O πλούτος των επιθέτων μοιάζει να εξαντλείται μπροστά στο θέαμα ακόμη μιας εντυπωσιακής αποκάλυψης στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης. Η αποκάλυψη του ψηφιδωτού δαπέδου (15 τ.μ.) και της εκφραστικής σε κάθε λεπτομέρεια απεικόνισης, κορυφώνει την προσμονή για την ταυτότητα του νεκρού που είναι θαμμένος στο μνημείο του λόφου Καστά και συνάμα ανοίγει ένα νέο κύκλο σεναρίων.
Ο γενειοφόρος δαφνοστεφανωμένος μεσήλικας που εικονογράφησε ο καλλιτέχνης στο κέντρο του ψηφιδωτού είναι θεός ή μήπως ο κάτοχος του τάφου; Μήπως είναι ο Πλούτωνας και κάποια μυθολογική αναπαράσταση (αρπαγή της Περσεφόνης) ή ένας άρχοντας; Ενας θνητός που έγινε ήρωας; Μήπως στο κεφάλι το στεφάνι που φορά είναι χρυσό και μιμείται φύλλα δάφνης;
Το ψηφιδωτό δάπεδο με την παράσταση διαστάσεων 3x4,5 μ. που βρέθηκε στον χώρο πίσω από τις Καρυάτιδες, κάτω από την αμμώδη επίχωση, θάμπωσε με την ομορφιά του επιστήμονες και κοινό όπως το θαύμασαν από τις φωτογραφίες που δόθηκαν στη δημοσιότητα.
Το νέο εύρημα βρέθηκε σε βάθος έξι μέτρων από τη θόλο. Η ανασκαφική ομάδα μετά την αφαίρεση του χώματος αντίκρισε το δάπεδο κατασκευασμένο από μικρά βότσαλα, λευκού, μαύρου, γκριζωπού, μπλε, κόκκινου και κίτρινου χρώματος. Η παράσταση που έκανε από την Κυριακή τον γύρο του κόσμου, απεικονίζει άρμα σε κίνηση, που σύρεται από δύο λευκά άλογα. Το άρμα οδηγεί γενειοφόρος άνδρας που έχει στεφάνι δάφνης στο κεφάλι, ενώ εντυπωσιακός σε κάθε λεπτομέρειά του εμφανίζεται ο θεός Ερμής ως ψυχοπομπός, ο οποίος απεικονίζεται μπροστά από το άρμα. Φορά πέτασο, δηλαδή πλατύγυρο καπέλο, μανδύα, φτερωτά σανδάλια στα πόδια και κρατά κηρύκειο. Το έμβλημα του θεού Ερμή: λεπτή ράβδος από ξύλο δάφνης ή ελιάς γύρω από την οποία είναι τυλιγμένα δύο φίδια που τα κεφάλια τους συναντώνται αντικριστά.
«Εντυπωσιακής ομορφιάς» σύνθεση, μοναδική και πρωτότυπη χαρακτηρίζει το εύρημα η γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, υπογραμμίζοντας πως δεν υπάρχουν τέτοια ψηφιδωτά με παραστάσεις στους μακεδονικούς τάφους. Αν μάλιστα στο κομμάτι του ψηφιδωτού που δεν έχει αποκαλυφθεί κρύβεται η Περσεφόνη, μας θυμίζει πως πρόκειται για «ένα μοτίβο που συναντάμε στους βασιλικούς τάφους στη Βεργίνα». Ισως η συγκεκριμένη παράσταση συνδέεται με τη δυναστεία των Τημενιδών.
Ο κατεστραμμένος πάντως κύκλος διαμέτρου 0,80 μ. στο κέντρο του ψηφιδωτού έχει εξάψει τη φαντασία πολλών. Το ψηφιδωτό έχει υποστεί φθορά όπως φαίνεται στις φωτογραφίες ή μήπως κρύβει κάτι άλλο; Η ομάδα της κ. Κ. Περιστέρη πιστεύει ότι μπορεί να αποκαταστήσει ένα μέρος αυτού του κύκλου από διάφορα τμήματα που εντοπίστηκαν στην επίχωση και πως τις επόμενες ημέρες θα γίνει προσπάθεια να συγκολλήσουν τα διάσπαρτα κομμάτια προκειμένου να έχουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της παράστασης, που θα αποκαλύψει περισσότερα όταν έρθει στο φως και το υπόλοιπο τμήμα της, που δεν ξεπερνά το ένα μέτρο, αλλά είναι αρκετό να κρύβει μία ακόμη φιγούρα. Προς το παρόν εκεί βρίσκονται τα υποστυλώματα του χώρου, τα οποία θα μεταφερθούν -όπως λένε στελέχη του ΥΠΠΟΑ- προσωρινά σε άλλο σημείο προκειμένου να προχωρήσει η αποκάλυψη ολόκληρου του ψηφιδωτού. Ισως, μάλιστα, στο υπόλοιπο τμήμα του να έχουμε και μια επιγραφή.
Την παράσταση που αποκαλύφθηκε περιβάλλει διακοσμητικό πλαίσιο το οποίο συντίθεται από διπλό μαίανδρο, τετράγωνα και τρέχουσα σπείρα με το γκρι-μπλε να είναι τα χρώματα που κυριαρχούν. Βρέθηκε επίσης ένα πώρινο κατώφλι και ένα μαρμάρινο κατώφλι καθώς και δύο ακόμη τμήματα από τα μαρμάρινα θυρόφυλλα.
Φτιαγμένο από «καλό χέρι»
«Αυτό το μνημείο είναι μοναδικό και πρέπει να το υποστηρίξουμε όλοι» » λέει η προϊσταμένη της Γ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κ. Ελένη Μπάνου. Κάθε κομμάτι του είναι έκπληξη. Ολα μάς είναι καινούργια: η σκάλα που καταβιβάζει σε κατώτερο επίπεδο από το έδαφος, οι διαφραγματικοί τάφοι που «κόβουν» τον μεγάλο διάδρομο σε μικρότερα κομμάτια και στην ουσία αποτελούν εμπόδια διότι κάτι θέλουν να κρύψουν. Επίσης οι Σφίγγες, οι Καρυάτιδες που είναι μοναδικές όπως και το ψηφιδωτό δάπεδο. Κι ερχόμαστε στην ίδια την παράσταση που «μιλάει» από μόνη της. Είναι «λαλούν σύμβολο». Ο «Ερμής ψυχοπομπός» όπως τονίζει θυμίζοντας και τις άλλες ιδιότητές του όπως Κήρυξ των θεών και Ερμής Κερδώος.
Η εικονογράφηση θυμίζει σε πολλούς την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα αν και οι αρχαιολόγοι τονίζουν πως πρέπει να δούμε ποια μορφή ακολουθεί. «Μάλλον είναι αφηρωισμένος ο νεκρός «υποστηρίζει η κ. Μπάνου. «Δεν πιστεύω ότι είναι θεός αλλά ο ίδιος ο νεκρός, αλλιώς δεν θα είχε νόημα να είναι μπροστά ο Ερμής ψυχοπομπός που μεταφέρει τις ψυχές στον Αδη. Νομίζω ότι θα είναι ο κάτοχος του τάφου. Είναι ένας άρχοντας, ένας μεγάλος στρατηλάτης, ένας στρατηγός;». Θα είναι πάντως «δαφνοστεφανωμένος με χρυσό στεφάνι».
Πρώτη φορά σε τάφο συμφωνούν κορυφαίοι επιστήμονες, έχουμε ψηφιδωτό με παράσταση σε τάφο. «Δεν έχουμε άλλο παράλληλο. Παρά μόνο σε οικίες». Οσο για τα μπλε μάτια που φαίνεται να έχει στην απεικόνιση το ένα από τα δύο άλογα, η διευθύντρια της Γ΄ ΕΠΚΑ υποστηρίζει πως μάλλον πρόκειται για ψηφίδα που αποκολλήθηκε και έμεινε η ύλη που χρησιμοποίησε ο καλλιτέχνης. «Τα μάτια των αλόγων είναι μαύρα» εξηγεί.
Εντέλει ο καλλιτέχνης έχει σχέση με την Πέλλα όπως εικάζουν κάποιοι αρχαιολόγοι, αφού το έργο θυμίζει μωσαϊκά από επαύλεις της Μακεδονίας; «Το ψηφιδωτό της Αμφίπολης ήταν φτιαγμένο από “καλό χέρι” λέει η κ. Μπάνου. Ηταν δημιούργημα ενός εξαιρετικού καλλιτέχνη «που αποδίδει θαυμάσια τη μυθολογία τόσο των ανθρωπίνων μορφών όσο και των ζώων».
Πηγή: Η Καθημερινή
Δημοσιεύτηκε στις 14/10/2014
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire