Στο εργαστήρι του συγγραφέα Ανδρέα Μήτσου

Συνεπής μοντερνιστής πεζογράφος, ο Ανδρέας Μήτσου έχει βρει τον τρόπο να κερδίζει ένα ευρύτερο κοινό, με τις πλέον απρόσμενες καταστάσεις να μοιάζουν στην αφήγησή του φυσικές και πιθανές.

 
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΪΛΑΚΗΣ

ΦΩTOΓΡAΦIΕΣ: ΤΑΚΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

Είναι ο συγγραφέας του παράδοξου και του θαυμαστού, ο οποίος με μια προσεκτικά υπαινικτική σκηνοθεσία καθιστά τα πιο απλά και συνηθισμένα γεγονότα ανοίκεια και παράξενα. Με λιτά γλωσσικά μέσα και μια μυθοπλασία που δεν υπερβαίνει κάποια κοινώς αποδεκτά λογικά όρια, καταφέρνει και προβάλλει μια αδιόρατη πλευρά της πραγματικότητας αιφνιδιάζοντας -κατά κανόνα- τον αναγνώστη. Αυτό, άλλωστε, συμβαίνει και στο τελευταίο του μυθιστόρημα, «Ο κίτρινος στρατιώτης» (Καστανιώτης), όπου ένας καλοπροαίρετος και αφελής άντρας μεταμορφώνεται σταδιακά σε έναν άγριο και αλλόκοτο τιμωρό!
«Ολη η υπόθεση της γραφής είναι για μένα υπόθεση ρυθμού. Πιστεύω πως ό,τι αποζητά εναγώνια ο άνθρωπος είναι να ξαναβρεί, να αποκαταστήσει τον αρχέγονο ρυθμό των πραγμάτων. Τότε αποκαθαίρεται και λειτουργεί αυθεντικά. Γιατί η απώλεια του ρυθμού σημαίνει ακύρωση του νοήματος της κάθε πράξης. Και όλα τα πράγματα, εγκρύπτουν τον ρυθμό τους», εξηγεί και προσθέτει: «Επιζητώ την ησυχία μου, τη σιωπή, όταν προσπαθώ να αποτυπώσω μια εκδοχή του εσώτερου εαυτού και αυτό το μεθοδεύω: Δόλια και προσεκτικά, απεργάζομαι σχέδια για να ξεφύγω της προσοχής των άλλων, να δραπετεύσω και "να την κάνω". Γιατί η γραφή είναι μια προσωπική, κρυφή και μυστική πράξη. Ο Ξενοφών στον "Κυνηγετικό" λέει πως ο λαγός, όταν καταδιώκεται, πατάει ανάστροφα πάνω στα ίχνη του. Μ' αυτόν τον τρόπο, μπερδεύει τον κυνηγό-διώκτη του και γλιτώνει. Οταν όμως βρίσκεται στην "ευχάριστη περιπλάνηση" με την ερωτική του σύντροφο, τότε το ξεχνά αυτό. Οπότε και τον βρίσκει ο κυνηγός. Διαλέγει κανείς και παίρνει: Γράφω, μπερδεύω τα ίχνη μου. Ζω, κινδυνεύω ανά πάσα στιγμή».
Πάντως, η αναζήτηση του θέματος είναι μια εξαιρετικά περίεργη υπόθεση: «Το θέμα βγαίνει απροσδόκητα στη διάρκεια μιας εσώτερης αναταραχής. Μοιάζει, θα έλεγα, με μια επιχωμάτωση αυτή η διαδικασία. Ανακατεύονται παλιά και νέα χώματα μέσα σου και όπως τα εξορύττει ο εκσκαφέας -δηλαδή, η συνείδηση- γλιστράει και βγαίνει έξω βιαστικά ένα κόκκινο φίδι. Θέλει προσοχή μεγάλη, όμως, μη σε δαγκώσει. Εγκυμονείται, με άλλα λόγια, μια σκέψη, μια ιδέα η οποία πριν τη διαμορφώσεις κακοφορμίζει εντός, επωάζεται. Γι' αυτό την ονομάζω φίδι».
Η ιεροτελεστία της γραφής.
Αλλά η στιγμή που ξεκινά να γράφει, παραμένει μαγική: «Για μένα, είναι η στιγμή που επιχειρώ τον απολογισμό, μια τακτοποίηση απαραίτητη για να μπορέσω να σηκωθώ μετά και να περπατήσω. Εάν δεν μπει τάξη και αρμονία στα "μέσα μου", τότε αισθάνομαι πραγματικά κατακερματισμένος. Γι' αυτό γράφω. Θα ονομάσω, λοιπόν, έμπνευση αυτήν την -πρόσκαιρη έστω- συγκόλληση του εγώ». Απ' την άλλη, για να δουλέψει, έχει συγκεκριμένες απαιτήσεις: «Θέλω να' ναι ο χώρος μπροστά μου καθαρός. Γράφω πολύ πρωινές ώρες, πάντα με μολύβι. Μπορώ να καθίσω πέντε το πρωί και να σηκωθώ από την καρέκλα μου το μεσημέρι. Αυτό, ειδικά σε ένα μυθιστόρημα, μπορεί να κρατήσει μήνες. Κόβω και ράβω. Γυαλίζω την κάθε μια λέξη. Ετσι όπως φτύνανε και τρίβανε μετά με την άκρη της φούστας τους τα φρούτα που είχανε μόλις κλέψει από το μανάβικο της μικρής πόλης όπου ζούσα παιδί, οι γύφτισσες, προτού τα φάνε. Προσδοκώ να αναδύεται μια μουσικότητα από το κείμενο, μαζί και μια διαύγεια».

Ημερολόγιο. «Σε κάθε περίπτωση, ο συγγραφέας χρόνο αντλεί από μέσα του».

Οσο για το πώς έγινε συγγραφέας είναι αποκαλυπτικός: «Αυτό συνέβη σε ηλικία δέκα χρόνων, όταν έγραφα για αναλφάβητες χήρες της Βασιλικής Πρόνοιας. Τότε απαιτούσαν επιστολές από τα ορφανά, για να δοθεί η Αμερικανική Βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ- ένα δέμα με δώρα από δεύτερο χέρι. Πίστευα ότι εγώ με όσα ψέματα τους έγραφα, ξεγελούσα τους ανίδεους Αμερικάνους και πως εξαιτίας μου έστελναν τα πιο σπουδαία δώρα. Την ίδια εξαπάτηση αποπειρώμαι ακόμα, χωρίς να μπορώ να υποψιαστώ τι έχω τώρα να λαβαίνω».



Γραφείο. «Εδώ, βρίσκεσαι μόνος, ενώπιος ενωπίω».

Πηγή: www.ethnos.gr
Δημοσιεύτηκε στις 23/04/2012