Η αύξηση των ανισοτήτων είναι από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια οικονομία τα επόμενα χρόνια

Τι θα κερδίσει ο κόσμος από το Νταβός;

Της Ζέζας Ζήκου

Χρειάστηκαν 81 χρόνια και δύο παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις για να διαπιστωθεί ότι, όταν αυξάνεται σε επίπεδα ρεκόρ η εισοδηματική ανισότητα, τότε βρισκόμαστε στα πρόθυρα του κραχ. Το εισοδηματικό χάσμα στις ΗΠΑ είχε φτάσει στο ανώτατο επίπεδο το 1928, δηλαδή ένα χρόνο πριν από το κραχ που οδήγησε στη Μεγάλη Υφεση. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι το 2007, δηλαδή ένα χρόνο πριν από τη αμερικανική χρηματοπιστωτική κρίση που έπληξε και την Ευρώπη, το εισοδηματικό χάσμα στις ΗΠΑ ήταν πάλι σε επίπεδα ρεκόρ. Τυχαίο; Ομως, εταιρικοί τιτάνες, ανώτεροι τραπεζίτες, πλούσιοι επιχειρηματίες, κορυφαίοι πολιτικοί από σχεδόν 100 χώρες και οι εξυπνότεροι πανεπιστημιακοί του κόσμου, από τις αίθουσες συνεδριάσεων στο Νταβός αδιαφορούν για τις ανισότητες. Αλλά η εισοδηματική ανισότητα, που γίνεται όλο και πιο αισθητή, κατακερματίζει τον κοινωνικό ιστό σε πολλές χώρες. Είναι σίγουρα δύσκολο να φανταστεί κανείς πόσοι από τα 2.500 άτομα που συγκεντρώθηκαν στο Νταβός, συμφώνησαν με τη διαπίστωση της έκθεσης κινδύνων του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF), που δόθηκε στη δημοσιότητα πριν από τις εργασίες, ότι η αύξηση των ανισοτήτων είναι από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια οικονομία τα επόμενα χρόνια. Είναι προφανές ότι οι ίδιοι αισιοδοξούν πως τα χειρότερα πέρασαν. Πιστεύουν ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται στα πρώιμα στάδια μιας από τις μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές που συμβαίνουν κάθε 50-60 χρόνια, ενός κύκλου Κοντράτιεφ (κύκλοι που με παίδεψαν στα χρόνια της μάθησης), όπου εμφανίζονται νέες βιομηχανίες. Εκτιμούν ότι η παγκόσμια οικονομία εισέρχεται σε έναν 30ετή σούπερ κύκλο ταχείας ανάπτυξης, όπως τον είδαμε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο! Ετσι φαίνεται ο κόσμος από το Νταβός: Η ζωή μοιάζει διαφορετική σε ένα ελβετικό θέρετρο σκι από τους βρώμικους δρόμους της Αθήνας, ή από τις ουρές των Ελλήνων και Ισπανών ανέργων. Προφανώς, το Νταβός είναι αποσυνδεδεμένο από τον κόσμο. Η κρίση του 2008-09 ήταν μια σχεδόν θανατηφόρα εμπειρία για την παγκόσμια οικονομία. Ε... και τι έγινε. Οι ισχυροί στο Νταβός συμφώνησαν ότι η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, παρήλθε... Απλώς οι σχοινοτενείς συζητήσεις περιορίστηκαν γύρω από την ανάγκη να συνεχιστεί η λιτότητα, και να μην ξεθαρρέψουμε και ζητάμε πίσω τη χαμένη ζωή μας. Αλλά, όπως έγραψαν οι εφημερίδες της Ελβετίας, «ενώ πρόκειται για μια διάσκεψη λιτότητας, διαπιστώνεται πως το χάσμα της νέας οικονομικής ελίτ με τον υπόλοιπο πληθυσμό μεγαλώνει». Αλλά ο Ανθρωπος του Νταβός ανήκει στην παγκόσμια ελίτ. Και πολλοί αναλυτές αναγνωρίζουν ότι το χάσμα ανάμεσα στους ανθρώπους του Νταβός και σε όλους τους υπόλοιπους είναι μια από τις βασικότερες προκλήσεις σήμερα. Πολλοί, βέβαια, ανησυχούν ότι η ισχυροποίηση της παγκόσμιας πλουτοκρατίας δεν οφείλεται αποκλειστικά στις δυνάμεις του «καλού», όπως η τεχνολογική επανάσταση και το παγκόσμιο εμπόριο, αλλά και σε «σκοτεινές δυνάμεις», όπως είναι η δυνατότητα της ελίτ να εκμεταλλεύεται κυβερνητικές πολιτικές προς ίδιον όφελος. Ομως, δεν κατάφεραν να κρύψουν ότι ένα κακό ροκανίζει τη Δύση: η μαζική ανεργία καταστρέφει τους νέους. Χώρες κινδυνεύουν με εθνική χρεοκοπία, η κοινωνική δικαιοσύνη αλληθωρίζει, η κρίση χρέους έχει ματώσει την Ευρωζώνη και η ελληνική τραγωδία συνεχίζεται... Κλυδωνίζονται ακόμη και οι πυλώνες της καθεστηκυίας τάξης. Οπως όλα δείχνουν, όμως, η «νέα πραγματικότητα» του Νταβός έχει ύποπτες ομοιότητες με την προ του 2008 ουτοπία... Και τα προβλήματα του κόσμου να παραμένουν άλυτα, τουλάχιστον μέχρι τον επόμενο χρόνο στο Νταβός.