Ανατομία ενός πολιτικού φαινομένου

Παππάς Ανδρέας  

Οι επτά παιδικές(;) ασθένειες του ΣΥΡΙΖΑ
 Αναγκαία διευκρίνιση: δεν πρόκειται για κείμενο πολεμικής, ούτε για κείμενο που επιχαίρει για όσα επισημαίνει. Με άλλα λόγια, μακάρι ο ΣΥΡΙΖΑ να μπορούσε να ξεπεράσει τις παιδικές ασθένειές του, να γίνει ώριμη και υπεύθυνη πολιτική δύναμη, συμβάλλοντας στην ανάκαμψη της χώρας από τη βαθιά και πολύπλευρη κρίση στην οποία έχει βυθιστεί. Διαφορετικά, όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά που επισημαίνονται πιο κάτω, αλλά και άλλα ακόμη, στα οποία η έκταση αυτού του κείμενου δεν επιτρέπει να αναφερθώ, υπάρχει κίνδυνος από παιδικές ασθένειες να εξελιχθούν σε κάτι σαν (επτά) θανάσιμα αμαρτήματα. Και, ως γνωστόν, θανάσιμα αμαρτήματα, κατά την παράδοση, είναι εκείνα που όχι μόνο πολύ δύσκολα «κόβονται», αλλά και που μπορεί τελικά να αποβούν μοιραία για τον φορέα τους.

Εχουμε λοιπόν και λέμε - με τη βοήθεια και της παιγνιώδους επιλογής του κοινού αρχικού γράμματος: 
Ανευθυνότητα. Ασθένεια ιδιαίτερα βαριά, συχνά μοιραία τόσο για τον φορέα της όσο και για το περιβάλλον του, κατ' εξοχήν γνώρισμα των απανταχού λαϊκιστών και δημαγωγών. Κύριο σύμπτωμά της: υπόσχεται κανείς στους πάντες τα πάντα, ή, για να ακριβολογούμε, στον καθένα ό,τι επιθυμεί, μη εξαιρουμένων ούτε των πιο σκανδαλωδώς προνομιούχων επαγγελματικών ομάδων (υπάλληλοι της Βουλής, συνδικαλιστές των ΔΕΚΟ κ.ά.).

Αμετροέπεια.

Παρασυρόμενος και ανατροφοδοτούμενος από τον βερμπαλιστικό οίστρο του, ο λαϊκιστής, αργά ή γρήγορα, περισσότερο ή λιγότερο, διολισθαίνει αναπόφευκτα στην αμετροέπεια. Για παράδειγμα, τι άλλο από αμετροέπεια είναι όταν ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι αυτός ο χειμώνας θα είναι αντίστοιχος μ' εκείνον του 1941-42; Μιλάμε για τότε που οι άνθρωποι πέθαιναν κατά εκατοντάδες από την πείνα και το κρύο και δεν υπήρχαν καν αρκετά κάρα για να μεταφέρουν τα πτώματα. Οσοι έχουν ζήσει εκείνη τη ζοφερή εποχή θα πρέπει, υποθέτω, να φρίττουν μπροστά στο μέγεθος της ασέβειας και της ύβρης που συνιστά αυτή η σύγκριση.

Αλαζονεία. Νιώθοντας επιβραβευμένα και επιβεβαιωμένα από την άνοδο των ποσοστών του κόμματός τους, τα περισσότερα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ όλο και πιο συχνά αποπνέουν αυτοϊκανοποίηση, αυταρέσκεια, και τελικά πολιτική αλαζονεία. Μιλούν συχνά απαξιωτικά για όσους δεν συμμερίζονται τις απόψεις τους και επαίρονται για την (αν μη τι άλλο, προς απόδειξιν) εμβρίθεια και ευθυβολία των λεγομένων τους.

Αλαλούμ. Ή αλλιώς, για να παραμείνουμε στον αστερισμό του αρχικού «α», ασυναρτησία, ανακολουθία, αντιφατικές δηλώσεις. Και μάλιστα σε κρισιμότατα ζητήματα, όπως είναι το πώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα αντιμετωπίσει (επαναδιαπραγμάτευση; καταγγελία;) τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα από τις δανειακές συμβάσεις, αλλά και το ποιες θα είναι γενικότερα οι σχέσεις μας με τους εταίρους μας στην ευρωζώνη και στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ανεπάρκεια (των στελεχών). Μια από τις συνέπειες της εκτόξευσης του εκλογικού ποσοστού του ΣΥΡΙΖΑ ήταν και το να έρθουν στο προσκήνιο, κοινοβουλευτικό ή άλλο, κάθε λογής ορφανά του Στάλιν και του Μπρέζνιεφ, του Μάο και του Τρότσκι, αλλά και ρετάλια του βαθύτατου ΠαΣοΚ, ηγέτες και ηγετίσκοι περιθωριακών ομάδων και γκρουπούσκουλων, καθώς και απροκάλυπτοι θιασώτες της πολιτικής βίας (της «καλής», της «επαναστατικής» βεβαίως-βεβαίως). Αποτέλεσμα: να μην πείθει ούτε κατά διάνοια ο ΣΥΡΙΖΑ ότι με αυτά τα στελέχη θα μπορούσε ποτέ να κυβερνήσει, αν - που λέει ο λόγος - καλούνταν να αναλάβει την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας.

Απομονωτισμός. Εκ των πραγμάτων, αντικειμενικά (για να το πω και στην παλαιοκομμουνιστική κοινή), οι επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ οδηγούν στη διεθνή απομόνωση της χώρας. Αν όχι στην έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση, που κι αυτό «παίζει» στα μυαλά ορισμένων, πάντως στην αποκοπή από το κύριο ρεύμα των ευρωπαϊκών εξελίξεων, που προβλέπονται ραγδαίες όσο και κρίσιμες τα επόμενα χρόνια. Αν βασικοί σύμμαχοί μας στο μέλλον πρόκειται να είναι οι επίγονοι του Τσάβες και το γερμανικό Die Linke, άσ' τα να πάνε καλύτερα.

Αριστερισμός. Οταν μιλάω για αριστερισμό, δεν αναφέρομαι μόνο στον αριστεροφανή βερμπαλισμό που, με περισσή ευκολία, κάνει λόγο για «εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008» ή για «αλλαγή καθεστώτος (sic)» αν ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει κυβέρνηση. Εννοώ και τη διάχυτη, συχνά προκλητική κάλυψη ή/και υιοθέτηση μορφών βίας και ανομίας που κινούνται σαφώς εκτός συνταγματικής και δημοκρατικής νομιμότητας. Ετσι, φαινόμενα όπως ο προπηλακισμός πολιτικών αντιπάλων βαφτίζονται «δίκαιη αγανάκτηση του λαού», ενώ άντρα κουκουλοφόρων εξυμνούνται ως «κύτταρα πολιτισμού», όπου φυλάσσονται - παρεμπιπτόντως, προφανώς - και ορισμένα «αντικείμενα καθημερινής χρήσης».

Τελειώνοντας, θα διακινδυνεύσω μια πρόβλεψη: ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα γίνει ποτέ κυβέρνηση. Δεν θα ξεπεράσει, τελικά, τις ασθένειες στις οποίες αναφέρθηκα, και επομένως δεν θα μπορέσει ποτέ να διεισδύσει στα στρώματα εκείνα του πληθυσμού που καθορίζουν τον εκάστοτε νικητή των εκλογών, και άρα και το ποιος θα κυβερνήσει τη χώρα. Αυτό άλλωστε έχει αρχίσει να διαφαίνεται και από κάποιες δημοσκοπήσεις, οι οποίες ανάγκασαν ακόμη και τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα να μιλήσει για «κάμψη της δυναμικής του ΣΥΡΙΖΑ».

   

Ο κ. Ανδρέας Παππάς είναι επιμελητής εκδόσεων και μεταφραστής.