Ιαπωνία

Από τον ΕΥΓΕΝΙΟ ΑΡΑΝΙΤΣΗ

Ηδιαφάνεια, σύμφωνα με το κύριο άρθρο της Liberation, «είναι πλέον μία από τις επείγουσες ανάγκες» ειδικά «λόγω της ιαπωνικής πυρηνικής κρίσης».

Και συνεχίζει: «Διαφάνεια, εδώ, για τα υπέρ και τα κατά μιας πηγής ενέργειας που προκαλεί φόβο. Γιατί οι πολίτες έχουν ισχυρή μνήμη...». Τέτοιες όμορφες προτροπές ακούγονται σαν κάτι το αυτονόητο.

Απεναντίας, θα έπρεπε να μοιάζουν αλλόκοτες, αφού είναι πέραν πάσης αμφιβολίας αποδεδειγμένο ότι οι πολίτες, και μαζί το πολιτικό σύστημα, οι οικονομικές ελίτ, τα ΜΜΕ και, εν γένει, οι πάντες, έχουμε βραχύτατη μνήμη και εξαιρετικά ασθενή.
ΑΥΤΟ που δεν γίνεται αντιληπτό μεταξύ όλων όσοι θα συνυπογράφαμε τοποθετήσεις σαν την παραπάνω είναι ότι η διαφάνεια όχι μόνον δεν αρκεί αλλά, συχνά, αποκοιμίζει. Προκειμένου να την εκμεταλλευτούμε όντως σαν ένα αγαθό, η διαφάνεια προϋποθέτει την ικανότητα των κοινωνιών να προβληματίζονται απ' την ανηθικότητα, τις σκανδαλώδεις θεσμικές ανορθογραφίες και τους παραλογισμούς που εμφανίζονται στην οθόνη της. Η εμπειρία δείχνει ότι, όχι μόνον οι κοινωνίες δεν προβληματίζονται ζωηρά, όχι μόνον δεν μετατρέπουν τα οφέλη της διαφάνειας σε διδάγματα, όχι μόνον δεν αντιδρούν στα κρούσματα της ασυδοσίας ή της πολιτικής εγκληματικότητας, αλλά κατέληξαν να απολαμβάνουν τις αποκαλύψεις ως μέρος του θεάματος.
ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ τα σχετικά με το WikiLeaks· μια μεγάλη μερίδα χαιρέτισε τη διαρροή ως ένα κατακτημένο βήμα της προοδευτικής φιλαλήθειας σε βάρος της δαιδαλώδους και μυστικοπαθούς πανουργίας της αμερικανικής πολιτικής των παρασκηνίων και των ποικίλων υπηρεσιών - ε, και λοιπόν; Οι τηλεθεατές και οι χρήστες του Διαδικτύου, στον δυτικό και ημιδυτικό κόσμο, παρακολούθησαν το σίριαλ με ενδιαφέρον, αλλά ο ουσιαστικός, ο βαθύτερος πολιτικός αντίκτυπος των αποκαλύψεων ήταν σίγουρα αρκετά ισχνός ώστε ν' αφήσει το σύστημα ανέπαφο.
ΓΙΑ ΤΗΝ ακρίβεια, η ίδια η διαφάνεια, αυτή η γενική ροπή άνωσης, που ωθεί διαρκώς στον αφρό τεράστιες ποσότητες πληροφοριών οι οποίες διαβαθμίζονταν κάποτε ως απόρρητες και προοριζόμενες αποκλειστικά για μυημένους, επιφέρει τρόπον τινά -μολονότι κανείς δεν το παραδέχεται, ούτε καν το παρατηρεί- ένα είδος σταδιακής εξοικείωσης με τις πιο τρομερές, ενίοτε φρικτές όψεις της σύγχρονης πραγματικότητας. Θα λέγαμε μάλιστα ότι, όσο πιο ωμά αποκαλύπτονται οι πλευρές εκείνες που θα επιθυμούσαμε -και συνάμα θα απευχόμαστε- να γνωρίζουμε, τόσο λιγότερο αισθητό είναι πια το σοκ που θα έπρεπε να προκαλούν. Κάτι που αναλογεί περίπου με την εξέλιξη των ιών, οι οποίοι γίνονται όλο και περισσότερο ανθεκτικοί, με τη διαφορά ότι η εξάπλωσή τους αυτή σημαίνει ταυτόχρονα την άμβλυνση της νοσογόνου επιρροής τους.
ΑΦΟΥ εκπαιδευτήκαμε για δεκαετίες στην αναισχυντία της τηλεόρασης και της διαφήμισης, όπου ο όρος «σοκ» χρησιμοποιήθηκε, καθοδικά, για όλο και πιο ευτελή αντικείμενα, π.χ. του lifestyle, έχουμε τώρα χάσει το μέτρο κάθε συγκλονισμού, εξ υποθέσεως υποβαθμισμένου. Επομένως το ζήτημα δεν είναι το αν θα μάθουμε εντέλει την πλήρη αλήθεια για την πυρηνική τεχνολογία και τους κινδύνους της, αλλά το ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΟΥΜΕ μ' αυτή τη γνώση...

Πηγή: Ελευθεροτυπία