Διαρροή 175 δισ. για πυρηνικά από 100 τράπεζες μόνο για το χρονικό διάστημα 2000-2009 σύμφωνα με την Greenpeace, για την ενίσχυση της πυρηνικής βιομηχανίας

Του ΦΙΛΗ ΚΑΪΤΑΤΖΗ

Περισσότερα από 175 δισ. ευρώ έχουν διαθέσει για την ενίσχυση της πυρηνικής βιομηχανίας εκατό τράπεζες μόνο για το χρονικό διάστημα 2000-2009, σύμφωνα με την Greenpeace που συνεργάστηκε για την έρευνα αυτή κυρίως με την ολλανδική εταιρεία Profundo, ώστε οι πολίτες να ξέρουν πού να πιέσουν και να διαμαρτυρηθούν.

Ζητάμε να σταματήσουν οι «πυρηνικές επενδύσεις», αυτός είναι ο σκοπός της έρευνας που ολοκληρώθηκε πέρυσι στις αρχές του έτους και που δημοσιεύτηκε στην έκθεση «Nuclear Banks no thanks», δήλωσε ο Τάκης Γρηγορίου από το ελληνικό γραφείο της Greenpeace, υπεύθυνος για καμπάνιες της οργάνωσης για το κλίμα και την ενέργεια.

«Οι επενδύσεις αυτές είναι επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία και ο κόσμος πρέπει να ξέρει τις κρυφές αυτές επενδύσεις με τα ολέθρια αποτελέσματα που βλέπουμε», πρόσθεσε ο κ. Γρηγορίου.
Η εμπλοκή των γερμανικών, γαλλικών και ιταλικών τραπεζών που εθεωρείτο ότι χρηματοδοτούν τα πυρηνικά σχέδια στο Μπέλενε έγινε διεθνές θέμα έπειτα από καμπάνια το 2006. Ομως δεκάδες χιλιάδες e-mails, δράσεις μπροστά από τα γραφεία τραπεζών σε ολόκληρη την Ευρώπη και γράμματα διαμαρτυρίας από αγανακτισμένους πελάτες οδήγησαν περισσότερες από δέκα τράπεζες (συμπεριλαμβανομένων των Deutsche Bank, UniCredit και Commerzbank) να αρνηθούν να χρηματοδοτήσουν το σχέδιο, διευκρίνισε το στέλεχος της Greenpeace. «Η μόνη τράπεζα που παρέμεινε ήταν η ΒΝΡ Paribas, η οποία προέβλεπε ένα μικρό δάνειο για τη χρηματοδότηση των σχεδίων αρχικής ανάπτυξης. Τελικά όμως, η ΒΝΡ Paribas ανακάλεσε το δάνειο και επίσης τερμάτισε και τη συμμετοχή της. Υστερα απ' αυτό, η εταιρεία ενέργειας RWE πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει το Μπέλενε το 2009.
Καθυστερήσεις
»Αυτές οι εξελίξεις έχουν οδηγήσει (ευτυχώς) σε αλλεπάλληλες καθυστερήσεις, ενώ είναι αδιευκρίνιστο πότε θα ολοκληρωθεί το έργο». Υπενθυμίζεται ότι ισχυρή σεισμική δόνηση το 1977 είχε αποτέλεσμα το θάνατο 120 ανθρώπων στην ευρύτερη περιοχή του Μπέλενε (εκεί όπου θέλουν αντιδραστήρες) και την κατάρρευση πολλών κτιρίων.
Στη γειτονική Τουρκία, στο Ακούγιου, «η συμφωνία που σύναψε η κυβέρνηση της Αγκυρας με τη ρωσική Rosatom, προβλέπει τη δημιουργία ενός τεράστιου πυρηνικού σταθμού, αποτελούμενου από 4 μονάδες 1.200 MW έκαστη, δηλαδή συνολικής ισχύος 4.800 MW. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που βγήκαν στη δημοσιότητα, η τουρκική κυβέρνηση θα αγοράζει την παραγόμενη ενέργεια κατά 0,123 $ /kWh, τιμή δηλαδή τέσσερις φορές πιο ακριβή από το μέσο κόστος κιλοβατώρας στην Τουρκία σήμερα, για χρονικό διάστημα 15 ετών. Η κατασκευή των 4 αντιδραστήρων αναμένεται να κοστίσει στην Τουρκία 25 δισ.».
Υπενθυμίζεται ότι για το ρήγμα Ετζέμις οι επιστημονικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι υπάρχει 50% πιθανότητα να εκδηλωθεί σεισμική δόνηση επτά Ρίχτερ σε ακτίνα 100 χιλιομέτρων από τον κόλπο Ακούγιου μέσα στα προσεχή 40 χρόνια.
Στο Μοτσόβκε της Σλοβακίας
Οι μονάδες 3 και 4 του πυρηνικού σταθμού Μοτσόβκε σχεδιάστηκαν το 1970. Η κατασκευή των 2 αντιδραστήρων τύπου VVER 440/213 ξεκίνησε το 1986, σταμάτησε όμως το 1992. Το συγκεκριμένο πρότζεκτ επανήλθε στην ατζέντα τον Απρίλιο του 2006, όταν η ιταλική εταιρεία ENEL απέκτησε τον έλεγχο της εθνικής εταιρείας ενέργειας της Σλοβακίας, Slovenske Elektrarne (SE).
Ενα από τα πιο εντυπωσιακά κενά στον τομέα της ασφάλειας του Μοτσόβκε ήταν η έλλειψη προστατευτικού περιβλήματος (!) γύρω από τον αντιδραστήρα. Πρόκειται δηλαδή για το βασικότερο και πρώτο μέτρο ασφάλειας σε όλους τους αντιδραστήρες, που προστατεύει το περιβάλλον από διαρροή ραδιενεργών υλικών, αλλά και τον αντιδραστήρα από περίπτωση εξωτερικού ατυχήματος (π.χ. πτώση αεροπλάνου).
Ταυτόχρονα, η αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων δεν ήταν πραγματικά ανεξάρτητη, αφού η DECOM -η εταιρεία που επέλεξε το σλοβακικό υπουργείο Περιβάλλοντος να επανεξετάσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις- ανήκει στην εταιρεία VUJE, η οποία είναι ο κατασκευαστής του πυρηνικού σταθμού!
Τον Οκτώβριο του 2007, η SE απέκτησε εταιρικό δάνειο ύψους 800 εκατ. ευρώ , από 8 τράπεζες, το οποίο προοριζόταν για την κατασκευή των μονάδων 3 και 4 του Μοτσόβκε. Δημόσιες διαμαρτυρίες ανάγκασαν τις τράπεζες να διαπραγματευτούν εκ νέου τη συμφωνία, με αποτέλεσμα τον Απρίλιο του 2008 να διευκρινιστεί ότι τα συγκεκριμένα χρήματα δεν θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση του πυρηνικού σταθμού.
Εν τω μεταξύ, η ENEL έχει εξασφαλίσει αρκετές χρηματοδοτήσεις σε Ευρώπη και ΗΠΑ που πιθανότατα θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή πυρηνικού σταθμού στο Μοτσόβκε.
Στη Ρουμανία, στην πόλη Τσερναβόντα (20.000 κάτοικοι), που βρίσκεται στις όχθες του Δούναβη, ο σταθμός έχει κατασκευαστεί στις όχθες του, με άμεση πρόσβαση στο νερό για τις ανάγκες ψύξης των αντιδραστήρων. Ιχνη από τρίτιο (ραδιενεργό ισότοπο του υδογόνου) έχουν εντοπιστεί στο νερό που απελευθερώνεται από το σταθμό πίσω στον Δούναβη και έχουν γίνει αλλεπάλληλες συστάσεις να απομακρυνθούν από την περιοχή έγκυοι και μητέρες με νεαρά παιδιά.
Εδώ και πολλά χρόνια σχεδιάζεται η επέκταση του σταθμού με την κατασκευή δύο ακόμα αντιδραστήρων, που αναμένεται να μπουν σε λειτουργία το νωρίτερο το 2015 (μόνο για εξαγωγή ενέργειας σε γειτονικές χώρες).
Αν κατασκευαστούν οι αντιδραστήρες 3 και 4, τα επίπεδα τριτίου θα ξεπεράσουν κατά πολύ τα επιτρεπόμενα όρια. Οι 3 και 4 είναι βασισμένοι στο καναδικό σχέδιο CANDU6, που το βασικό σχέδιό του παραμένει ίδιο από το 1979 (σύμφωνα με Western European Nuclear Regulation Association). Οι CANDU μοιράζονται σημαντικά σχεδιαστικά λάθη με τον αντιδραστήρα που προκάλεσε το ατύχημα στο Τσερνομπίλ. Η Γαλλία και η Γερμανία δεν επιτρέπουν την κατασκευή τέτοιων αντιδραστήρων.
Υπενθυμίζεται ότι η περιοχή στην οποία βρίσκεται ο σταθμός είναι εξαιρετικά σεισμογενής (ρήγμα Vrancha). Σε σεισμό που έγινε το 1977 στην Τσερναβόντα, καταστράφηκαν οι γύρω περιοχές και μεγάλο μέρος της πρωτεύουσας, που απέχει 150 χιλμ. από την πόλη. Το κόστος για την κατασκευή των 3 και 4 έχει εκτιμηθεί στα 4 δισ. και αναμένεται να αυξηθεί.
Η Greenpeace ζητεί από τους πολίτες, τους κοινωνικούς φορείς και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις να συστρατευθούν και να στηρίξουν την καμπάνια της «Nuclear Banks Νο Thanks », όσο είναι καιρός... *

Ραδιενεργά στοιχεία: χρόνος ζωής έως και 24.000 χρόνια!

Το κέσιο-137 και το στρόντιο-90 είναι δύο από τα πιο επικίνδυνα ραδιοϊσότοπα εξαιτίας των μακροχρόνιων επιπτώσεών τους. Ο χρόνος ημιζωής και των δύο είναι γύρω στα 30 χρόνια. Εκτός δηλαδή από εξαιρετικά ραδιενεργά, έχουν και αρκετά μεγάλο χρόνο ημιζωής ώστε να υπάρχουν για εκατοντάδες χρόνια.

Κέσιο-137: Χρόνος ημιζωής περίπου 30 χρόνια
Είναι υδατοδιαλυτό. Εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία, όταν μολύνει το νερό. Αφού εισέλθει στο σώμα, διανέμεται σχεδόν ομοιόμορφα, με μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στους μυϊκούς ιστούς και τα κόκαλα. Πειράματα σε σκύλους έχουν δείξει πως μια και μοναδική δόση περίπου 44 mg/kg είναι θανατηφόρα μέσα σε διάστημα 3 εβδομάδων. Μεταφέρεται σε όλη την τροφική αλυσίδα.
Στρόντιο-90: Χρόνος ημιζωής περίπου 29 χρόνια
Απορροφάται από ζώντες οργανισμούς. Συσσωρεύεται στα κόκαλα. Εχει τη δυνατότητα να προκαλέσει καρκίνο ή να καταστρέψει τα κύτταρα του μυελού των οστών. Ερευνα, που πραγματοποιήθηκε σε χιλιάδες παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες, απέδειξε πως εκείνα που γεννήθηκαν μετά το ξεκίνημα των πυρηνικών δοκιμών είχαν έως και 50 φορές υψηλότερα επίπεδα στροντίου-90 στα παιδικά δόντια από τα παιδιά που γεννήθηκαν πριν από τις πυρηνικές δοκιμές. Μεταγενέστερη έρευνα, που αποσκοπούσε στον εντοπισμό όσων είχαν συμμετάσχει, απέδειξε πως εκείνοι που πέθαναν από καρκίνο πριν φτάσουν τα 50 τους χρόνια είχαν στα παιδικά τους δόντια διπλάσιες συγκεντρώσεις από τους υπόλοιπους.
Ιώδιο-131: Χρόνος ημιζωής περίπου 8 ημέρες
Είναι παράγωγο σχάσης του πλουτωνίου και του ουρανίου. Αποτελεί σοβαρό κίνδυνο: είναι γνωστό για μεταλλάξεις και καταστροφή των κυττάρων. Καταλήγει στο σώμα μέσω των μολυσμένων με ραδιενέργεια τροφών και συγκεντρώνεται στον θυρεοειδή αδένα. Ο σοβαρότερος κίνδυνος από την έκθεση σε μεγάλες δόσεις ιωδίου-131 είναι οι αυξημένες πιθανότητες καρκίνου του θυρεοειδούς και άλλων παθήσεων του συγκεκριμένου αδένα.
Πλουτώνιο
Ραδιενεργό μεταλλικό στοιχείο που χρησιμοποιείται σε πυρηνικούς αντιδραστήρες και στα πυρηνικά όπλα. Οι αντιδραστήρες που χρησιμοποιούν το πλουτώνιο στο μίγμα καυσίμου τους είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι, αφού σε περίπτωση ατυχήματος (όπως στον αντιδραστήρα 3 της Φουκουσίμα) εκλύουν πολλαπλάσιες ποσότητες ραδιενεργών στοιχείων στο περιβάλλον σε σχέση με αντιδραστήρες που χρησιμοποιούν μόνο ουράνιο.
Η πρώτη φορά που έγινε σύνθεσή του ήταν το 1940 και προήλθε από το βομβαρδισμό ουρανίου-238, του πιο κοινού ισοτόπου του ουρανίου, με δευτέριο (βαρύ υδρογόνο). Ραδιενεργό στοιχείο που συγκεντρώνεται στο μυελό των οστών. Και έχει αρκετά ισότοπα. Ορισμένα βρέθηκαν στο έδαφος γύρω από το σταθμό Φουκουσίμα, όπως το πλουτώνιο - 239, με χρόνο ημιζωής περίπου 24.000 χρόνια.
Η πρώτη πυρηνική δοκιμή «Τρίνιτι» (ΗΠΑ, Ιούλιος 1945) αλλά και η ατομική βόμβα που κατέστρεψε το Ναγκασάκι (Αύγουστος 1945) είχαν πυρήνα πλουτωνίου-239.

Πηγές: Ελευθεροτυπία, Greenpeace