Οι αμερικανικές εκλογές

   Στέφανος Κωνσταντινίδης*

Οπως είναι φυσικό, οι αμερικανικές εκλογές προκαλούν το παγκόσμιο ενδιαφέρον λόγω του ρόλου που διαδραματίζουν οι ΗΠΑ σε όλα τα διεθνή ζητήματα. Ο πρόεδρος Ομπάμα αντιμετωπίζει στις εκλογές αυτές τον Μιτ Ρόμνεϊ, ένα συνηρητικό υποψήφιο με παράξενες και ακραίες ιδέες σε όλα τα θέματα. Έφτασε στο σημείο, σε κρυφά μαγνητοφωνημένη ομιλία του, να μιλήσει με περιφρόνηση για το 47% των Αμερικανών ψηφοφόρων του Μπαράκ Ομπάμα καθώς θεωρεί ότι είναι«θύματα», εξαρτώνται από την Κυβέρνηση και δεν πληρώνουν φόρους. Οι γκάφες του Ρόμνεϊ, οι ακραίες θέσεις του στην οικονομία και σε διεθνή θέματα όπως το Παλαιστινιακό, όπου υιοθετεί τις θέσεις του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, οι πολεμοχαρείς απόψεις του απέναντι στο Ιράν, προκαλούν επιφυλάξεις ακόμη και στους πιο μετριοπαθείς ρεπουμπλικανούς ψηφοφόρους. Πολλοί μάλιστα φοβούνται ότι μια εκλογική νίκη του θα σήμαινε ένα πισωγύρισμα των ΗΠΑ στην εποχή του Τζορτζ Μπους του νεότερου.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, πάντως, δείχνουν τον Ρόμνεϊ να έχει ανακάμψει, ιδιαίτερα μετά την πρώτη τηλεοπτική συζήτηση που είχε με τον πρόεδρο Ομπάμα για την εσωτερική πολιτική και που θεωρήθηκε ότι τον ευνόησε. Η τρίτη και τελευταία τηλεοπτική συζήτηση για την εξωτερική πολιτική ευνόησε τον πρόεδρο Ομπάμα, αλλά το ενδιαφέρον των Αμερικανών για τα διεθνή θέματα είναι περιορισμένο και δεν αναμένεται να επηρεάσει αποφασιστικά το αποτέλεσμα των εκλογών όσο η οικονομία. Οι πολιτικοί αναλυτές που μέχρι πρόσφατα υποτιμούσαν τον Ρόμνεϊ και θεωρούσαν σχεδόν βέβαιη την εκλογή Ομπάμα, έχουν αναθεωρήσει τις εκτιμήσεις τους και πιστεύουν τώρα πως όλα είναι δυνατά. Η πιθανότητα να χάσει ο Ομπάμα αυτές τις εκλογές υπάρχει.
Οι Αμερικανοί ψηφοφόροι φαίνεται βέβαια να εκτιμούν τα έστω και περιορισμένα κοινωνικά μέτρα που έχει λάβει ο Αμερικανός πρόεδρος, με επιστέγασμα την ψήφιση του νόμου για την υγεία. Παρά τις ατέλειές του, αφού αφήνει εκατομμύρια Αμερικανών χωρίς ιατρική ασφαλιστική κάλυψη, ο νόμος αυτός θεωρείται επίτευγμα από τους χαμηλόμισθους Αμερικανούς εργαζόμενους.
Στη διεθνή πολιτική, αν και ο Ομπάμα έχει ουσιαστικά αποτύχει τόσο στη διατήρηση της αμερικανικής παρουσίας στο Ιράκ όσο και στον πόλεμο του Αφγανιστάν, έχει πετύχει να παρουσιάζει μια εικόνα μετριοπάθειας. Και αυτό παρά το γεγονός ότι πέτυχε την εξόντωση του Μπιν Λάντεν και έχει εξουσιοδοτήσει επιλεκτικές δολοφονίες ατόμων που θεωρούνται αναμεμειγμένα σε τρομοκρατικές δραστηριότητες. Κάτι που ασφαλώς γίνεται στη βάση πληροφοριών των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών και τα άτομα αυτά δολοφονούνται κατά παράβαση των στοιχειωδών αρχών της Δικαιοσύνης, αφού δεν έχουν τη δυνατότητα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους ενώπιον κάποιου δικαστηρίου. Ανεκπλήρωτη παραμένει επίσης η περιβόητη υπόσχεση Ομπάμα να κλείσει την κακόφημη φυλακή του Γκουαντανάμο, κάτι που είχε υποσχεθεί να πράξει στις πρώτες εκατό μέρες της προεδρίας του.
Αυτό που είναι καθαρό είναι πως ο Ομπάμα έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα σε όλους σχεδόν τους τομείς απέναντι στο ρεπουμπλικανό αντίπαλό του Μιτ Ρόμνεϊ. Ο τελευταίος παρουσιάζεται ως ο υποψήφιος των πλουσίων, έτοιμος να καταργήσει και τα ελάχιστα κοινωνικά ωφελήματα που απολαμβάνουν τα φτωχότερα στρώματα της αμερικανικής κοινωνίας. Στη διεθνή πολιτική υπάρχει ο φόβος να οδηγήσει τις ΗΠΑ σε νέες περιπέτειες με μια επίθεση εναντίον του Ιράν. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως τόσο οι Ευρωπαίοι όσο και η Ρωσία και η Κίνα προτιμούν να έχουν απέναντί τους τον Ομπάμα, του οποίου γνωρίζουν την πολιτική, από έναν απρόβλεπτο Ρόμνεϊ που παρουσιαζόταν μέχρι πρόσφατα με σκληρές θέσεις, αν όχι ψυχροπολεμικές, απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο. Όμως ο Ρόμνεϊ άλλαξε τελευταία τακτική και παρουσιάζεται πιο μετριοπαθής.
Έτσι σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις το αποτέλεσμα των εκλογών δεν έχει ακόμα κριθεί και όλα είναι δυνατά. Το πιθανότερο είναι πως οι εκλογές αυτές θα κριθούν στη βάση των εξελίξεων στο χώρο της οικονομίας, καθώς η οικονομία είναι εκείνη που ενδιαφέρει κατά κύριο λόγο τος Αμερικανούς ψηφοφόρους.
Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης. stephanos.constantinides@gmail.com