Και θέμα κουλτούρας, ή ψάχνοντας άλλοθι

Φορολογικές ανοησίες

Η πιο αφόρητη κοινοτοπία κινδυνεύει να γίνει αυτό το περίφημο «δίκαιο φορολογικό σύστημα». Το οποίο θα έρθει υποτίθεται να θεραπεύσει πάσα οικονομική μας νόσο. Δεν φταίμε εμείς, βλέπετε, που παρανομούμε. Φταίει ο νόμος! Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων φορολογικές αδικίες γίνονται και μπορεί να γίνουν πολλές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η νέα κλίμακα που κυκλοφόρησε αυτές τις ημέρες, με βάση την οποία οι μισθωτοί χωρίς παιδιά θα πληρώσουν μειωμένο φόρο, αν έχουν όμως παιδιά η φορολογική τους επιβάρυνση θα αυξηθεί.
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη σοφία για να καταλάβει κανείς ότι πρόκειται για ανοησία που δεν είναι δυνατόν να υποστηριχθεί ούτε από τα κόμματα της συμπολίτευσης. Ας την αλλάξουν λοιπόν τώρα.
Από εκεί και πέρα ωστόσο ποιο είναι άραγε εκείνο το φορολογικό σύστημα που θα αντιμετωπίσει τη φοροδιαφυγή ώστε να πάψουν οι μισθωτοί να είναι τα γνωστά υποζύγια; Τι θα υποχρεώσει για παράδειγμα μια επιχείρηση να πάψει να εκδίδει πλαστά και εικονικά τιμολόγια για να κλέβει τον ΦΠΑ;
Και δεν είναι μόνο οι επιχειρήσεις. Μια πρόσφατη έρευνα για τη φοροδιαφυγή έδειξε ότι το περισσότερο μαύρο χρήμα βρίσκεται στον τομέα της εκπαίδευσης. Μπορεί όμως να υποστηρίξει κανείς στα σοβαρά ότι αυτό οφείλεται στον φορολογικό νόμο; Φταίει ο νόμος για τα παράνομα ιδιαίτερα; Ή μήπως πάλι φταίει η φορολογική νομοθεσία για το φακελάκι ή για το ότι τα μισά εστιατόρια εξακολουθούν να μην κόβουν αποδείξεις;

Για να μη θυμηθούμε δηλαδή τις καταγγελίες του πρώην γενικού γραμματέα πληροφοριακών συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών για το περίφημο 4-4-2. Το ότι δηλαδή από το προβλεπόμενο πρόστιμο, το 40% χαρίζεται, το 40% το βάζει στην τσέπη ο εφοριακός και μόνο το 20% πηγαίνει στο κράτος. Φταίει ο νόμος;
Εντάξει είναι λίγο απλουστευτική η προσέγγιση. Προφανώς μπορεί να γίνουν πολλά κυρίως στην κατεύθυνση της απλοποίησης της νομοθεσίας ώστε να περιοριστούν οι δυνατότητες παράκαμψης του νόμου και η αυθαιρεσία.
Ομως όλοι ξέρουμε ότι το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι ο νόμος, αλλά η εφαρμογή του. Κατ' αρχάς λόγω των αδυναμιών της διοίκησης. Είναι η διαφθορά, που έχει γίνει ενδημική, αλλά είναι και η γενικότερη δυσλειτουργία του δημόσιου τομέα. Οχι μόνο επειδή απουσιάζει κάθε έννοια αξιολόγησης, αλλά και γιατί τα τρία τελευταία χρόνια επικρατεί κλίμα διάλυσης εξαιτίας των αντιδράσεων που προκαλούν οι περικοπές.
Στην αδυναμία της διοίκησης προστίθεται βέβαια και το ζήτημα της Δικαιοσύνης με τις γνωστές καθυστερήσεις που κάνουν πρακτικά αδύνατη την επιβολή ποινών και την είσπραξη των προστίμων.
Και όλα αυτά μέσα σε ένα γενικότερο κοινωνικό πλαίσιο που ουσιαστικά νομιμοποιεί ηθικά τη φοροδιαφυγή. Αυτό γίνεται σε πολλά επίπεδα. Γίνεται από τον μαγαζάτορα στο νησί που αναρωτιέται γιατί να κόψει απόδειξη και να πληρώσει φόρο, όταν το κράτος δεν έχει φέρει γιατρό στο Κέντρο Υγείας ή δάσκαλο στο σχολείο.
Γίνεται από τον μισθωτό που μπαίνει σε διαπραγμάτευση να πληρώσει - τόσο με απόδειξη, τόσο χωρίς απόδειξη.
Γίνεται από τους πολιτικούς που δηλώνουν ότι πρώτα πρέπει να πληρώσουν οι μεγάλοι φοροφυγάδες και μετά να δούμε τι γίνεται με τους υπόλοιπους βάζοντας τη νομιμότητα υπό διαπραγμάτευση.
Γίνεται φυσικά και από εμάς τους δημοσιογράφους που κάθε φόρο, αδιακρίτως, τον ονομάζουμε χαράτσι, πάντοτε φυσικά με την επίκληση της αδικίας. Γι' αυτό πρέπει ίσως εμείς πρώτα να ξεκαθαρίσουμε τι θέλουμε: δίκαιο φορολογικό σύστημα ή ένα ακόμα άλλοθι για να μην αλλάξει τίποτα;
panteliskapsis@gmail.com