Του Στέφανου
Κωνσταντινίδη*
Η πρόσφατη επίσκεψη
του Έλληνα πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στο Ισραήλ δεν μπορεί παρά να εκτιμηθεί
θετικά και για την Ελλάδα και για την Κύπρο. Η επίσκεψη αυτή έρχεται σαν συνέχεια
προηγούμενων επαφών τόσο ανάμεσα στην Αθήνα και το Τελ Αβίβ όσο και ανάμεσα σε
Κύπρο και Ισραήλ. Η σύσφιγξη των σχέσεων με το Ισραήλ είναι η επιταγή και το
αποτέλεσμα των νέων γεωπολιτικών πραγματικοτήτων στην Ανατολική Μεσόγειο και
γενικότερα στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Είναι καθαρό πως οι τρεις
χώρες έχουν ανάγκη η μια την άλλη. Για τη Λευκωσία και την Αθήνα το Ισραήλ
αποτελεί, δυνητικά τουλάχιστον, το αντίπαλο δέος στις συνεχείς τουρκικές
απειλές. Για το Ισραήλ η Κύπρος και η Ελλάδα είναι από τη μια η πόρτα της
Ευρώπης και από την άλλη, κυρίως, οι δύο χώρες
του επιτρέπουν να έχει ένα εύρος ανάπτυξης των αμυντικών του
δυνατοτήτων. Είναι γνωστό πως το μικρό βάθος που διαθέτει η ισραηλινή γεωγραφική
επικράτεια αποτελεί την αχίλλεο πτέρνα του.
Το δυστύχημα ασφαλώς και για την
Κύπρο και για την Ελλάδα είναι ότι βρίσκονται σε μια άθλια οικονομική κατάσταση
με αποτέλεσμα οι δύο χώρες να είναι αποδυναμωμένες από πάσης απόψεως απέναντι
σε ένα ισχυρό Ισραήλ. Απατώνται δε όσοι νομίζουν ότι σε αυτού του είδους τις
σχέσεις ο αδύνατος δεν βρίσκεται πάντα
και σε μειονεκτική θέση.
Σε κάθε περίπτωση όμως, η σχέση με το Ισραήλ δεν θα είναι ποτέ ολοκληρωμένη
όσο η Ελλάδα δεν θα έχει προχωρήσει στην ανακήρυξη της δικής της Αποκλειστικής
Οικονομικής Ζώνης-ΑΟΖ. Οι συνθήκες μάλιστα αυτή τη στιγμή είναι πολύ
ευνοϊκές για ένα τέτοιο εγχείρημα με
την αλλαγή του καθεστώτος στην Αίγυπτο. Δεδομένης της έντασης που επικρατεί
ανάμεσα στο Κάιρο και την Άγκυρα είναι πολύ πιο εύκολο για την Αθήνα να
διαπραγματευτεί τον καθορισμό της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο χωρίς η τελευταία να
δέχεται τις τουρκικές πιέσεις. Κάτι
τέτοιο θα ενίσχυε την θέση της Αθήνας αν ληφθεί υπόψη ο ηγετικός ρόλος της
Αιγύπτου στον αραβικό κόσμο. Το ερώτημα είναι φυσικά αν η Αθήνα θα τολμήσει να
κάνει τα αναγκαία βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Η ψυχρότητα άλλωστε στις
σχέσεις Άγκυρας και Ουάσιγκτον τον τελευταίο καιρό, θα επέτρεπε ενδεχομένως
στην Αθήνα να υπολογίζει, αν όχι σε αμερικανική υποστήριξη σε μια τέτοια
ενέργεια, τουλάχιστον σε ουδετερότητα της υπερδύναμης που κατά κανόνα στηρίζει
τις τουρκικές θέσεις.
Υπάρχει επίσης κάτι άλλο που σίγουρα ενοχλεί το Ισραήλ και είναι η
περίπτωση μιας συμφωνίας στο Κυπριακό, τύπου σχεδίου Ανάν, που θα μετέτρεπε την
Κύπρο σε ελεγχόμενη επικράτεια της Τουρκίας. Κάτι τέτοιο θα ανέτρεπε την όποια
σχέση της Κύπρου με το Ισραήλ. Διότι ασφαλώς η Κύπρος θα γινόταν ένα καμένο
χαρτί για το Ισραήλ.
Τούτων λεχθέντων αντιλαμβάνεται κανείς πόσο λεπτές είναι οι ισορροπίες στην
οικοδόμηση συμμαχιών για την υπεράσπιση των ελληνικών συμφερόντων και πόσο
λεπτοί καθίστανται και οι σχετικοί χειρισμοί. Διότι επιπλέον θα πρέπει να
διατηρηθούν και οι καλές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο ενώ και οι σχέσεις και με
την Τουρκία δεν θα πρέπει να επιδεινωθούν. Αντίθετα οι καλές σχέσεις με το
Ισραήλ αλλά και με τον αραβικό κόσμο, θα επιτρέψουν σε Λευκωσία και Αθήνα να
αντιμετωπίσουν την Τουρκία σε κάπως πιο ισότιμη βάση και όχι από θέσεως
αδυναμίας, ενώ και η τελευταία θα αντιληφθεί ότι είναι και προς το δικόν της
συμφέρον η ειρηνική συνύπαρξη στην περιοχή.
Υ.Γ.
Επιτέλους έχουμε και το πόρισμα της Ερευνητικής
Επιτροπής. Απογοητευτικό. Τρία βασικά θέματα έπρεπε να απασχολήσουν την
Επιτροπή : Η δημοσιονομική πολιτική της πενταετίας Χριστόφια, η πολιτική που
ακολούθησαν οι τραπεζίτες στον δικό τους τομέα και η αντιμετώπιση της κρίσης
από την διακυβέρνηση Αναστασιάδη. Σε ένα πόρισμα χωρίς δομή, η Επιτροπή
εξάντλησε όλη την αυστηρότητα της στην επίρριψη ευθυνών στο Χριστόφια και την
κυβέρνηση του-χωρίς να σημαίνει πως δεν είναι ασήκωτες οι ευθύνες τους-αλλά και
εκεί με γενικότητες, δεν έθιξε τους τραπεζίτες και απέδωσε κάποιες ευθύνες στον
Αναστασιάδη με πολλή κατανόηση όμως. Με
άλλα λόγια οι τραπεζίτες άθικτοι και ο Αναστασιάδης στα μαλακά, χωρίς αναφορά στην
οικογενειακή εμπλοκή του. Ακόμη μια χαμένη
ευκαιρία, ακόμη μια Επιτροπή που έριξε στάκτη στα μάτια του κόσμου, σε μια
προσπάθεια απορρόφησης των κραδασμών που προκαλεί η λαϊκή οργή.
Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής
πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του
Πανεπιστημίου Κρήτης.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire