθεσης.
– «Κύριοι, είπε, κηρύσσω ευχαρίστως την έναρξιν της εκθέσεως ταύτης».
Μετά από αυτά ο βασιλιάς περιδιάβηκε όλα τα διαμερίσματα, περιεργαζόμενος τα εκθέματα, τα οποία προέρχονταν από όλες τις οινοπαραγωγικές πόλεις της Ελλάδας. Από την περιοχή της Μακεδονίας μόνον η Νάουσα αντιπροσωπεύθηκε, η οποία όμως έστειλε εξαιρετικής ποιότητας οίνους.
Ο βασιλιάς εξέφρασε την απορία του, για ποιο λόγο καθυστερεί σ’ αυτό τον κλάδο η υπόλοιπη Μακεδονία.
Υπήρχαν επίσης εκθέματα οίνων εκτός συναγωνισμού από τα βασιλικά κτήματα στη Δεκέλεια. Επίσης οίνοι και ποτά των κ.κ. Καμπά, Παυλάκη, Παλλήνη Μ. Καλλιφρονά, Παπανικολάου Τεγέας, όλων των εργοστασίων των Αθηνών, του Πειραιά, των Πατρών κ.λπ.
Πλησιάζοντας ο βασιλιάς στο περίπτερο των Οίνων Δεκελείας, ρώτησε τους παριστάμενους αν τους είχαν δοκιμάσει. Διέταξε αμέσως και γέμισαν τα ποτήρια, οι παριστάμενοι δοκίμασαν με μεγάλη ευχαρίστηση και συμφώνησαν όλοι ότι αυτοί οι οίνοι ήταν πράγματι εξαιρετικοί.
Μετά ο βασιλιάς δοκίμασε από όλα τα ποτά που βρίσκονταν στην έκθεση.
Εις το περίπτερον Καμπά ο αντιπρόσωπος αυτής της εταιρείας, ο κ. Κουμουτσάκος, προσέφερε στον βασιλιά κονιάκ έξτρα του 1881, επίσης βερμούτ εξαιρετικής ποιότητας εκτός συναγωνισμού, το οποίο ο Βασιλιάς επαίνεσε πολύ.
Κατόπιν ο Κουμουτσάκος προσέφερε σαμπάνια. Ο βασιλεύς δοκίμασε και είπε:
– «Λίγο γλυκιά είναι».
Δοκίμασε κατόπιν κονιάκ εξαιρετικής ποιότητας και αποτεινόμενος προς τους παρισταμένους είπε:
– «Πίνω καλύτερα τη ρετσίνα».
Δοκίμασε και ρετσίνα, κατόπιν περιεργάσθηκε το καθετί με λεπτομέρεια και με ενδιαφέρον και μετά προχώρησε στη συνεχόμενη αίθουσα, όπου βρίσκονταν τα γεωργικά εκθέματα, δηλαδή άροτρα, γεωργικά μηχανήματα και εργαλεία.
Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος εξέφρασε την ευχαρίστησή του και συνεχάρη τον κ. Παπαγεωργίου για τους κόπους που κατέβαλε για την επιτυχία της έκθεσης.
Στη συνέχεια ο κ. Παπαγεωργίου με τον κ. Παληατσέα ανακοίνωσαν στην Α. Μεγαλειότητα επιστολή του κ. Ιωαννίδη από τη Λεμεσό της Κύπρου, η οποία απευθυνόταν στο Συμβούλιο της Γεωργικής Εταιρείας. Με την επιστολή αυτή ο κ. Ιωαννίδης γνωστοποιεί ότι προσφέρει στο Στρατηλάτη Βασιλιά των Ελλήνων έξι φιάλες οίνου Κουμανδαρίας της Κύπρου εποχής 1789, τις οποίες βρήκε τελευταία σε ακατοίκητα υπόγεια, ενταφιασμένες πριν την επανάσταση του 21. Στην επιστολή του ο κ. Ιωαννίδης αναφέρει ότι προσφέροντας τις φιάλες στην Α. Μεγαλειότητα εύχεται όπως από το ίδιο κρασί, το οποίον ήπιε ο κατακτητής της Κύπρου Σουλτάνος Σελίμ να πιει και ο Στρατηλάτης Βασιλιάς Κωνσταντίνος για να γίνει ο ελευθερωτής της νήσου. Αντίγραφο της επιστολής μετά του ιστορικού δώρου απεστάλη στον αυλάρχη του βασιλιά.
Μετά και από αυτό το ξεχωριστό γεγονός ο βασιλιάς, αφού εξέφρασε ξανά τη χαρά του και τις ευχαριστίες του προς το Συμβούλιο της Γεωργικής Εταιρείας αναχώρησε με τη συνοδεία του κ. Φραγκούδη. Απεχώρησαν κατόπιν οι Υπουργοί και υπόλοιποι επίσημοι και ύστερα από λίγη ώρα έκλεισε η έκθεση για να ανοιχθούν την επομένη οι πύλες της ελεύθερα για το κοινό.
Δεν ξέρουμε πόσο άρεσε στον Βασιλιά Κωνσταντίνο η Κουμανδαρία. Ομως η μαρτυρία αυτή δείχνει ότι η Κουμανδαρία ήταν γνωστή και στην Ελλάδα εκείνη την εποχή, και ότι την απολάμβαναν όχι μόνο απλοί άνθρωποι αλλά και βασιλιάδες. Επίσης αυτή η δημοσίευση αποδεικνύει την εκτίμηση που είχαν όλοι, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα, για την ποιότητα και την αξία της Κουμανδαρίας, που ήταν κατάλληλη για να αποτελέσει δώρο σε ένα βασιλιά. Αποδεικνύει ακόμη τη συνήθεια των Κυπρίων της εποχής εκείνης να φυλάγουν την Κουμανδαρία για πολλά χρόνια, γιατί η Κουμανδαρία είναι το μοναδικό κρασί στον κόσμο που με το πέρασμα του χρόνου, με το πέρασμα και αιώνων ακόμη, δεν γερνά, αλλά γίνεται καλύτερη.
* Ο Κυριάκος Δ. Παπαδόπουλος είναι οινολόγος και συγγραφέας τεχνικών και ιστορικών βιβλίων. Τα βιβλία του διατίθενται σε όλα τα βιβλιοπωλεία.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire