Η αγωνία των Ηνωμένων Πολιτειών

Και μετά τον Μουμπάρακ τι;

Του Θάνου Δημάδη* 

Και μετά τον Μουμπάρακ τι; Είναι το ερώτημα στο οποίο τα τελευταία 24ωρα τόσο ο Αιγυπτιακός λαός όσο κι όσοι παρακολουθούμε τα γεγονότα δεν έχουμε σκεφτεί την απάντηση.

Ή ακόμα και όσοι έχουμε καταλήξει σε αυτήν, το μόνο σίγουρο είναι ότι όποια πρόβλεψη κι αν κάνουμε θα είναι παρακινδυνευμένη. Γιατί, πολύ απλά, όσο ρευστά εξελίσσεται το πολιτικό και κοινωνικό σκηνικό στην Αίγυπτο, με ακόμα μεγαλύτερη ρευστότητα μάς υποδέχεται κάθε νέα μέρα που ξημερώνει, πολλαπλασιάζοντας τις εικασίες και διογκώνοντας τις ανησυχίες για τη μετά- Μουμπάρακ εποχή. Όχι όμως μόνο σε ό,τι αφορά την αιγυπτιακή επικράτεια.

Αλλά συνολικότερα για τη Μέση Ανατολή, όπου ισορροπίες διαταράσσονται, καθεστώτα ανατρέπονται και η τράπουλα ισχύος στην περιοχή ξαναμοιράζεται. Και η αγωνία των Ηνωμένων Πολιτειών αυτή τη στιγμή είναι να τραβήξουν το σωστό χαρτί την κατάλληλη στιγμή.


Δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε ότι το τέλος εποχής του Μουμπάρακ, η Αμερική επιθυμεί να γραφτεί μια ώρα αρχύτερα. Η άνευ προηγουμένου σε ένταση και έκταση εξέγερση των Αιγυπτίων δεν άφησε κανένα περιθώριο στην Αμερική να στηρίξει το καθεστώς Μουμπάρακ σε αυτή τη δύσκολη στιγμή, ακόμα κι αν το ήθελε και όπως έκανε άλλωστε τόσες δεκαετίες.

Η κρίσιμη πρόκληση τώρα για το Λευκό Οίκο δεν επικεντρώνεται μόνο στην επιθυμία του να προσεταιριστεί το νέο- απροσδιόριστο μέχρι στιγμής- πολιτικό μόρφωμα που θα προκύψει στην Αίγυπτο, αλλά και να διαβλέψει κατά πόσον ο νέος ηγέτης που θα διαδεχθεί το Μουμπάρακ θα κρατήσει τη χώρα σταθερά προσηλωμένη στην αποστολή διασφάλισης της ειρήνης στη Μέση Ανατολή.

Ρόλος που της είχαν αναθέσει οι ΗΠΑ και η Αίγυπτος του Μουμπάρακ με επιτυχία επιτελούσε. Μαζί με αυτόν, όμως, και πολλούς άλλους ρόλους ταυτόχρονα σε επίπεδο διασφάλισης της Ισραηλινο-παλαιστινιακής ειρήνης, της αναχαίτισης της επεκτατικής πολιτικής του Ιράν, της παρεμπόδισης της διασποράς πυρηνικών όπλων αλλά και τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και της Αλ Κάιντα.

Σε όλα σχεδόν τα κυβερνητικά γραφεία της Ουάσινκγτον είναι διάχυτη η ανησυχία για το τί κατάληξη θα έχει το διαφαινόμενο ντόμινο αλλαγών και ανατροπών που έχει ξεκινήσει στην ευρύτερη περιοχή. Ανατροπές που επηρεάζουν την εξωτερική πολιτική της Αμερικής στη Μέση Ανατολής κυρίως στο επίπεδο συμμαχικών σχέσεων που ο Λευκός Οίκος είχε οικοδομήσει με τα καθεστώτα χωρών που βρίσκονται εκεί και τα οποία το ένα μετά το άλλο συμπαρασύρονται από την κατάρρευση της κυριαρχίας Μουμπάρακ.

Μετά το καθεστώς στην Τυνησία που έχει ήδη αποκαθηλωθεί, το "επαναστατικό κλίμα" εξαπλώνεται και στην Υεμένη- όπου ο φίλα προσκείμενος στην Αμερική ηγέτης της χώρας ανακοίνωσε ότι δε θα είναι εκ νέου υποψήφιος- ενώ οι Ιορδανία, Συρία ακόμα και η Σαουδική Αραβία μπαίνουν σταδιακά στο κάδρο εν δυνάμει ανατροπών.

Ειδικότερα για την Υεμένη, οι ΗΠΑ χάνουν κι εκεί ακόμα ένα πρόσωπο της εμπιστοσύνης τους ενώ ο Λευκός Οίκος ανησυχεί για το κατά πόσον ο επόμενος παίχτης που θα αναδειχθεί ισχυρός στο νέο πολιτικό τοπίο, θα διατηρήσει τη χώρα στη συμμαχική τροχιά της Αμερικής αρχής γενομένης από το κοινό μέτωπο κατά της Αλ Κάιντα. Πονοκέφαλο, επίσης, προκαλεί στην Αμερικανό Πρόεδρο και ο φόβος που βαίνει διάχυτος μέρα με τη μέρα για το εάν οι Ισλαμιστές θα προσπαθήσουν και τελικά θα καταφέρουν να κεφαλαιοποιήσουν πολιτικά αυτές τις αναταραχές.

Είναι ερωτήματα για την επόμενη μέρα στα οποία η Αμερικανική εξωτερική πολιτική αναζητά εναγωνίως απαντήσεις. Οι δημοκρατικές ανατροπές- που μένει ωστόσο να τις δούμε να γίνονται και πράξη- θα μπορούσουν πράγματι να περπατήσουν τα επόμενα χρόνια πάνω στο τεντωμένη σχοινί των εύθραυστων ισορροπιών που υπάρχουν στη Μέση Ανατολή ή είναι το έναυσμα και η έλευση μεγαλύτερη δημοκρατικότητας θα σημάνει παράλληλα και την πλήρη αποσταθεροποίηση σε μία περιοχή με σκληρούς και ανταγωνιστικούς παίχτες, όπως το Ισραήλ και το Ιράν;

Και στο μέτωπο της τρομοκρατίας, που συνεχίζει να καίει τις ΗΠΑ, θα επιβεβαιωθεί η ανάλυση που λέει ότι η διαφαινόμενη δημοκρατική και πλουραλιστική μετάβαση σε νέα καθεστώτα περιορισμένης εξάρτησης από τις ΗΠΑ σε σχέση με το παρελθόν, θα αποτελέσει πράγματι πλήγμα για την Αλ Κάιντα αφαιρώνοντας της το βασικότερο επιχείρημα για ανατροπή με χρήση σκληρής βίας τις μέχρι πρότινος φιλοαμερικανικές κυβερνήσεις στη Μέση Ανατολή; Είναι ερωτήματα που σίγουρα έχουν μεγαλύτερη σημασία από αυτό που μονοπωλεί πρόσκαιρα το ενδιαφέρον μας για το επιφανειακό ερώτημα του πότε θα φύγει ο Μουμπάρακ.

Το ζήτημα από δω και στο εξής δεν είναι αν θα φύγει. Αλλά τι θα αφήσει πίσω του...

* Ο Θάνος Δημάδης είναι ανταποκριτής για την τηλεόραση και το ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ από την Ουάσινκτον και αρθογράφος στην αμερικανική έκδοση Huffington Post (http://www.huffingtonpost.com/thanos-dimadis)