Ιστορικά αναλφάβητοι...

Γιάννης Ν. Μπασκόζος

Το βράδυ της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 η αμερικανίδα συγγραφέας Σούζαν Τζέικομπι άκουσε τυχαία δύο άνδρες να συζητούν σε ένα μπαρ της Νέας Υόρκης. «Αυτό μοιάζει με το Περλ Χάρμπορ» είπε ο ένας. «Τι είναι το Περλ Χάρμπορ;» ρώτησε ο άλλος. «Ηταν τότε που οι Βιετναμέζοι έριξαν βόμβες σε ένα λιμάνι και έτσι άρχισε ο πόλεμος του Βιετνάμ» απάντησε ο πρώτος. Εχει καμιά σημασία που και οι δύο ήταν τόσο άσχετοι; Εχει, απαντά η ιστορικός Μάργκαρετ Μακμίλαν στο βιβλίο της Χρήση και κατάχρηση της Ιστορίας (εκδ. Καρδαμίτσας) επεξηγώντας ότι ένας πολίτης που δεν μπορεί να τοποθετήσει το σήμερα σε κάποιο γενικό πλαίσιο, που γνωρίζει τόσο λίγα για το παρελθόν, μπορεί πολύ εύκολα να «καταπιεί» ιστορίες που θα του πλασάρουν εκείνοι που ισχυρίζονται ότι μιλούν έχοντας γνώση της Ιστορίας και των διδαγμάτων της.

Τα λόγια της μου φάνηκαν επίκαιρα καθώς, διαβάζοντας τα σχόλια που γράφουν κυρίως για ιστορικά θέματα οι εκατοντάδες χιλιάδες που συμμετέχουν στο Διαδίκτυο (πρόσφατα στο ΒΗΜΑοnline για τον Μελιγαλά, παλαιότερα για την Ιστορία της γλώσσας κτλ.), καταλαβαίνεις πολλές φορές πώς οι οργισμένες αντιδράσεις κρύβουν όγκους άγνοιας η οποία γρήγορα μεταβάλλεται σε φανατισμό και ταλιμπανισμό.

Η Ιστορία δεν είναι μια νεκρή υπόθεση, λέει η Μάργκαρετ Μακμίλαν, για να μπορούμε να στρέφουμε το βλέμμα μας σε αυτήν όποτε και όταν μας κάνει κέφι. Θέλουμε να δώσουμε βάρος σε μια ιδεοληψία μας (π.χ. ότι είμαστε γνήσιοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων και η ελληνική γλώσσα υπάρχει στο DNA μας), ανασύρουμε τα αρχαία κείμενα, τα συνδέουμε όπως νομίζουμε, τα μπλέκουμε με άλλα (π.χ. με τον χριστιανισμό, τους εβραίους, τους μασόνους ή με επιστημονικοφανείς θεωρίες) και φτιάχνουμε τον σύγχρονο ιστορικό «αχταρμά». Οπως γράφει η Μακμίλαν, «κακομεταχειριζόμαστε την Ιστορία δημιουργώντας πλαστές ιστορίες για να δικαιολογήσουμε το άσχημο φέρσιμό μας σε άλλους, όταν κατακτούμε τη γη τους ή τους φονεύουμε». Ανατρέχοντας στα διάφορα εθνικά ή εθνικιστικά μπλογκ και sites βρίσκω πόσο δίκιο έχει. Εκατοντάδες ερασιτέχνες ιστορικοί αυτοσχεδιάζουν κάθε μέρα χρησιμοποιώντας στοιχεία αληθινά και ψευδή σε ένα τέτοιο κοκτέιλ που να δικαιώνει την όποια άποψη θέλουν να υποστηρίξουν. Ισως και οι ιστορικοί έχουν ένα μερίδιο σε αυτή την ιστορία, αφού αρκετές φορές, εγκλωβισμένοι στην έρευνα, αποποιούνται τον δημόσιο ρόλο τους. Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται να διαβάζουμε την Ιστορία και να την καταλαβαίνουμε. Γιατί είμαστε προϊόντα της ιστορίας των γονιών μας γράφοντας ταυτόχρονα τη δική μας ιστορία.

Πηγή: www.tovima.gr

Δημοσιεύτηκε στις 30/09/2012