Τα μέτωπα του Ομπάμα

Στέφανος Κωνσταντινίδης

Ο πρόεδρος Ομπάμα προσπάθησε κι ως ένα σημείο πέτυχε να αλλάξει την αρνητική εικόνα των ΗΠΑ που κληρονόμησε από τον προκάτοχό του. Σίγουρα ο Ομπάμα δεν είναι Μπους. Όμως κάποια στιγμή ίσως διαπιστώσει πως και η επικοινωνιακή πολιτική έχει τα όριά της. Διότι ασφαλώς με επικοινωνιακά τερτίπια μπορούν τα προβλήματα να κρύβονται, αλλά δεν εξαφανίζονται. Πάντως η κοινή γνώμη, αμερικανική και διεθνής, αντιμετωπίζει ακόμη θετικά τις όποιες προσπάθειες του Αμερικανού προέδρου. Ίσως γιατί δεν υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση από την πλευρά των αντιπάλων του.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της ανοχής που δείχνει η διεθνής κοινή γνώμη απέναντι στον Αμερικανό πρόεδρο είναι η περίπτωση των κρατουμένων στην αμερικανική βάση Γκουαντανάμο της Κούβας. Ο Ομπάμα είχε υποσχεθεί πως η κακόφημη αυτή φυλακή για κρατούμενους στη βάση αυτή θα έκλεινε στις πρώτες εκατό μέρες της προεδρίας του. Είναι αμφίβολο αν θα κλείσει ακόμη και στις εκατόν πρώτες μέρες της δεύτερης προεδρίας του αν κερδίσει τις προσεχείς προεδρικές εκλογές. Παρόμοιες ανακολουθίες σε όσα υποσχέθηκε συναντά κανείς και αλλού. Η περίπτωση του Αφγανιστάν είναι ένα άλλο παράδειγμα αποτυχίας της πολι[ τικής Ομπάμα. Η αποτυχία αυτή σκεπάστηκε ως ένα σημείο, τουλάχιστο προσωρινά, με τη δολοφονία του Μπιν Λάντεν. Όμως το πρόβλημα που λέγεται Αφγανιστάν παραμένει ακέραιο. Το δίλημμα του Αμερικανού προέδρου θα είναι να τηρήσει την υπόσχεσή του και να αποσύρει κάποια στιγμή τα αμερικανικά στρατεύματα από το Αφγανιστάν, παραδίδοντας έτσι ουσιαστικά τη χώρα στους Ταλιμπάν ή να παρατείνει την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη χώρα αυτή με όλες τις συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει. Διότι ασφαλώς μόνον αφελείς μπορεί να πιστεύουν στην «αφγανοποίηση» του πολέμου. Χωρίς την αμερικανική παρουσία στο Αφγανιστάν οι μέρες του σημερινού καθεστώτος θα είναι μετρημένες.
Ταυτόχρονα η εξουδετέρωση του Μπιν Λάντεν ανέδειξε, για άλλη μια φορά, ακόμη τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ουάσιγκτον στις σχέσεις της με το Πακιστάν. Και αυτό γιατί στο Πακιστάν υπάρχουν πολλαπλά κέντρα εξουσίας που εκπροσωπούν και εξυπηρετούν διαφορετικά συμφέροντα. Είναι δε γνωστόν ότι κάποιοι από αυτά τα κέντρα ευνοούν τους Ταλιμπάν στους οποίους και παρέχουν διαχρονικά τη στήριξή τους. Οι Αμερικανοί είναι υποχρεωμένοι να συμβιβάζονται με όλα αυτά και με διάφορες απειλές και εκβιασμούς να καταφέρνουν να ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί τις αμερικανοπακιστανικές θέσεις.
Για την Ουάσιγκτον το ιδανικό θα ήταν να αφήσει το Αφγανιστάν στην τύχη του υπό έναν όρο: ότι δεν θα γινόταν εκ νέου η βάση για την εξαγωγή τρομοκρατικών ενεργειών που θα απειλούσαν τα αμερικανικά συμφέροντα. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν οι Ταλιμπάν επανερχόμενοι στην εξουσία θα εμποδίσουν τη μετατροπή της χώρας τους σε προκεχωρημένη βάση της Αλ Κάιντα ή άλλων τρομοκρατικών δικτύων. Ή καλύτερα αν θα μπορέσει η Ουάσιγκτον να διαπραγματευτεί την απόσυρση των στρατευμάτων της από το Αφγανιστάν με ένα τέτοιο αντάλλαγμα. Ίσως εδώ θα κριθεί και η αξιοπιστία της όποιας αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Και αυτό όταν τα μέτωπα παραμένουν ανοικτά στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής τόσο στο Ιράκ όσο και με το Παλαιστινιακό και την αντιμετώπιση του Ιράν. Ακόμη και η διαχείριση των σχέσεων με την Τουρκία παραμένει προβληματική όσο και αν οι Αμερικανοί προσπαθούν να μη ρίξουν λάδι στη φωτιά.
*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης stephanos.constantinides@gmail.com

Πηγή: Ο Φιλελεύθερος
Δημοσιεύτηκε στις 21/08/2011