Ελληνική Λογοτεχνία - Δύο συλλογές παλαιών αλλά και σύγχρονων διηγηματογράφων κυκλοφορούν σε Γαλλία και Καναδά

Το ελληνικό διήγημα μιλάει γαλλικά

Λαμπρινή Κουζέλη 

Έχουμε γράψει αρκετές φορές για την εσωστρέφεια της ελληνικής λογοτεχνίας και για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει προκειμένου να βγει στο εξωτερικό: για την έλλειψη μεταφραστών από τα ελληνικά, την απουσία θεσμικού πλαισίου, την αδιαφορία της πολιτείας, την ολιγωρία των ελλήνων εκδοτών που δεν αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, για την αδυναμία συνεργασίας για μια συντονισμένη έξοδο από τα στενά όρια της ελληνικής γλώσσας.

Η παρουσία της ελληνικής λογοτεχνίας στη διεθνή αγορά του βιβλίου είναι περιορισμένη και περιστασιακή. Αυτό -με την εξαίρεση των δύο Κ, Καβάφη και Καζαντζάκη- είναι μια πραγματικότητα, είτε μας ευχαριστεί είτε όχι. Γι' αυτό και αποτελεί γεγονός κάθε προσπάθεια να ανατραπεί αυτή η πραγματικότητα. Κινήσεις γνωριμίας των γαλλόφωνων αναγνωστών με την ελληνική πεζογραφία συνιστούν δύο ενδιαφέρουσες εκδόσεις που κυκλοφόρησαν με την εκπνοή του 2012, η μία στον Καναδά και η άλλη στη Γαλλία.

«Πάρε τη λέξη μου, δώσε μου το χέρι σου». Με τα λόγια του Ανδρέα Εμπειρίκου τιτλοφορείται η ανθολογία σύγχρονου ελληνικού διηγήματος Prends-moi au mot et donne-moi la main! Nouvelles grecques contemporaines (εκδ. L'instant même, Κεμπέκ 2012, σελ. 342) την οποία μετέφρασε και επιμελήθηκε ο γνωστός καναδός νεοελληνιστής του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ Jacques Bouchard. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο τόμος, που κυκλοφορεί με κατατοπιστική εισαγωγή του κριτικού Βαγγέλη Χατζηβασιλείου, αποτελεί τη γαλλική εκδοχή της ανθολογίας ελληνικού διηγήματος Angelic & Black: Contemporary Greek Short Stories (μτφ. David Connolly, εκδ. Cosmos Publishing, Νιού Τζέρσεϊ 2006).

Πλέον, 34 πεζογράφοι μας βρίσκονται μεταφρασμένοι στις δύο ηγεμονικές γλώσσες της παγκόσμιας λογοτεχνίας δίνοντας, στο γαλλόφωνο και στο αγγλόφωνο κοινό αντίστοιχα, μια αντιπροσωπευτική γεύση της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνικής γραφής από δημιουργούς που διαφέρουν τόσο στη θεματολογία και στους εκφραστικούς τρόπους όσο και στην ηλικία και στις ιδεολογικές αναζητήσεις. Ξεκινώντας από τους μεταπολεμικούς Θανάση Βαλτινό, Μένη Κουμανταρέα, Χριστόφορο Μηλιώνη και Η. Χ. Παπαδημητρακόπουλο, που στα κείμενά τους κατοικούν ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος και ο Εμφύλιος, η ανθολογία φτάνει στις νεότερες Αμάντα Μιχαλοπούλου και Σοφία Νικολαΐδου της δεκαετίας του '90.

Στον τόμο περιλαμβάνονται επίσης διηγήματα των: Ευγένιου Αρανίτση, Ρέας Γαλανάκη, Βασίλη Γκουρογιάννη, Ε. Χ. Γονατά, Τάσου Γουδέλη, Σωτήρη Δημητρίου, Μάρως Δούκα, Ζυράννας Ζατέλη, Γιάννη Καισαρίδη, Δημήτρη Καλοκύρη, Ιωάννας Καρυστιάνη, Αχιλλέα Κυριακίδη, Παύλου Μάτεσι, Δημήτρη Μίγγα, Μαρίας Μήτσορα, Κλαίρης Μιτσοτάκη, Δημήτρη Νόλλα, Νίκου Παναγιωτόπουλου, Αλέξη Πανσέληνου, Δημήτρη Πετσετίδη, Γιώργου Σκαμπαρδώνη, Έρσης Σωτηροπούλου, Αντώνη Σουρούνη, Πέτρου Τατσόπουλου, Βασίλη Τσιαμπούση, Μισέλ Φάις, Νίκου Χουλιαρά, Χρήστου Χωμενίδη.

Η δεύτερη έκδοση κυκλοφορεί στη Γαλλία: Le Conseil de la cloche et autres nouvelles grecques (1877-2008) (εκδ. Editions rue d'Ulm, Παρίσι 2012, σελ. 202) σε ανθολόγηση, μετάφραση και σχολιασμό του Stéphane Sawas, διευθυντή του γαλλικού κέντρου CERLOM για τη μελέτη και έρευνα των λογοτεχνιών του κόσμου, και καθηγητή ελληνικών στην École Νormale Supérieure στο Παρίσι.

Η συλλογή ανοίγει με τη χιουμοριστική και αποφθεγματική «Συμβουλή της καμπάνας» του Δημήτριου Βικέλα, που πρωτοδημοσιεύτηκε στην Εστία το 1877, και περιλαμβάνει πεζά κείμενα του Κ. Π. Καβάφη, του Γιώργου Σεφέρη, του Νίκου Καββαδία και του Γιάννη Ρίτσου, διηγήματα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, του Κοσμά Πολίτη, του Μάριου Χάκκα, του Κώστα Ταχτσή, του Τόλη Καζαντζή, του ναυπακτιώτη Χάρη Σταματίου και του κυπρίου Αντωνάκη Ευγενίου, του Σωτήρη Δημητρίου, της Μαρίας Τσούτσουρα.

Συνολικά 15 διηγήματα με κοινό χαρακτηριστικό την έντονη ποιητικότητα του πεζογραφικού λόγου, τη μουσικότητα, τη θεατρικότητα. Κάποια γνωστά, όπως ο «Ξεπεσμένος δερβίσης» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ή «Το βιο της κυράς Κερκύρας» του Κωνταντίνου Θεοτόκη, άλλα άγνωστα ή παραμελημένα από την κριτική, περιγράφουν τον τόπο, τα ήθη και τη νοοτροπία των Ελλήνων καθώς και την πραγματικότητα και τις αγκυλώσεις της ελληνικής Ιστορίας σε ένα διάστημα 131 χρόνων.

Βιογραφικά σημειώματα των συγγραφέων, χρονολόγια και εισαγωγές συμπληρώνουν καθεμιά από τις δύο εκδόσεις. Η στόχευση και τα κριτήριά τους διαφέρουν, προσφέρουν όμως, η καθεμιά και οι δυο μαζί, μια πιο ακριβή εικόνα του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού στον γαλλόφωνο αναγνώστη και δημιουργούν μια γέφυρα από την ελληνική περιφέρεια προς το κέντρο της παγκόσμιας λογοτεχνικής σκηνής.

Πηγή: www.tovima.gr

Δημοσιεύτηκε στις 03/01/2012