Η πτώση της Γαλλίας και η (πρόσκαιρη;) γερμανική επικράτηση

Γεώργιος Π. Μαλούχος
Οποιος έχει παρακολουθήσει συστηματικά τον Νικολά Σαρκοζί όχι απλώς στα χρόνια της προεδρίας του αλλά από τότε που ξεκινούσε πολύ νέος την εντυπωσιακή πολιτική του καριέρα ως δήμαρχος στο Νεϊγί – ο νεότερος δήμαρχος σημαντικής πόλης στη γαλλική ιστορία - και αργότερα ως υπουργός οικονομικών της Γαλλίας, μπορούσε να το δει χθες καθαρά: ο Γάλλος πρόεδρος ήταν σκιά του εαυτού του. Και δεν είναι παράδοξο. Χθες βρέθηκε δίπλα στην καγκελάριο της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ για να ανακοινώσει δημόσια, από το Παρίσι, την πλήρη και άνευ όρων προσχώρηση της Γαλλίας, και έτσι, πρακτικά ολόκληρης πλέον της ευρωζώνης, στη γερμανική πολιτική, έπειτα από μήνες μάχης χαρακωμάτων που έληξαν άδοξα. Αυτό ακριβώς καθρέφτιζε το, ξένο προς τον ίδιο, ύφος του.

Δυστυχώς, το μόνο που εισέφερε ο Γάλλος πρόεδρος στις χθεσινές ιστορικής σημασίας ανακοινώσεις, ήταν το σύνθημα: «Ο χρυσός κανόνας». Δηλαδή, οι ωραίες λέξεις για το δεσμευτικό δημοσιονομικό πλαίσιο, σε επίπεδο πλέον εθνικών εννόμων τάξεων, που θα υποχρεωθεί κάθε χώρα μέλος της ευρωζώνης να εισάγει το αργότερο σε ένα χρόνο από σήμερα και μάλιστα σε συνταγματική βαθμίδα κατά τη γερμανική απαίτηση, αν και κάτι τέτοιο δεν είναι τόσο απλό όσο το φαντάζονται οι εμπνευστές του.
Η ουσία όμως είναι ότι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, από τη στιγμή που οι γερμανογαλλικές προτάσεις υιοθετηθούν και τυπικά από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης, πρακτικά πλέον δεν υπάρχει σε αυτή χώρος για όσους δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα – όχι δεν θέλουν, αλλά δεν μπορούν.
Μέρκελ και Σαρκοζί απέφυγαν να απαντήσουν σε ερωτήματα για το σύστημα κυρώσεων, αλλά είναι ξεκάθαρο ότι θα υπάρξει τέτοιο και θα είναι απόλυτα δεσμευτικό στη λειτουργία του.
Παρά τις όποιες αόριστες ρητορείες περί αλληλεγγύης, αυτό σημαίνει, φυσικά μια νέα πραγματικότητα για χώρες όπως η Ελλάδα – και όχι μόνον. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: όποιος μπορεί, παρακολουθεί. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Γάλλος πρόεδρος αναφέρθηκε σε αναγκαίες απολύσεις και στον γαλλικό δημόσιο τομέα, όπως, δεν είναι άνευ σημασίας ότι η λέξη Ελλάδα δεν ακούστηκε σε αυτή τη συνέντευξη Τύπου που περιέγραψε το μέλλον της ενιαίας ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης του μέλλοντος.
Κατά κάποιο τρόπο, σε πρώτη ανάγνωση, οι δύο ηγέτες φαίνεται να πίστεψαν ότι με τους όρους που έθεσαν, θα πετύχουν να φέρουν την πραγματικότητα στα μέτρα τους. Την αγνόησαν και μίλησαν για το μέλλον, σαν αυτό να χτίζεται εν κενώ. Σα να φαντάζονται ότι αφού το λένε, μπορεί και να γίνει. Και επειδή κάθε άλλο παρά αφελείς είναι ή εκτός πραγματικότητος βρίσκονται, καθίσταται σαφές ότι η κοινή πορεία με αυτές τις προδιαγραφές αφορά μόνον όσους μπορούν να τη φέρουν εις πέρας. Όμως, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη και, κυρίως, πολύ πιο επείγουσα.
Ως προς τις λεγόμενες «αγορές», τίποτα απ’ όσα ανακοινώθηκαν δεν απαντά άμεσα στην κρίση. Οι εξαγγελίες είναι, σε αυτή την κατεύθυνση, άσφαιρες. Δεν επηρεάζουν την εξέλιξή της και δεν παρεμβαίνουν σε αυτή. Την αφήνουν έτσι πρακτικά πλήρως στα χέρια των κερδοσκόπων, αν όχι την εξωθούν συνειδητά να φτάσει στα άκρα. Ο εξωστρακισμός του ευρωομολόγου ήταν η πιο ηχηρή απόδειξη ότι η γερμανική θέση, που υιοθετήθηκε απόλυτα πλέον και από τη Γαλλία, παραμένει αταλάντευτα ανεπηρέαστη από ότι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη και στον κόσμο.
Είναι βέβαιο, λοιπόν, ότι οι «αγορές» σύντομα θα αντεπιτεθούν με αυτοπεποίθηση μεγαλύτερη από ποτέ: ο Γάλλος πρόεδρος κάμφθηκε υπό τη γερμανική πίεση και υπό την απειλή της ενδεχόμενης υποβάθμισης της Γαλλίας από την κατηγορία ΑΑΑ, όμως οι αγορές δεν θα καμφθούν καθόλου από αυτή του την αντίδραση. Κάθε άλλο μάλιστα. Θα ενθαρρυνθούν. Στην ουσία, το Παρίσι έφερε χθες αυτόν τον κίνδυνο ένα βήμα πιο κοντά.
Όμως, η χθεσινή πλήρης υπαγωγή της Γαλλίας στη γερμανική ατζέντα δεν δίνει το πράσινο φως μόνον στις «αγορές» για να συνεχίσουν το «έργο» τους. Ταυτόχρονα, βάζει και για μια σειρά λαών και κρατών της ευρωζώνης σε μια διπλή άνιση μάχη με το χρόνο η οποία για αρκετούς έχει χαθεί πριν ξεκινήσει: τόσο στο επίπεδο της δημοσιονομικής προσαρμογής και της ανταγωνιστικότητας, όσο και στο επίπεδο της κοινωνικής έντασης που θα συνοδεύσει όλη αυτή την πορεία.
 Η ειρωνεία δε της ιστορίας είναι ότι μόλις λίγες ώρες πριν από την ανακοίνωση της πλήρους αυτής επικράτησης των γερμανικών θέσεων, τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου για την ίδια τη γερμανική οικονομία εμφανίζονται απογοητευτικά. Σε σχετική ερώτηση, η καγκελάριος Μέρκελ, που με τέτοια απολυτότητα επικαλείται την ιερότητα των αριθμών για την Ελλάδα και τις άλλες χώρες που έχουν υπαχθεί στο μηχανισμό, απαντά ότι, ε,… τα στοιχεία έχουν τα πάνω τους και τα κάτω τους, ας μη δίνουμε και τόση σημασία στη συγκυρία…
Όμως, όλοι γνωρίζουν ότι δεν είναι συγκυρία: είναι το μπούμερανγκ της ύφεσης που έχει προκαλέσει η γερμανική πολιτική σε μια σειρά από χώρες και που, έστω και αργά, αρχίζει να γυρίζει πάνω της.
Οι γερμανογαλλικές εξαγγελίες σηματοδοτούν ότι η ευρωζώνη επιχειρεί από χθες την είσοδό της σε μία νέα εποχή: την εποχή ενός νέου ευρώ των ισχυρών, του ρεβιζιονισμού του κοινού νομίσματος στις προδιαγραφές και της προσδοκίες της Γερμανίας και του ρόλου που επιχειρεί να παίξει ως παγκόσμια οικονομική δύναμη – η κυρία Μέρκελ αναφέρθηκε, έστω και κομψά σε αυτόν. Αυτή είναι η ουσία του θέματος.
Ετσι τώρα, το μόνο που μένει είναι να φανεί το τι θα γίνει με τους αδύναμους, αλλά και το πόσο αυτή η πορεία θα αντέξει τελικά στις προκλήσεις της πραγματικότητας, της οποίας, πάντως, η Ελλάδα, ως ο πιο αδύναμος κρίκος, είναι το πρώτο υποψήφιο θύμα. Και, φυσικά, το μεγάλο θύμα, θα είναι τελικά το ίδιο το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, το οποίο η Γαλλία, με την υπαγωγή της στις γερμανικές θέσεις πίστεψε ότι υπερασπίζεται, ενώ, στην πραγματικότητα, του κατάφερε, υπό την πολιτική καθοδήγηση του Βερολίνου, ένα βαρύτατο, ενδεχομένως θανάσιμο, πλήγμα.

Πηγή: Το Βήμα
Δημοσιεύτηκε στις 17/08/2011