Χόρτασαν εύγε στην Ιρλανδία, φως δεν βλέπουν

Το Δουβλίνο παρατείνει ώς το 2015 την περιοριστική 
πολιτική που έχει «στεγνώσει» την οικονομία 

 

Με μια μεγάλη φωτογραφία του Εντα Κένι στο εξώφυλλο και με πηχυαίο τίτλο την «Επάνοδο των Κελτών» («Τhe Celtic comeback») το περιοδικό «Τime» έπλεξε πρόσφατα με ένα μεγάλο αφιέρωμα, το εγκώμιο της ιρλανδικής κυβέρνησης για την «ανοικοδόμηση της οικονομίας». Η συνταγή του Δουβλίνου θεωρείται «παράδειγμα προς μίμηση για την Ευρώπη» και ιδίως «για την Ισπανία και την Ελλάδα, οι οποίες υφίστανται τις συνέπειες της ίδιας κρίσης», σύμφωνα με το αμερικανικό έντυπο.
Ούτε όμως το ιλουστρασιόν εξώφυλλο ούτε το διθυραμβικό αφιέρωμα του περιοδικού φαίνεται να συγκινούν τους ίδιους τους Ιρλανδούς. Η αυξανόμενη ανεργία και η προοπτική της παράτασης της λιτότητας τουλάχιστον ώς το 2015 δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας.
Η τελευταία έκθεση του ΔΝΤ επικεντρώνεται στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, αποφεύγει όμως να αναφερθεί στις δυσμενέστατες συνέπειες της αποπληθωριστικής πολιτικής στα πολυπληθή μεσαία εισοδηματικά στρώματα και στους νέους που αναζητούν ευκαιρίες εργασίας στο εξωτερικό. Για ακόμη μία φορά, όπως και προτού ξεσπάσει η κρίση το 2008, η Ιρλανδία προβάλλει ως «θαύμα» καθώς είναι η μόνη από τις τρεις χώρες που εφαρμόζουν προγράμματα της Τρόικας αλλά έχει αποφύγει τη βαθιά ύφεση. «Για την ξεζουμισμένη μεσαία τάξη και για τους νέους η Ιρλανδία μετατρέπεται ξανά σε μια ανοιχτή φυλακή», ανέφερε χαρακτηριστικά σε κύριο άρθρο του η ιρλανδική εφημερίδα Ιndependent.
Δεν είναι μόνο η συστηματική παρουσία των εκπροσώπων της τρόικας που κάνει το κλίμα στο Δουβλίνο να θυμίζει Αθήνα. Η κυβέρνηση συνασπισμού του κεντροδεξιού Fine Gaelμε τους Εργατικούς αναζητεί επιπλέον έσοδα 3,5 δισ. ευρώ για να «κλείσει» ο προϋπολογισμός του 2013, ο οποίος αναμένεται να κατατεθεί προς ψήφιση στις αρχές Δεκεμβρίου. Επιπλέον είναι η πρώτη φορά μετά το 2010 που η κυβέρνηση του Εντα Κένι βρίσκεται μπροστά σε πολύ σκληρές λύσεις όπως η οριζόντια μείωση μισθών στον δημόσιο τομέα, οι περικοπές επιδομάτων και η αύξηση της φορολογίας εισοδήματος. Την ίδια στιγμή η κεντρική τράπεζα της Ιρλανδίας προειδοποιεί στην τελευταία έκθεσή της ότι τα ποσοστά των ανέργων θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα (με αυξητική τάση) για πολλά χρόνια.
Τόσο το «ψαλίδι» στους μισθούς όμως όσο και η επιβολή φόρων αποτελούν, για διαφορετικούς λόγους, πολύ ευαίσθητα ζητήματα για τους Ιρλανδούς. Το 2010 κυβέρνηση και συνδικάτα είχαν προχωρήσει στην υιοθέτηση της «Συμφωνίας του Κρόουκ Παρκ» η οποία προέβλεπε ότι οι μισθοί θα διατηρηθούν σταθεροί ώς το 2015 με αντάλλαγμα την (αδιαμαρτύρητη) αποδοχή από μέρους των εργαζομένων των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας. Τώρα η κυβέρνηση εμφανίζεται έτοιμη να σπάσει το ιδιότυπο «κοινωνικό συμβόλαιο» καθώς, όπως δήλωσε ο υπουργός Υγείας Τζέιμς Ράιλι, «έχουν εξαντληθεί όλες οι επιλογές» και μένει μόνο η περικοπή του μισθολογικού κόστους για να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Δεν θα είναι όμως η πρώτη φορά που θα υπάρξει «παρέμβαση» στους μισθούς στο Δημόσιο, οι οποίοι είχαν ήδη μειωθεί κατά 15% πριν από την υπογραφή του μνημονίου. Από την άλλη πλευρά, οι Ιρλανδοί τρέφουν μια απέχθεια προς τη φορολόγηση καθώς η χαμηλή φορολογία τόσο προς τις επιχειρήσεις όσο και προς τα νοικοκυριά αποτελεί βασικό πυλώνα της εγχώριας οικονομίας. Ωστόσο τα οφέλη από τον εξωστρεφή χαρακτήρα της οικονομίας έχουν πλέον περιοριστεί λόγω της καθοδικής πορείας των ευρωπαϊκών οικονομιών. Καθώς το σχέδιο τόνωσης της παραγωγής μέσω των εξαγωγών δεν αποδίδει τα αναμενόμενα, οι θέσεις εργασίας αλλά και τα έσοδα του Δημοσίου από τους φόρους περιορίζονται. «Η ιρλανδική οικονομία σύρεται στον πάτο του πηγαδιού», αναφέρει χαρακτηριστικά το ιρλανδικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών (ΕSRΙ) για την οικονομική συγκυρία, το οποίο προβλέπει ότι η δημοσιονομική τρύπα του ελλείμματος δεν πρόκειται να περιοριστεί κάτω από το 3% πριν από το 2015.
Τα τελευταία στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για το δεύτερο τρίμηνο δείχνουν ότι το ΑΕΠ παρέμεινε στάσιμο σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του έτους, ενώ σε ετήσια βάση κατέγραψε πτώση 1,1% σε συνέχεια της υποχώρησης κατά 0,7% τους πρώτους τρεις μήνες του έτους. Παράλληλα η περιοριστική πολιτική που εφαρμόζουν με συνέπεια οι κυβερνήσεις την τελευταία επταετία έχει βάλει «στον πάγο» την ιδιωτική κατανάλωση και τις εγχώριες επενδύσεις. Μόνο το τελευταίο έτος οι επενδύσεις των ιρλανδικών επιχειρήσεων έχουν υποχωρήσει κατά 18% ενώ, σύμφωνα με τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατικών Ενώσεων, «από το 2008 η εσωτερική κατανάλωση έχει κατρακυλήσει συνολικά κατά 25%».

Η ανάπτυξη δεν έρχεται, οι νέοι μεταναστεύουν

ΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣεπιχειρήσεων από το εξωτερικό μπορεί να δημιούργησαν 5.000 θέσεις εργασίας το τελευταίο 12μηνο στην Ιρλανδία, όμως τα επίσημα στοιχεία επιβεβαιώνουν όσους παρατηρούν ότι η χώρα είναι πλέον ένας «μη τόπος» για τους νέους. Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο το Φόρουμ Απασχόλησης στο Εξωτερικό που πραγματοποιήθηκε στο Δουβλίνο προσήλκυσε τουλάχιστον 8.000 ενδιαφερομένους που κατέθεσαν βιογραφικά και συμπλήρωσαν αιτήσεις εργασίας στον Καναδά, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και τη Μέση Ανατολή.
Ο υπουργός Μετανάστευσης του Καναδά Τζέισον Κίνι και εκπρόσωποι οικονομικών επιμελητηρίων που συμμετείχαν στη διοργάνωση έκαναν λόγο για «προσέλευση που ξεπέρασε κάθε προσδοκία». Άλλωστε ο Καναδός αξιωματούχος δεν συμμετείχε μόνο σε στρογγυλά τραπέζια και παρουσιάσεις. Ο Κίνι συνυπέγραψε με τον αντιπρόεδρο της ιρλανδικής κυβέρνησης «μνημόνιο συνεργασίας» μεταξύ των δύο χωρών που προβλέπει την αύξηση των παρεχόμενων αδειών παραμονής και απασχόλησης σε Ιρλανδούς στις 10.000
ετησίως ώς το 2014. Από το 2009 περισσότεροι από 18.000 Ιρλανδοί έχουν μετοικήσει στον Καναδά καθώς η χώρα αποτελεί ισχυρό πόλο έλξης λόγω του οικονομικού κλίματος αλλά και της κοινής γλώσσας.
Ωστόσο η μετανάστευση σε αγγλόφωνες κυρίως χώρες (αλλά και στις αραβικές χώρες του Περσικού Κόλπου) δεν αποτελεί λύση για τους πιο εξαθλιωμένους. Είναι η οδός διαφυγής που επιλέγουν κατά κύριο λόγο οι νέοι κάτω των 30 ετών οι οποίοι άλλωστε πλήττονται και σε μεγαλύτερο βαθμό από την ανεργία (άνω του 18% στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα). Τα στατιστικά του υπουργείου Εργασίας μαρτυρούν ότι οι 80.000 Ιρλανδοί που έχουν ακολουθήσει τον δρόμο της μετανάστευσης τους τελευταίους 12 μήνες είναι οι πιο μορφωμένοι και καταρτισμένοι της γενιάς τους. Η άλλη όψη της κρίσης είναι ακόμα πιο σκοτεινή καθώς αφορά τους μακροχρόνια ανέργους που προέρχονται από τους κλάδους των κατασκευών και των λιανικών πωλήσεων οι οποίοι παρουσιάζουν και τις δυσμενέστερες προοπτικές ανάπτυξης. Άλλωστε η παραίτηση από τη διαδικασία αναζήτησης εργασίας αποτελεί σημαντικό παράγοντα της συγκράτησης της ανεργίας στο 15%, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ιρλανδίας.
Όμως «καμία κοινωνία δεν μπορεί να ευημερήσει όταν μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού είναι φτωχή ή εξαθλιωμένη», παρατηρεί ο «Ιndependent» μνημονεύοντας τη σχετική ρήση του Ανταμ Σμιθ.
Καθώς οι τιμές των ακινήτων παραμένουν καθηλωμένες σε επίπεδα ώς και 50% χαμηλότερα από αυτά που άγγιξαν την περασμένη δεκαετία, τα καθυστερούμενα στεγαστικά δάνεια αποτελούν ακόμα το μεγαλύτερο «αγκάθι» στην τραπεζική αγορά. Η κυβέρνηση προανήγγειλε τις προηγούμενες ημέρες νομοθετική ρύθμιση υπέρ των δανειοληπτών που δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Αυτό που επιδιώκεται είναι να δοθούν κίνητρα στις τράπεζες προκειμένου να «κουρέψουν» τα δάνεια ή να παρατείνουν την περίοδο αποπληρωμής προκειμένου να αποφευχθεί το «σκάσιμο» των δανείων. Υπολογίζεται ότι οι μισοί περίπου οφειλέτες δεν έχουν συμφέρον πλέον να αποπληρώσουν τα δάνειά τους καθώς το ακίνητό τους έχει μικρότερη αξία από το ανεξόφλητο ποσό που χρωστούν στις τράπεζες. Ώς σήμερα έχουν διαγραφεί ή υποβληθεί σε διακανονισμό δάνεια αξίας 30 δισ. ευρώ.

Πηγή: Ο Φιλελεύθερος με πληροφορίες από The Independent

Δημοσιεύτηκε στις 28/10/2012