Ηλίανθος: Το βιοκαύσιμο που πατά γκάζι στα κέρδη...

Αποτελεί μία από τις πιο αξιόπιστες λύσεις στη λίστα των ενεργειακών καλλιεργειών και προσφέρει σταθερό εισόδημα στους παραγωγούς - Χαμηλό το κόστος της επένδυσης - Μικρές οι καλλιεργητικές απαιτήσεις

Μια πρώτης τάξεως οικονομική διέξοδο στους αγρότες μπορεί να αποτελέσει η συμβολαιακή καλλιέργεια του ηλιάνθου που μπορεί να εξασφαλίσει εισόδημα και ενεργειακή επάρκεια με την παραγωγή βιοντίζελ. Στα λίγα χρόνια παρουσίας των ενεργειακών καλλιεργειών στη χώρα μας, με σκοπό την παραγωγή βιοκαυσίμων, ο ηλίανθος έχει αρχίσει να εμφανίζεται ως μία από τις πλέον αξιόπιστες λύσεις στη λίστα των ενεργειακών καλλιεργειών, προσφέροντας σταθερό εισόδημα στα πρότυπα της συμβολαιακής γεωργίας με λίγη εργασία και ελάχιστη ή μηδενική άρδευση.

Αλλωστε, με την Ευρωπαϊκή Ενωση να έχει θέσει στόχο έως το 2020 τα βιοκαύσιμα να αντιπροσωπεύουν το 10% της αγοράς καυσίμων και ένα στρέμμα ηλίανθου να έχει υπολογιστεί ότι παράγει κατά μέσον όρο από 43 έως 75 λίτρα βιοντίζελ, η καλλιέργεια του φυτού αυτού φαίνεται να επιστρέφει δυναμικά τα τελευταία χρόνια στον Θεσσαλικό κάμπο.
Το βιοντίζελ είναι «πράσινο καύσιμο» -προσφέρει δηλαδή πράσινη ενέργεια συμβάλλοντας στην καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου, εξασφαλίζοντας μειώσεις εκπομπών CO2 σε εθνικό επίπεδο- που παράγεται κυρίως από ελαιούχους σπόρους και μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε μόνο του είτε σε μείγμα με ντίζελ σε πετρελαιοκινητήρες.
Πλεονεκτήματα
Ενα από τα πλεονεκτήματα του ηλίανθου είναι ότι αποτελεί επένδυση ιδιαίτερα «χαμηλού ρίσκου» για τους αγρότες, επειδή έχει χαμηλό κόστος. Δεν απαιτείται, δηλαδή, παρά ο μισός προϋπολογισμός σε σχέση με την καλλιέργεια βαμβακιού και το ένα τρίτο των χρημάτων σε σύγκριση με το καλαμπόκι.

Ενα στρέμμα ηλιάνθου έχει υπολογιστεί ότι παράγει κατά μέσο όρο από 43 έως 75 λίτρα βιοντίζελ. Στόχος της ΕΕ είναι τα βιοκαύσιμα να αντιπροσωπεύουν το 10% της αγοράς καυσίμων έως το 2020

Και, με δεδομένη τη μεγάλη ζήτησή του από τη βιομηχανία, όπως και τη στροφή 180 μοιρών προς τα ενεργειακά φυτά, η καλλιέργεια του ηλιάνθου στις περισσότερες των περιπτώσεων συμβασιοποιείται, εξασφαλίζοντας σταθερά κέρδη για τον παραγωγό. Και είναι τόσο μεγάλο το επιχειρηματικό ενδιαφέρον, που, κατά βάση, οι ενδιαφερόμενες εταιρείες σε συνεργασία με τα γεωπονικά γραφεία στους κατά τόπους νομούς και τους αγροτικούς συνεταιρισμούς προσεγγίζουν τους αγρότες, προσφέροντας συμβόλαια. Η παραγωγή βιοντίζελ αποτελεί συνάρτηση του ποσοστού ανάμιξης του βιοντίζελ στο συμβατικό ντίζελ. Σήμερα, το ποσοστό αυτό είναι περίπου 6,5%.
Η συνολική ποσότητα βιοντίζελ που αναμίχθηκε με συμβατικό ντίζελ για το έτος 2011 ήταν περίπου 160.000 κυβικά. Οι στόχοι για μειώσεις ρύπων που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση καθιστούν μονόδρομο την αύξηση του ποσοστού ανάμιξης του βιοντίζελ στο συμβατικό ντίζελ, έτσι θεωρούμε ότι η παραγωγή βιοντίζελ θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, αφού το βιοντίζελ μειώνει τα αέρια που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου στον πλανήτη μας.
Επίσης η εισαγωγή της πετρελαιοκίνησης στα αστικά κέντρα θεωρείται ότι θα συμβάλει στην αύξηση κατανάλωσης του ντίζελ και ως εκ τούτου και στο βιοντίζελ. Σήμερα, κύριοι αγοραστές του βιοντίζελ αποτελούν τα Ελληνικά Διυλιστήρια ΕΛΠΕ και Motor Oil, στα δύο αυτά διυλιστήρια πραγματοποιείται η ανάμειξη του βιοντίζελ με το συμβατικό ντίζελ.
Ωστόσο, θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι η απουσία ελεγκτικών μηχανισμών δείχνει να δημιουργεί προσκόμματα στην ανάπτυξη των ενεργειακών καλλιεργειών στη χώρα μας. Τα διυλιστήρια δεν εφαρμόζουν κατά γράμμα τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από την κοινοτική νομοθεσία σχετικά με τη χρήση βιοκαυσίμων και τις προσμίξεις βιοντίζελ στο συμβατικό ντίζελ, ενώ προβαίνουν σε αθρόες εισαγωγές πρώτης ύλης καταπατώντας τις συμβάσεις τους με τις εγχώριες μονάδες παραγωγής βιοντίζελ.
ΑΠΟΔΟΣΗ
«Κλείδωσαν» στα 370€ ανά τόνο τα συμβόλαια με τις εταιρείες
Μπορεί φέτος η τιμή πώλησης σπόρων ηλιάνθου να διαμορφώνεται σε χαμηλότερα επίπεδα τιμών, φθάνοντας στα 370 ευρώ ανά τόνο βάσει των πρώτων συμβολαίων που υπογράφονται, σε σχέση με τα 425 ευρώ ανά τόνο που είχαν συμφωνήσει πέρυσι οι παραγωγοί με εταιρείες βιοκαυσίμων, ωστόσο το ενδιαφέρον από τους αγρότες για συμμετοχή στην παραγωγή βιοντίζελ παραμένει μεγάλο.
Και αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο ηλιόσπορος στηρίζεται στη συμβολαιακή γεωργία και εξασφαλίζει στον παραγωγό σίγουρο και σταθερό εισόδημα.
Η παραγωγή του ηλιάνθου παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα καθώς έχει τα λιγότερα έξοδα καλλιέργειας, υπολογίζεται στα μισά χρήματα σε σχέση με το καλαμπόκι και το ένα τρίτο του βαμβακιού, ενώ οι απαιτήσεις σε νερό είναι μικρές, όπως αναφέρει στις «Επαγγελματικές Ευκαιρίες» ο πρόεδρος της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Βισαλτίας στις Σέρρες, Παύλος Αραμπατζής.
Σημαντικές, εξάλλου, προοπτικές για την καλλιέργεια ηλιάνθου αποτελεί και η εξαγωγή βιοντίζελ στην Ευρώπη, η οποία κυριολεκτικά διψά για βιοκαύσιμα. Η κατανομή αγοράς βιοντίζελ του υπουργείου Ανάπτυξης 2010-2011 καλύπτει χαμηλότερο ποσοστό έναντι της ΕΕ (2% έναντι 5,75%), με εισαγωγές βιοντίζελ από άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία και Βουλγαρία), ενισχύοντας ουσιαστικά τους αγρότες των χωρών αυτών. Δηλαδή, Ελληνες αγρότες αναγκάζονται να κινούν τα τρακτέρ τους με βιοντίζελ από Βουλγαρία, Ιταλία κ.λπ., ενώ μπορούν κάλλιστα να το παράγουν οι ίδιοι και σε σύντομο χρόνο να γίνουν εξαγωγείς, καθώς οι αποδόσεις σε βιοντίζελ των ενεργειακών φυτών στην Ελλάδα είναι κατά πολύ υψηλότερες από ό,τι στις πιο βόρειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, λόγω ηλιοφάνειας και υψηλότερων θερμοκρασιών.
Σήμερα τα ΕΛ.ΠΕ. αγοράζουν το ελληνικό (κατά προτεραιότητα) και το εισαγόμενο βιοντίζελ προς 1,28 ευρώ το λίτρο και το αναμειγνύουν υποχρεωτικά με το πετροντίζελ. Τα συμβόλαια που έχουν υπογράψει μέχρι σήμερα παραγωγοί με εταιρείες παραγωγής βιοντίζελ δίνουν τιμές 0,37 ? 0,42 ευρώ/κιλό των παραγόμενων ελαιούχων σπόρων.
Κόστος παραγωγής
Παράλληλα, με την κατάργηση των διαφορετικών τιμολογήσεων πετρελαίου και τη διαμόρφωση ενιαίας τιμής για πετρέλαιο κίνησης, θέρμανσης και αγροτικό, θα προκληθεί οξύ πρόβλημα στο κόστος παραγωγής των γεωργικών προϊόντων. Το πρόβλημα θα γίνει ακόμη πιο οξύτερο από το 2013, οπότε θα τελειώσουν οι επιδοτήσεις στη γεωργική παραγωγή.
Η καλλιέργεια ενεργειακών φυτών όπως είναι ο ηλίανθος μπορεί να αξιοποιήσει μεγάλο μέρος ή όλη την αγροτική γη που σήμερα είναι σε υποχρεωτική αγρανάπαυση. Οι παραγωγοί μπορούν να παράγουν εύκολα οι ίδιοι τα καύσιμα (βιοντίζελ) που χρειάζονται για κίνηση (τρακτέρ ? αυτοκίνητα) και για θέρμανση, ενώ πέραν αυτού το βιοντίζελ είναι περιζήτητο στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στην Ευρώπη με άριστες προοπτικές εξαγωγών.
ΕΥΔΟΚΙΜΕΙ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΕΔΑΦΗ
Τα μυστικά για μια αποδοτική καλλιέργεια
Το κόστος για την ανάπτυξη της καλλιέργειας ηλιάνθου κυμαίνεται από από 30 μέχρι 60 ευρώ το στρέμμα ανάλογα με τις εισροές και τα ενοίκια. Με απόδοση που φθάνει τα 500 κιλά ανά στρέμμα, επιτυγχάνεται ένα ικανοποιητικό εισόδημα.Δεν απαιτούνται καθόλου εργατικά έξοδα όπως συμβαίνει με άλλες σκαλιστικές καλλιέργειες.
Είναι χαμηλού ρίσκου και δεν επηρεάζεται από έκτακτους παράγοντες και θεωρείται ιδανική στην εναλλαγή των καλλιεργειών δημιουργώντας αύξηση των αποδόσεων σε επόμενες καλλιέργειες.
Μάλιστα, κατά την καύση του βιοντίζελ που προέρχεται από τον ηλίανθο, εκλύεται στην ατμόσφαιρα μόνο το διοξείδιο του άνθρακα που το φυτό έχει απορροφήσει κατά τη διάρκεια της ημέρας και, κατά συνέπεια, συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.
Ο ηλίανθος, μπορεί να ευδοκιμήσει σε όλων των ειδών τα εδάφη. Τα βαθιά και καλά στραγγιζόμενα εδάφη δίνουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Σε φτωχά ξηρικά χωράφια, το νερό στη διάρκεια της άνοιξης είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας. Σε γερά χωράφια πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική ποσότητα αζώτου, γιατί υπάρχει κίνδυνος πλαγιάσματος των φυτών.
Εποχή σποράς: Η εποχή σποράς είναι ιδιαίτερα σημαντική απόφαση, γιατί από αυτήν εξαρτάται το κανονικό φύτρωμα του σπόρου. Η σπορά γίνεται νωρίς την άνοιξη και όταν η θερμοκρασία εδάφους σταθεροποιηθεί στους 8°C. Με την πρώιμη σπορά αυξάνονται οι στρεμματικές αποδόσεις και η περιεκτικότητα του σπόρου σε έλαιο.
Επίσης δίνεται η δυνατότητα στο φυτό να αξιοποιήσει τις βροχές Μαΐου - Ιουνίου μια που το κρίσιμο στάδιο για την παραγωγή του ηλίανθου είναι το τελείωμα της ανθοφορίας.
Η κατάλληλη εποχή σποράς είναι το διάστημα αρχές Μαρτίου με αρχές Απριλίου, ανάλογα βέβαια με την περιοχή.
Θρεπτικά στοιχεία: Τα θρεπτικά στοιχεία που δίνονται με τη λίπανση, είναι κυρίως το άζωτο που βοηθάει στην ανάπτυξη του ηλίανθου και ο φώσφορος που επηρεάζει την παραγωγή και την περιεκτικότητα του σπόρου σε λάδι. Το βόριο επίσης είναι το σημαντικότερο ιχνοστοιχείο για την καλλιέργεια του ηλιάνθου, καθώς η έλλειψή του μπορεί να έχει επιπτώσεις στην τελική παραγωγή ιδιαίτερα σε φτωχά εδάφη με έλλειψη ασβεστίου.
Ανάγκες σε νερό: Στο στάδιο του φυτρώματος είναι απαραίτητη η υγρασία του εδάφους για ομοιόμορφο και άριστο φύτρωμα. Το κρίσιμο στάδιο αναγκών της καλλιέργειας σε νερό είναι η περίοδος της ανθοφορίας.
Αμειψισπορά: Η αμειψισπορά με σιτηρά ή όσπρια είναι πολύ διαδεδομένη. Το σιτάρι που διαδέχεται τον ηλίανθο ευνοείται τα μέγιστα σε αποδόσεις. Η αμειψισπορά είναι απαραίτητη για τον ηλίανθο με κύριο στόχο την αποφυγή ανάπτυξης του παρασίτου της οροβάγχης, αλλά και κάποιων σοβαρών ασθενειών όπως αυτής του περονόσπορου.
ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ
Μεγάλο το ενδιαφέρον από τους παραγωγούς
Χαρακτηριστικό της στροφής στον ηλίανθο που έχει παρατηρηθεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι το γεγονός ότι υπάρχουν περιοχές, όπου οι καλλιεργούμενες εκτάσεις με ηλίανθο σχεδόν διπλασιάστηκαν την τελευταία διετία.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (στοιχεία 2010), η παραγωγή του ηλιελαίου παρουσιάζει αυξητικές τάσεις τα τελευταία χρόνια, ξεπερνώντας παγκοσμίως τους 10 εκατομμύρια τόνους, ενώ η Ευρώπη αντιπροσωπεύει πάνω από το 60% της παγκόσμιας παραγωγής. Στην ΕΕ, οι χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή ηλιελαίου, όπως επισημαίνεται στην εργασία του Γεωπονικού, είναι η Γαλλία, η Ισπανία και η Ρουμανία και ακολουθούν η Ολλανδία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Γερμανία και η Βουλγαρία.
Οι ηλιούχοι σπόροι του αποτελούν ιδανική πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοκαυσίμων, που προέρχονται από κομμάτια ξύλου, οργανικά προϊόντα ή από φυτά. Μάλιστα, κατά την καύση του βιοντίζελ που προέρχεται από τον ηλίανθο, εκλύεται στην ατμόσφαιρα μόνο το διοξείδιο του άνθρακα που το φυτό έχει απορροφήσει κατά τη διάρκεια της ημέρας και, κατά συνέπεια, συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.
Ως προϊόν ανανεώσιμων πηγών ενέργειας το βιοντίζελ είναι καθαρό, μη τοξικό καύσιμο, δεν περιέχει αρωματικές ενώσεις και οι εκπομπές των ρυπαντών οξειδίων του θείου, μονοξειδίου του άνθρακα, άκαυστων υδρογονανθράκων και αιθάλης, που προέρχονται από την καύση του στις μηχανές ντίζελ, είναι πολύ χαμηλές. Η παρουσία του θείου στα καύσιμα ευθύνεται για τα οξείδια του θείου (SOx) στα καυσαέρια, τα οποία αποτελούν έναν από τους κυριότερους ρύπους του ντίζελ. Στο βιοντίζελ η περιεκτικότητα σε θείο είναι πάρα πολύ μικρή, σχεδόν μηδενική. Επίσης, το βιοντίζελ περιέχει αρκετό οξυγόνο (περίπου 10% κ.β.) που καθιστά την καύση λιγότερο ατελή, με αποτέλεσμα η περιεκτικότητα των καυσαερίων σε μονοξείδιο του άνθρακα, σε άκαυστους υδρογονάνθρακες και σε αιθάλη να είναι πολύ μικρότερη απ΄ ό,τι στο συμβατικό ντίζελ. Επιπλέον, η καύση του βιοντίζελ δεν αυξάνει το επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα (το οποίο είναι υπεύθυνο για το φαινόμενο του θερμοκηπίου), αφού η ποσότητα του CO2 που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια της καύσης αφομοιώνεται στη συνέχεια από το φυτό κατά τη φωτοσύνθεση.
Τι πρέπει να γνωρίζετε
Εάν έχει προηγηθεί καλλιέργεια σιταριού, η απόδοση του φυτού θα είναι πολλαπλάσια. Λόγω του μεγάλου βάθους του ριζικού του συστήματος, επίσης, ο ηλίανθος εκμεταλλεύεται καλύτερα τα αποθέματα του νερού και, κατά συνέπεια, η παραγωγή μεγιστοποιείται.
Η φυτεία δεν θα πρέπει να ποτίζεται περισσότερο από τρεις με πέντε φορές σε διάστημα δύο μηνών, ενώ το τελευταίο πότισμα θα πρέπει να πραγματοποιείται στα μέσα Ιουλίου, ώστε τα νερά να καταλήγουν στις αντλίες βαθέων φρεατίων και το νερό να αξιοποιείται με τον καλύτερο τρόπο.
ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΩ
Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Βισαλτίας, Νιγρίτα Σερρών Τηλ: 2322022098
Κώστας Νάνος