Δορυφορικές παρατηρήσεις που θα βοηθήσουν
στην αρχαιολογία
στην αρχαιολογία
Της Ντόρας Χριστοδούλου
Ενα πρωτοποριακό επιστημονικό έργο βρίσκεται σε φάση υλοποίησης
αυτή την περίοδο, με αντικείμενο την χρήση δορυφορικών παρατηρήσεων
για την υποβοήθηση των αρχαιολογικών ερευνών στην Κύπρο. Το έργο
«Ίκαρος», με επεξήγηση «Ανάπτυξη εναέριου τηλεπισκοπικού συστήματος
χαμηλού ύψους, για την υποστήριξη της επεξεργασίας δορυφορικών
απεικονίσεων σε αρχαιολογικές έρευνες», χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα
Προώθησης Έρευνας μέσα στο πλαίσιο της δέσμης προγραμμάτων για έρευνα,
τεχνολογική ανάπτυξη και καινοτομία 2009-2010.
Συντονιστής του προγράμματος είναι ο αναπληρωτής καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, Διόφαντος Χατζημιτσής. Το έργο αποτελεί συνεργασία ΤΕΠΑΚ και της Σχολής Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στις 49.100 ευρώ. Στην ερευνητική ομάδα του δρ Χατζημιτσή συμμετέχουν οι δρ Κυριάκος Θεμιστοκλέους, Άθως Αγαπίου, δρ Δημήτριος Αλεξάκης και Αντρέας Παπαχριστοδούλου. Στο εν λόγω έργο συμμετέχει ως έμπειρος ερευνητής ο καθηγητής Ανδρέας Γεωργόπουλος της Σχολής Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Ο καθηγητής Γεωργόπουλος διαθέτει μακρά εμπειρία σε θέματα συστημάτων αερομεταφερόμενων δεκτών από χαμηλά ύψη, στην βαθμονόμηση των συστημάτων αυτών, αλλά και στην επεξεργασία των δεδομένων που συλλέγονται. Σύμφωνα με τον συντονιστή του προγράμματος, Διόφαντο Χατζημιτσή, ο κ. Γεωργόπουλος θα μεταφέρει την απαραίτητη γνώση και να δώσει τη σωστή κατάρτιση σε νέους κύπριους ερευνητές αλλά παράλληλα θα συμβάλει στο να γίνει διάχυση των αποτελεσμάτων στο ευρύ κοινό, σε φοιτητές αλλά και σε αρμόδιες υπηρεσίες. Αναλύοντας το έργο, ο κ. Χατζημιτσής επεσήμανε ότι η τελευταία δεκαετία έχει σημαδευτεί από μια «έκρηξη» τεχνολογικών εξελίξεων σε θέματα τηλεπισκοπικών δορυφόρων και αερομεταφερόμενων δεκτών, τα οποία είναι σε θέση να εφαρμοστούν σε ένα ευρύ επιστημονικό πεδίο με στόχο την ανάπτυξη βασικής γνώσης αλλά και την εφαρμογή τους σε διάφορα επιστημονικά πεδία. « Σκοπός του έργου», εξήγησε, « είναι η ανάπτυξη ενός εναέριου συστήματος χαμηλού ύψους, ουσιαστικά ένα μπαλόνι, με αρχικό σκοπό την υποστήριξη αρχαιολογικών εφαρμογών. Η ανάπτυξη συστήματος χαμηλού ύψους το οποίο θα είναι σε θέση να μεταφέρει επίγεια φασματοραδιόμετρα (προσομοίωση δορυφορικών απεικονίσεων), φωτογραφικές μηχανές ή γενικότερα οπτικούς ψηφιακούς δέκτες με ή χωρίς υπέρυθρο φίλτρο, αλλά και θερμοκάμερα (προσομοίωση θερμικού καναλιού τηλεπισκοπικών αισθητήρων) θα δώσει την ικανότητα στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου να μελετήσει περαιτέρω την ανίχνευση υπεδάφιων αρχαιολογικών ευρημάτων με την χρήση δεδομένων μεγάλης χωρικής και φασματικής ανάλυσης λόγω των περιορισμών που έχουν τα υπάρχοντα δορυφορικά συστήματα».
Η προτεινόμενη μεθοδολογία του έργου, είπε ο Διόφαντος Χατζημιτσής, περιλαμβάνει την ανάπτυξη του συστήματος, τη βαθμονόμηση της προτεινόμενης πλατφόρμας και τέλος εφαρμογή του συστήματος σε ήδη υπάρχουσες περιοχές. Στο έργο αναμένεται να εμπλακούν κύπριοι νέοι ερευνητές του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου.
Ως προς τις εφαρμογές της τεχνολογίας αυτού του είδους και του συγκεκριμένου προγράμματος, οι μετέχοντες σε αυτό επισημαίνουν ότι το έργο θα μπορεί να προωθήσει στο μέλλον τη χρήση των καινοτόμων τεχνικών τηλεπισκόπησης, με στόχο τη χαρτογράφηση, καταγραφή, και διαχείριση χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς.
«Για πρώτη φορά γίνεται αυτός ο συνδυασμός ανά το παγκόσμιο και αναμένεται να αποτελέσει τεχνολογική καινοτομία»», εξήγησε ο Διόφαντος Χατζημιτσής. «Συγκεκριμένα, για πρώτη φορά γίνεται χρήση οργάνων και μεθοδολογίας, όπως χρήση φασματοραδιομετρικών παρατηρήσεων σε αρχαιολογικούς χώρους, για τον εντοπισμό υπεδάφιων καταλοίπων. Αναλυτικότερα, ένα σημαντικό σημείο καινοτομίας πέρα από τη χρήση και διερεύνηση του φασματοραδιομέτρου, είναι ότι για πρώτη φορά θα πραγματοποιηθεί μια συνολική αρχαιολογική προσέγγιση με τη χρήση νέων τεχνολογιών, τη συγχώνευσή τους, την ανάπτυξη νέων μοντέλων και συσχετίσεων. Το σύστημα αναμένεται να χρησιμοποιηθεί και σε άλλα επιστημονικά πεδία με ελάχιστες τροποποιήσεις, όπως π.χ. για τη λήψη στερεοσκοπικών φωτογραφιών για φωτογραμμετρικές αποδόσεις μεγάλης κλίμακας»
Συντονιστής του προγράμματος είναι ο αναπληρωτής καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, Διόφαντος Χατζημιτσής. Το έργο αποτελεί συνεργασία ΤΕΠΑΚ και της Σχολής Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στις 49.100 ευρώ. Στην ερευνητική ομάδα του δρ Χατζημιτσή συμμετέχουν οι δρ Κυριάκος Θεμιστοκλέους, Άθως Αγαπίου, δρ Δημήτριος Αλεξάκης και Αντρέας Παπαχριστοδούλου. Στο εν λόγω έργο συμμετέχει ως έμπειρος ερευνητής ο καθηγητής Ανδρέας Γεωργόπουλος της Σχολής Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Ο καθηγητής Γεωργόπουλος διαθέτει μακρά εμπειρία σε θέματα συστημάτων αερομεταφερόμενων δεκτών από χαμηλά ύψη, στην βαθμονόμηση των συστημάτων αυτών, αλλά και στην επεξεργασία των δεδομένων που συλλέγονται. Σύμφωνα με τον συντονιστή του προγράμματος, Διόφαντο Χατζημιτσή, ο κ. Γεωργόπουλος θα μεταφέρει την απαραίτητη γνώση και να δώσει τη σωστή κατάρτιση σε νέους κύπριους ερευνητές αλλά παράλληλα θα συμβάλει στο να γίνει διάχυση των αποτελεσμάτων στο ευρύ κοινό, σε φοιτητές αλλά και σε αρμόδιες υπηρεσίες. Αναλύοντας το έργο, ο κ. Χατζημιτσής επεσήμανε ότι η τελευταία δεκαετία έχει σημαδευτεί από μια «έκρηξη» τεχνολογικών εξελίξεων σε θέματα τηλεπισκοπικών δορυφόρων και αερομεταφερόμενων δεκτών, τα οποία είναι σε θέση να εφαρμοστούν σε ένα ευρύ επιστημονικό πεδίο με στόχο την ανάπτυξη βασικής γνώσης αλλά και την εφαρμογή τους σε διάφορα επιστημονικά πεδία. « Σκοπός του έργου», εξήγησε, « είναι η ανάπτυξη ενός εναέριου συστήματος χαμηλού ύψους, ουσιαστικά ένα μπαλόνι, με αρχικό σκοπό την υποστήριξη αρχαιολογικών εφαρμογών. Η ανάπτυξη συστήματος χαμηλού ύψους το οποίο θα είναι σε θέση να μεταφέρει επίγεια φασματοραδιόμετρα (προσομοίωση δορυφορικών απεικονίσεων), φωτογραφικές μηχανές ή γενικότερα οπτικούς ψηφιακούς δέκτες με ή χωρίς υπέρυθρο φίλτρο, αλλά και θερμοκάμερα (προσομοίωση θερμικού καναλιού τηλεπισκοπικών αισθητήρων) θα δώσει την ικανότητα στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου να μελετήσει περαιτέρω την ανίχνευση υπεδάφιων αρχαιολογικών ευρημάτων με την χρήση δεδομένων μεγάλης χωρικής και φασματικής ανάλυσης λόγω των περιορισμών που έχουν τα υπάρχοντα δορυφορικά συστήματα».
Η προτεινόμενη μεθοδολογία του έργου, είπε ο Διόφαντος Χατζημιτσής, περιλαμβάνει την ανάπτυξη του συστήματος, τη βαθμονόμηση της προτεινόμενης πλατφόρμας και τέλος εφαρμογή του συστήματος σε ήδη υπάρχουσες περιοχές. Στο έργο αναμένεται να εμπλακούν κύπριοι νέοι ερευνητές του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου.
Ως προς τις εφαρμογές της τεχνολογίας αυτού του είδους και του συγκεκριμένου προγράμματος, οι μετέχοντες σε αυτό επισημαίνουν ότι το έργο θα μπορεί να προωθήσει στο μέλλον τη χρήση των καινοτόμων τεχνικών τηλεπισκόπησης, με στόχο τη χαρτογράφηση, καταγραφή, και διαχείριση χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς.
«Για πρώτη φορά γίνεται αυτός ο συνδυασμός ανά το παγκόσμιο και αναμένεται να αποτελέσει τεχνολογική καινοτομία»», εξήγησε ο Διόφαντος Χατζημιτσής. «Συγκεκριμένα, για πρώτη φορά γίνεται χρήση οργάνων και μεθοδολογίας, όπως χρήση φασματοραδιομετρικών παρατηρήσεων σε αρχαιολογικούς χώρους, για τον εντοπισμό υπεδάφιων καταλοίπων. Αναλυτικότερα, ένα σημαντικό σημείο καινοτομίας πέρα από τη χρήση και διερεύνηση του φασματοραδιομέτρου, είναι ότι για πρώτη φορά θα πραγματοποιηθεί μια συνολική αρχαιολογική προσέγγιση με τη χρήση νέων τεχνολογιών, τη συγχώνευσή τους, την ανάπτυξη νέων μοντέλων και συσχετίσεων. Το σύστημα αναμένεται να χρησιμοποιηθεί και σε άλλα επιστημονικά πεδία με ελάχιστες τροποποιήσεις, όπως π.χ. για τη λήψη στερεοσκοπικών φωτογραφιών για φωτογραμμετρικές αποδόσεις μεγάλης κλίμακας»
Τα δεδομένα από τη Δορυφορική Τηλεπισκόπηση παρέχουν άμεση πληροφόρηση για ένα δείκτη της ποιότητας του αέρα και συγκεκριμένα για την ατμοσφαιρική θολότητα, που μετριέται από το οπτικό πάχος του στρώματος των αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα. Το σύστημα είναι επιπλέον σε θέση να παραλάβει, αξιολογήσει και ενσωματώσει όλα τα άλλα δεδομένα από μετρήσεις επίγειων και να τα συσχετίσει με τα δορυφορικά δεδομένα ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα για την ποιότητα του αέρα.
ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ, σε εξέλιξη βρίσκεται και η ερευνητική πρόταση με τίτλο «Παρακολούθηση Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης από το διάστημα, στην Κύπρο» που υποβλήθηκε στο Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας της Κύπρου στη Δέσμη Προγραμμάτων για Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία. «Ένα από τα σημαντικά εργαλεία συστηματικής παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης», τόνισε ο δρ. Χατζημιτσής, «αποτελεί πλέον η χρήση δορυφορικών δεδομένων τα οποία μπορούν απευθείας ή με επεξεργασία να δώσουν τιμές που αφορούν το οπτικό πάχος των αερολυμάτων που έχει άμεση σχέση με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Ιδιαιτέρα στην περιοχή της Κύπρου όπου υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τους ρύπους, το εν λόγω ερευνητικό πρόγραμμα εστιάζεται στη χρήση δορυφορικών δεδομένων με σκοπό την συστηματική παρακολούθηση της ρύπανσης σε όλο το νησί με πρωτοτύπους μεθόδους. Κύριος στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη μιας καινοτόμας μεθοδολογίας η οποία θα βασίζεται στις επίγειες παρατηρήσεις με κύριο σκοπό τη χρήση δορυφορικών δεδομένων σαν ένα εργαλείο παρακολούθησης των ρύπων της ατμόσφαιρας. Η σημαντικότητα του έργου έγκειται στο ότι η ρύπανση της ατμόσφαιρας στην Κύπρο, που βρίσκεται σε μια από τις περιοχές της Ευρώπης με τα υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης, υπολογίζεται από επίγειους μετρητές, με αποτέλεσμα σε μεγάλα τμήματα του νησιού να μην υπάρχουν δεδομένα ατμοσφαιρικής ρύπανσης». Οι μετρήσεις τόσο από δορυφορικά δεδομένα όσο και από επίγειες μετρήσεις για την περιοχή της Πάφου αναμένεται να ξεκινήσουν αρχές του νέου έτους.
Πηγή: Ο Φιλελεύθερος
Δημοσιεύτηκε στις 05/08/2012
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire