Λογοτεχνία - Λένα Διβάνη - Ο γάτος που κατέκτησε την αθανασία

Η ιστορία ενός ζώου με... ονοματεπώνυμο, που έγινε μυθιστόρημα κερδίζοντας την αγάπη της κυράς του

Η συγγραφέας Λένα Διβάνη με τον γάτο της.

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου  

Τι συμβαίνει όταν ένας γάτος αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο σε μια αφήγηση που αφορά τον βίο και την πολιτεία της κυράς του; Τι ακριβώς έχει να πει ο Ζάχος Ζάχαρης για μια μυθιστοριογράφο με την οποία θα κληθεί να συζήσει για πολλά χρόνια, προσπαθώντας πάση θυσία να συναγελαστεί με τον κόσμο της; Και πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον πάλλευκο, πανέμορφο και υπέρβαρο αρσενικό, που μπορεί για όσους τον γνώρισαν να γεννήθηκε σε έναν κήπο στο Χαλάνδρι, αλλά, όπως ισχυρίζεται ο ίδιος, εμφανίστηκε στον κήπο όταν απλώς ξεκινούσε η έβδομη (και τελευταία) ζωή του;

Το καινούργιο βιβλίο της Λένας Διβάνη δεν είναι παραμύθι για παιδιά, ούτε ένα κείμενο που θέλει να απευθυνθεί στους μικρούς κλείνοντας το μάτι και στους μεγάλους. Το Εγώ ο Ζάχος Ζάχαρης δεν είναι επίσης μια παρελκυστική αυτοβιογραφία: μια μυθοπλασία που επικαλείται τα παθήματα ενός τρίτου για να μπάσει από την πίσω πόρτα τις περιπέτειες (καλλιτεχνικές, εργασιακές και οικογενειακές) του συγγραφέα.

Μήπως, παρ' όλα αυτά, βρισκόμαστε ενώπιον ενός λογοτεχνικού μνημείου; Μήπως ο Ζάχος Ζάχαρης έχει επιστρατευθεί για να μας βοηθήσει να ανακαλέσουμε την τύχη που είχαν οι γάτες με πλήθος ιερά τέρατα της λογοτεχνίας, αρχής γενομένης από τον Πόε, τον Ελιοτ, τη Γουλφ, τον Σελίν και τον Μπουκόφσκι και φθάνοντας ως τον Ροΐδη και τον Σεφέρη; Οχι, ο Ζάχος Ζάχαρης μπορεί να ξέρει απ' έξω κι ανακατωτά τη φιλολογική προϊστορία του και να αναφέρεται συστηματικά στις ξακουστές παρακαταθήκες της, διατυπώνοντας ξανά και ξανά την επιθυμία του να αποκτήσει το δικό του μυθιστορηματικό πορτρέτο, αλλά η βαθύτερη φιλοδοξία του κοιτάζει προς μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση.

Κακά τα ψέματα. Το μόνο που θέλει ο Ζάχος είναι να έχει την αμέριστη αγάπη της κυράς του: την πολύωρη και πολυήμερη παραμονή της στο σπίτι, το χάδι της στο μαλακό του τρίχωμα και στο μικροσκοπικό του αφτί, την ανάγκη της να τον σφίξει ανυπόκριτα στην αγκαλιά της, όπως και να μοιραστεί με προθυμία το κρεβάτι της μαζί του. Τίποτε απ' όλα αυτά δεν θα είναι εν τούτοις παιχνιδάκι. Οταν θα καταλήξει να γίνει μυθιστόρημα, μπαίνοντας επιτέλους στο πολυπόθητο κέντρο της προσοχής, ο Ζάχος θα έχει εξαντλήσει την έβδομη ζωή του και θα έχει ταξιδέψει από καιρό στον ουρανό. Εστω κι έτσι όμως θα έχει κερδίσει την αγάπη.

Η Διβάνη ξεδιπλώνει μια ιστορία δύσκολης τρυφερότητας και υπόκωφου σπαραγμού. Μπορεί ασφαλώς κανείς να δοκιμάσει εδώ διάφορες προεκτάσεις: να προβάλει τον αγώνα του Ζάχου για την εξασφάλιση της αγάπης στο επίπεδο των ανθρώπινων σχέσεων και των πολλαπλών τους διαψεύσεων, να δει στα σχόλιά του για τη συγγραφική καθημερινότητα της κυράς του έναν αδιάκοπο και κάθε άλλο παρά ναρκισσιστικό αυτοσαρκασμό, όπως και να απολαύσει τη λεπτή ειρωνεία των κοινωνικών του παρατηρήσεων. Ωστόσο όσοι έχουν ζήσει με γάτες και έχουν λατρέψει τα σουσούμια τους θα καταλάβουν αμέσως ότι ο Ζάχος Ζάχαρης δεν είναι μια μεταφορά, αλλά μια βιωμένη πραγματικότητα: ένα πανέξυπνο και απέραντα ενδοτικό ζωντόβολο που κατέκτησε με το σπαθί του την αθανασία.

Η αφήγηση της Διβάνη διαθέτει γοργούς και ταυτόχρονα πυκνούς ρυθμούς. Στήνει με ευφυΐα και χιούμορ τις καταστάσεις της, βγάζει με άνεση τις συγκρούσεις και τις αντιθέσεις της και, το κυριότερο, ζωγραφίζει με πολύ ζωηρά και καθαρά χρώματα τους χαρακτήρες της, που, μολονότι ελλειπτικοί και ηθελημένα ιχνογραφικοί, αποτυπώνονται με ενάργεια στη δράση διασφαλίζοντας την ανεμπόδιστη ροή της.


Πηγή: www.tovima.gr
Δημοσιεύτηκε στις 05/08/2012