Είναι χρέος όλων των Ελλήνων, όπου και να βρίσκονται, εντός εθνικών συνόρων, στη διασπορά, στην Κύπρο, να βάλουν πλάτη για να γυρίσει ο ήλιος, όση δουλειά και να χρειαστεί.

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

  Η Ελλάδα και η κρίση

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη

Ένα το χελιδόνι κι η άνοιξη ακριβή/για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή 

  Οδυσσέας Ελύτης 

  

 Αυτή τη φορά στην Αθήνα ήταν επιφυλακτικοί. Δεν πανηγύρισαν για τη σωτηρία της πατρίδας οι πολιτικοί των διαφόρων μνημονίων. Ίσως γιατί ούτε και οι ίδιοι να πιστεύουν πως με την τελευταία δανειακή σύμβαση η χώρα εισέρχεται πραγματικά σε περίοδο σταθερότητας. Άλλωστε από την επομένη της υπογραφής της νέας δανειακής σύμβασης δεν βρέθηκε ουσιαστικά σχεδόν κανένας σοβαρός αναλυτής εκτός Ελλάδας που να μην έχει γράψει ή πει πως η Ελλάδα θα βυθιστεί στο χάος με όσα της επιβάλλονται. Ακόμη και κάποιοι μνημονιακοί στην Αθήνα, ψιθυρίζουν πως μετά τις γαλλικές εκλογές θα ξεσπάσει ξανά η κρίση με την Ελλάδα. Είναι γενική η διαπίστωση, με εξαίρεση τους φανατικούς ταλιμπάν του νεοφιλελευθερισμού, πως τα διάφορα μνημόνια και τα μέτρα που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα την έχουν βυθίσει σε βαθιά ύφεση με το δημόσιο χρέος να αυξάνεται, την ανεργία να έχει ανέβει σε δυσθεώρητα ύψη και χιλιάδες πολίτες να μένουν άστεγοι και να αναζητούν στα συσσίτια ένα πιάτο φαΐ για να επιβιώσουν. Αξίζει καλύτερη μοίρα στον ελληνικό λαό.
Επανέρχεται ξανά και ξανά το ερώτημα τις πταίει για την κατάσταση αυτή.
Δεν υπάρχει μονοδιάστατη απάντηση. Υπάρχει πρώτα η ευθύνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η επιμονή της, ειδικά αυτή του Βερολίνου, στην επιβολή μιας ακατανόητης νεοφιλελεύθερης πολιτικής που σπρώχνει ολόκληρη την Ευρώπη σε βαθιά ύφεση, διαλύει το κοινωνικό κράτος και προκαλεί ανεργία και εξαθλίωση. Υπάρχει επιπλέον η δομική κρίση ανάμεσα στον ευρωπαϊκό Βορρά και τον ευρωπαϊκό Νότο, με τον Βορρά να επωφελείται από τις αγορές του Νότου χωρίς όμως να είναι διατεθειμένος να συμβάλει στην εξισορρόπηση της άνισης ανάπτυξης.
Υπάρχει στη συνέχεια η εγκληματική ευθύνη των ελληνικών πολιτικών ελίτ της μεταπολίτευσης. Μεταξύ 1980 και 2010 η Ελλάδα δανείστηκε 300 δισεκατομμύρια ευρώ και πήρε 60 δισεκατομμύρια επιδοτήσεις από την Ευρώπη. Τα χρήματα αυτά φαγώθηκαν από ένα κρατικοδίαιτο αντιπαραγωγικό καπιταλισμό και από ένα αδηφάγο διεφθαρμένο πελατειακό κράτος, δημιουργώντας μια επίπλαστη ευημερία.
Καμιά επένδυση δεν έγινε σε παραγωγικούς τομείς της οικονομίας. Μεγάλο μέρος των δανείων που ιδιοποιήθηκαν οι κρατικοδίαιτοι Έλληνες αστοί βρίσκονται σήμερα κατατεθειμένα σε ξένες τράπεζες ή επενδυμένα σε αγορές ακινήτων όπως αυτή του Λονδίνου. Ευθύνη καταλογίζεται και στη νοοτροπία παραίτησης που δημιουργήθηκε στο σύνολο του ελληνικού λαού στην περίοδο της μεταπολίτευσης. Η διαφθορά των ελληνικών ελίτ διαχύθηκε και στις ευρύτερες λαϊκές μάζες, οι οποίες όμως δεν είχαν να κερδίσουν πολλά πράγματα από το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα. Έδωσαν όμως δυστυχώς νομιμοποίηση σ’ ένα σύστημα που οδήγησε τη χώρα στα σημερινά χάλια. Συμπερασματικά η Ελλάδα δεν κατάφερε όλα αυτά τα χρόνια να οικοδομήσει μια οικονομία παραγωγική. Καμιά οικονομία όμως δεν μπορεί να επιβιώσει άμα στερείται παραγωγικότητας με αποτέλεσμα να εισάγει μια χώρα πολύ περισσότερα από όσα εξάγει. Έρχεται μια στιγμή που την πνίγουν οι τοκογλύφοι. Αυτό συνέβη και με την Ελλάδα που αναγκάζεται να εκχωρήσει μέρος της εθνικής της κυριαρχίας για να συνεχίσει να δανείζεται. Δάνεια που οδηγούν ακόμη σε μεγαλύτερη εξαθλίωση. Στη δεκαετία του 1950 ο περιβόητος Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Τζον Πιουριφόι πήγαινε στο γραφείο του πρωθυπουργού της Ελλάδας με κοντομάνικο πουκάμισο και του κουνούσε επιτιμητικά και απειλητικά το χέρι. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και σήμερα με την Τρόικα. Κάπου όμως θα πρέπει η χώρα να κάνει μια νέα αρχή, να παραγράψει με ανοιχτή αν χρειάζεται πτώχευση, και όχι καμουφλαρισμένη όπως τώρα, τα χρέη της, να αφήσει πίσω τον κακό εαυτό της, να ματώσει, αλλά τουλάχιστον χωρίς τη σημερινή εθνική ταπείνωση και να οικοδομήσει μια διαφορετική οικονομία, να αποκτήσει σύγχρονη κρατική δομή, να εισαγάγει ένα διαφορετικό κοινωνικό ήθος και να προχωρήσει μπροστά. Για όλα αυτά όμως χρειάζονται κοινωνικές και πολιτικές ανατροπές. Είναι αυτό δυνατό στη σημερινή Ελλάδα; Το στοίχημα είναι ανοιχτό. Πάντως όμως αυτός είναι ο δρόμος της αξιοπρέπειας αλλά και της σωτηρίας. Και είναι χρέος όλων των Ελλήνων, όπου και να βρίσκονται, εντός εθνικών συνόρων, στη διασπορά, στην Κύπρο, να βάλουν πλάτη για να γυρίσει ο ήλιος, όση δουλειά και να χρειαστεί.
Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.