Κίνα - Αλλαγή σκυτάλης στο 18ο συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας

Στο προσκήνιο οι νέοι εννέα «αυτοκράτορες»

 

 

Της Ξένιας Τούρκη

Εννέα «αυτοκράτορες» με δύο από αυτούς σε προεξέχουσες θέσεις, που για δέκα χρόνια θα έχουν στα χέρια τους την τύχη της δεύτερης σε μέγεθος οικονομίας στον κόσμο και θα διοικούν ένα στρατό 3 εκατομμυρίων αντρών και γυναικών. Είναι οι μελλοντικοί ηγέτες της Κίνας, αυτοί που θα «κερδίσουν» τiς επτά καρέκλες της πανίσχυρης Μόνιμης Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος. Κατέχουν την κορυφή της κινεζικής εξουσίας, είναι μέλη της Διαρκούς Επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚ, του Πολιτμπιρό, όπως είναι γνωστό, το οποίο σε πλήρη σύνθεση αριθμεί 25 μέλη. Δύο θέσεις έχουν κλειδώσει εδώ και καιρό. Ο Σι Ζινπίνγκ θα είναι ο επόμενος πρόεδρος, την ίδια στιγμή που ο Λι Κεγιάνγκ θα είναι ο πρωθυπουργός. Στο 18o συνέδριο του ΚΚΚ, που θα πραγματοποιηθεί στις 8 Νοεμβρίου, θα γίνει η αλλαγή φρουράς. Η μεταβίβαση όμως κάθε άλλο παρά βελούδινη είναι και μέχρι και την υστάτη δίνονταν μάχες για το ποιος θα κερδίσει μια από τις πολυπόθητες θέσεις εξουσίας.
Το συνέδριο όμως δεν θα αναδείξει μόνο τη νέα ηγεσία του κόμματος, αλλά θα εξετάσει και προτάσεις για την πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια.
Παρά την εικόνα ενότητας και αρμονίας που βγάζει προς τα έξω η κινεζική ηγεσία, στο εσωτερικό της διεξάγεται ένας σκληρός αγώνας για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Όπως έγινε γνωστό, το συνέδριο θα εξετάσει τροποποιήσεις του κομματικού συντάγματος, χωρίς όμως να δοθούν πολλές λεπτομέρειες για τις αλλαγές αυτές. Να σημειωθεί ότι το «σύνταγμα» του ΚΚΚ δεν είναι ένα νομικό έγγραφο, αλλά ένας οργανωτικός οδηγός για το Κόμμα και ταυτόχρονα μια συλλογή ιδεολογικών αιτιολογιών για την επιδίωξη πολιτικών, που εφαρμόστηκαν σιωπηρά από την εποχή του Μάο Τσε Τουνγκ, στην οικονομία της αγοράς του σήμερα.
Οι πολιτικοί ταγοί της Κίνας φαίνεται να συζητούν για ένα άνοιγμα στο οικονομικό και πολιτικό σύστημα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις, η επιβράδυνση της οικονομίας, οι κοινωνικές ανισότητες, η γεφύρωση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών, η μεγάλη διαφθορά και η μεγάλη επιρροή κρατικών επιχειρήσεων στην πολιτική ζωή.
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν η επόμενη ηγεσία θα είναι αρκετά δυνατή, ώστε να βάλει τη σφραγίδα της και να προωθήσει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις.
Γιατί εκτός των άλλων υπάρχει ένας άγριος αγώνας ανάμεσα σε «προοδευτικούς» και «συντηρητικούς», αυτούς που θέλουν ακόμη περισσότερα ανοίγματα και αυτούς που προτιμούν τα πράγματα να παραμείνουν ως έχει. Η κινεζική οικονομία ανθεί από τότε που στράφηκε στον κρατικό καπιταλισμό. Όμως η ύφεση δεν πέρασε απαρατήρητη από την Κίνα. Φέτος είχε την πιο αδύναμη ετήσια ανάπτυξη, των τελευταίων χρόνων, μετά τις σαρωτικές αλλαγές που είχε προωθήσει ο Ντεγκ Σιαοπίνγκ. Όπως δήλωσαν στο πρακτορείο Reuters άνθρωποι που συμμετέχουν στην επιτροπή, ψηλά στην ατζέντα περιλαμβάνονται τρόποι προκειμένου να περιορισθεί η ανάμειξη της κυβέρνησης στην οικονομία, καθώς και ο περιορισμός της ισχύος των περισσότερων από 100.000 κρατικών επιχειρήσεων που απολαμβάνουν μεγάλων προνομίων, μεταξύ των οποίων προνομιακή πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό και κρατικά συμβόλαια. Την ίδια στιγμή που γίνονται τόσο έντονες συζητήσεις για φιλελευθεροποίηση, το Κόμμα ανησυχεί ότι οι οικονομικές αλλαγές θα φέρουν και πολιτικές και για αυτό επιζητεί να ενισχύσει τη δύναμή του. Ο πιο σοβαρός κίνδυνος για το καθεστώς, ενόψει αλλαγής φρουράς, δεν είναι μια κοινωνική εξέγερση, αλλά τυχόν διάσπαση στην κορυφή.
Την Κίνα την εξουσιάζει μια συλλογική ηγεσία. Ανέκαθεν, κυρίως όμως μετά τα γεγονότα της Τιενανμέν, το 1989, οι Κινέζοι ηγέτες έκαναν τα πάντα για να μη σπάσει η βιτρίνα της ενότητας, κρύβοντας με επιτυχία από την κοινή θέα τους ανταγωνισμούς και τις συγκρούσεις που ξεσπούν στην κορυφή. Τα καλύπτουν όλα πίσω από ένα πέπλο μυστικότητας, καθώς φοβούνται πως αν οι διαφωνίες γίνουν γνωστές, κατώτερα στελέχη ή πολίτες θα πάρουν θάρρος και θα προβάλουν απαιτήσεις σε αντάλλαγμα προς τη μια ή την άλλη φράξια.
Το κυριότερο όμως είναι ότι μια διάσπαση στην κορυφή, ίσως δημιουργήσει τάσεις ανάμεσα στον λαό, δίνοντας την εντύπωση πως μπορεί να διαμαρτύρεται και να διαδηλώνει χωρίς τον φόβο της τιμωρίας.
Και αυτός είναι ο χειρότερος φόβος για την κινεζική ηγεσία, καθώς γνωρίζει πως πολύ δύσκολα μπορεί να αντιμετωπίσει μια «κινεζική άνοιξη», χωρίς να χυθούν τόνοι αίματος.

Βάζουν τον Μάο στο... ψυγείο

Έτοιμο να «αποκηρύξει» τη σκέψη του Μάο Τσε Τουνγκ και τις αρχές του Μαρξισμού-Λενινισμού εμφανίζεται το ΚΚΚ μέσα από δύο επίσημες ανακοινώσεις του, στις οποίες δεν γίνεται καμία αναφορά σε αυτές τις δύο καταστατικές πλατφόρμες του Κόμματος και του Συντάγματος της χώρας. Σύμφωνα με αναλυτές και το πρακτορείο Reuter, η παράλειψη αυτή στις ανακοινώσεις του Πολιτικού Γραφείου αποτελεί ρήξη με την ιστορία του κόμματος καθώς μέχρι πρότινος υπήρχε ρητή αναφορά στη Σκέψη του Μάο Τσε Τουνγκ και στις αρχές του Μαρξισμού-Λενινισμού στα περισσότερα επίσημα κείμενα.
Σύμφωνα με τον αναλυτή Σενγκ Γιονγκνιάν, επικεφαλής του Ινστιτούτου Ανατολικής Ασίας του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης, τον οποίο επικαλείται και το Reutersη τροχιά απομάκρυνσης από τις ιδρυτικές πλατφόρμες του Κομμουνιστικού Κόμματος άνοιξε μετά την καθαίρεση του Μπο Σιλάι. Συγκεκριμένα, όπως ανέφερε ο Σενγκ Γιονγκνιάν: «Πριν από την πτώση του Μπο Σιλάι, η κατεύθυνση αυτή δεν ήταν τόσο ξεκάθαρη. Τώρα όμως γίνεται. Εννοώ λιγότερο Μαοϊσμό, αλλά και περισσότερο Ντενγκισμό».

Ο αστέρας που έπεσε

ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ του συνεδρίου του ΚΚΚ απείλησε να τορπιλίσει το σκάνδαλο με τον Μπο Σιλάι. Πριν από ένα χρόνο, όλοι πίστευαν ο πως πρώην διοικητής της επαρχίας Τσονγκίνγκ, θα έμπαινε θριαμβευτής στη Μόνιμη Επιτροπή. Τώρα ο Μπο Σιλάι περιμένει να δικαστεί, την ίδια ώρα που η σύζυγός του καταδικάστηκε σε εννέα χρόνια φυλάκιση για τον φόνο ενός Βρετανού επιχειρηματία. Ήταν ένα σκάνδαλο που τα είχε όλα. Διαφθορά, στα υψηλά κλιμάκια του κόμματος, ζουμερές λεπτομέρειες χλιδής και αλαζονείας, πολιτικές φιλοδοξίες και ένα φόνο. Από ανερχόμενος αστέρας εν ριπή οφθαλμού ο Μπο Σιλάι έγινε σύμβολο της άκρατης ανομίας στην ελίτ του καθεστώτος, ακριβώς επειδή είχε μια εξαιρετικά ανοδική καριέρα και προσωπική προβολή από τα μέσα ενημέρωσης. Έγινε γνωστός για τη θεαματική μεταμόρφωση μιας απλής βιομηχανικής πόλης 12 εκατομμυρίων κατοίκων, της Τσονγκίνγκ, σε σημαντικό οικονομικό πόλο έλξης επιχειρηματιών κι επιχειρήσεων. Για να το καταφέρει αυτό, έκανε μία τολμηρή εκστρατεία κατά της κινεζικής μαφίας και της εγκληματικότητας, την οποία φρόντιζε να εκθειάζουν τα δημόσια μέσα ενημέρωσης. Η εκστρατεία συνδυάσθηκε με πλήθος εκτελέσεων, επιβαρύνοντάς τον, εκτός από χιλιάδες ορατούς κι «αόρατους» εχθρούς, με κατηγορίες για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επίσης ανέπτυξε ένα δίκτυο τηλεφωνικών υποκλοπών, το οποίο έφτανε μέχρι και τον πρόεδρο, Χου Ζιντάο, μοιραίο, όπως λένε όσοι γνωρίζουν, λάθος.
Όλες αυτές οι κινήσεις του Μπο θεωρήθηκαν από την ηγεσία του κόμματος ως πρόκληση αλλά και ένδειξη του έως πού ήταν διατεθειμένος να φτάσει στην προσπάθειά του να αποκτήσει περισσότερη εξουσία. Εξάλλου η δίωξή του πετυχαίνει μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια: δίνει ένα μάθημα μοραλισμού, δίνει και άλλοθι για την εξαιρετικά εκτεταμένη στους κόλπους του ΚΚΚ διαφθορά.

Με το βλέμμα στις ΗΠΑ
Η Κίνα θα πραγματοποιήσει το συνέδριό της δύο μόλις ημέρες μετά τις αμερικανικές εκλογές. Είτε πρόκειται για σύμπτωση είτε όχι, η γειτνίαση των δύο γεγονότων υπενθυμίζει ότι η σχέση ανάμεσα στις δύο δυνάμεις, θα διαμορφώσει για τις επόμενες δεκαετίες την παγκόσμια τάξη. Το κατά πόσο θα λύσουν ή όχι τις διαφορές τους μπορεί να οδηγήσει σε πόλεμο ή σε ειρήνη. Θα είναι οι ΗΠΑ και η Κίνα σύμμαχοι ή εχθροί; Ακόμη και σήμερα, λίγα πράγματα είναι γνωστά για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η Κίνα. Η οικονομία της είναι πιο ανοιχτή απ’ ό,τι στο παρελθόν, αλλά τα πρόσωπα εξακολουθούν να είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστα. Στην Ουάσιγκτον, αξιωματούχοι μιλούν για τρεις τάσεις στην εξωτερική πολιτική της Κίνας. Η πρώτη χρονολογείται από την εποχή του Ντενγκ Σιαοπίνγκ και θεωρεί ότι πρέπει να υπάρχει ένας διαρκής συμβιβασμός ανάμεσα στα περιστέρια και τα γεράκια. Η τάση αυτή είναι ακόμη ισχυρή. Η δεύτερη πιστεύει ότι ακόμη και μια ισχυρή Κίνα, δεν έχει πολλά να κερδίσει από τη σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η υποστήριξη προς την τάση αυτή έχει υποχωρήσει. Η τρίτη τάση θεωρεί ότι η Κίνα έχει υποστεί αρκετές αδικίες και ότι έχει έρθει η ώρα να διεκδικήσει τη θέση της στις παγκόσμιες υποθέσεις. Η τάση αυτή έχει πολλούς υποστηρικτές στον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό. Μένει να φανεί ποια τάση θα κυριαρχήσει. Ο αγώνας πάντως θα είναι αμείλικτος. 


Πηγή: Ο Φιλελεύθερος
Δημοσιεύτηκε στις 28/10/2012