Η ηχηρή «σιωπή» των Βρετανών

ΕΝΕΡΓΩΣ

Του Κώστα Γουλιάμου

Εδώ και πολλές δεκαετίες το Γαλλικό Ινστιτούτο Πετρελαϊκών Ερευνών είχε εκδώσει ένα χάρτη εκτιμήσεων με εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα για τη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Η Κύπρος - ορθώς (και ευτυχώς) σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις - είχε επιλέξει σε ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα, όπως είναι αυτός της γεωπολιτικής της ενέργειας, τη στρατηγική της σιωπής. Αντίθετα, οι Άγγλοι μόλις συνειδητοποίησαν το πραγματολογικό περιεχόμενο του Γαλλικού Ινστιτούτου Πετρελαϊκών Ερευνών, φρόντισαν να διαμηνύσουν προς πάσα κατεύθυνση το σοβινιστικό, αποικιοκρατικό τους ρόλο. Έτσι το Λονδίνο, γνωρίζοντας πλέον τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου στο θαλάσσιο χώρο νότια της Κύπρου, έθεσε θέμα κυριαρχίας επί χωρικών υδάτων σε Λεμεσό και Δεκέλεια. Οι Βρετανοί, με δήλωσή τους στο «Φιλελεύθερο» πριν από δέκα χρόνια (Φλεβάρης 2001), ήγειραν θέμα κυριαρχίας επί χωρικών υδάτων στις εν λόγω περιοχές όπου και βρίσκονται οι στρατιωτικές τους βάσεις.
Μολονότι γνώριζαν (και γνωρίζουν) ότι δεν προκύπτει από οποιοδήποτε κείμενο βρετανική κυριαρχία σε θάλασσα, επικαλέσθηκαν τη Συνθήκη Εγκαθιδρύσεως για να στηρίξουν τα ούτω καλούμενα επιχειρήματά τους. Πέραν όμως τούτου, οι Βρετανοί όχι μόνο δήλωναν ότι έχουν κυριαρχία που εκτείνεται στα τρία ναυτικά μίλια, αλλά παράλληλα σημείωναν εμφατικά ότι επιφυλάσσουν αυτό που θεωρούν δικαίωμά τους, να επεκτείνουν δηλαδή τα «χωρικά τους ύδατα» στα δώδεκα μίλια. Στο μεταξύ είχαν φροντίσει οι βρετανικές βάσεις να δημοσιεύσουν και χάρτες, στους οποίους σημειώνονταν οι θαλάσσιες περιοχές που θεωρούσαν οι Άγγλοι (και θεωρούν) ότι αποτελούν χωρικά τους ύδατα. Για την ιστορία, θυμίζουμε τι ακριβώς είχε δηλώσει ο τότε εκπρόσωπος Τύπου της Ύπατης Αρμοστείας Τζόναθαν Αλεν: «Τα χωρικά ύδατα του Ηνωμένου Βασιλείου, εκτείνονται προς το παρόν στα τρία ναυτικά μίλια, όπως άλλωστε αναφέρεται και στη Συνθήκη Εγκαθιδρύσεως». Επιπλέον ο κ. Τζ. Αλεν επικαλέστηκε τη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο των Θαλασσών, στην οποία καταγράφεται ως δικαίωμα των κρατών να εκτείνουν μέχρι τα δώδεκα μίλια τα χωρικά τους ύδατα. Με αφορμή αυτή την παράγραφο, οι Άγγλοι με τις βάσεις τους θεωρούν ότι έχουν το δικαίωμα να επεκτείνουν «τα χωρικά τους ύδατα». «Μέχρι σήμερα δεν έχουμε επιλέξει να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στα δώδεκα μίλια, μέχρι το ίδιο όριο με την Κυπριακή Δημοκρατία», είχε τονίσει ο κ. Αλεν. Ώρα, λοιπόν, να δούμε μαζί με τους Τούρκους και τους Βρετανούς αποικιοκράτες να ισχυρίζονται πως η Κύπρος παραβιάζει τη... βρετανική υφαλοκρηπίδα στην Κύπρο! Και μη χειρότερα. Το λέμε δε αυτό επειδή ακριβώς το Λονδίνο δεν παρέλειψε να ζητήσει οι περιοχές των «οικοπέδων» να απέχουν τουλάχιστον έξι ναυτικά μίλια από την ακτογραμμή των βάσεων. Και δεν αποτελεί δική μας νοσηρή φαντασία. Το επιβεβαιώνουν τα επτά διαβαθμισμένα έγγραφα τα οποία ήρθαν πρόσφατα στη δημοσιότητα μέσω του Wikileaks. Όπως σημείωνε ο Αμερικανός πρέσβης στα σχετικά έγγραφα, οι Άγγλοι «έκριναν ότι το να ανοίξουν θέμα ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας θα ήταν πολιτικά επιζήμιο και θα υπονόμευε ακόμη περισσότερο τις βάσεις στην ελληνοτουρκική κοινή γνώμη». Σε κάθε περίπτωση, οι βρετανικές απαιτήσεις να μην πλησιάσουν οι γεωτρήσεις στις βάσεις τους συνδέεται μεταξύ άλλων και με την ανησυχία τους μήπως δημιουργηθεί θέμα παραμονής των βάσεων στην Κύπρο και, έτσι, διακυβευτούν τα βρετανικά... χωρικά ύδατα και υφαλοκρηπίδα στην Κύπρο! Μολοταύτα, είναι «απίθανο» να θέσει το Ηνωμένο Βασίλειο εμπόδια στις κυπριακές γεωτρήσεις, δήλωσε -σύμφωνα με τα έγγραφα του Wikileaks- η βρετανική στην αμερικανική πρεσβεία της Λευκωσίας «παρ’ όλο που τεχνικά ορισμένα από τα «οικόπεδα» μπορεί να παραβιάζουν την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα των κυρίαρχων βρετανικών βάσεων»! Με άλλα λόγια, εμμέσως οι Άγγλοι δεν μιλάνε «απλώς» για διχοτόμηση, αλλά για... τριχοτόμηση. Και βέβαια για την υπαγωγή της Κύπρου σε καθεστώς αγγλοκρατίας του 19ου αιώνα. Επειδή συν τοις άλλοις θα μπορούν κατά το δοκούν να εκβιάζουν είτε άμεσα είτε έμμεσα δια των εκπροσώπων τους στον ΟΗΕ ή/και σε άλλα όργανα την Κυπριακή Δημοκρατία. Εν πάση περιπτώσει, είναι γνωστή η άσκηση της βρετανικής πολιτικής στη Μεσόγειο. Με τη στρατιωτική παρουσία των βάσεων στην Κύπρο ελέγχει την είσοδο της Ανατολικής Μεσογείου, το κέντρο της Μεσογείου δια της Μάλτας και βέβαια δια της κατοχής του Γιβραλτάρ στην έξοδο της Δυτικής Μεσογείου. Ειδικά για το Γιβραλτάρ, είναι γνωστές οι διαφορές και εντάσεις Ισπανίας - Αγγλίας εντός των Βρυξελλών. Δεν είναι επομένως υπερβολικό να ισχυριστούμε πως η σοβινιστική, αποικιοκρατική πολιτική του Λονδίνου είναι μέρος, αν όχι το κύτταρο, του προβλήματος των ισχυρών ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στη Μεσόγειο. Οι κατά καιρούς εύθραυστες συμμαχίες της για την ενέργεια περιπλέκουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση, δημιουργώντας μάλιστα αχρείαστες εντάσεις και τριβές που υπονομεύουν την ειρηνική συνύπαρξη λαών και κρατών. Άλλωστε οι Άγγλοι είναι επιτήδειοι στην πολιτική του «διαίρει και βασίλευε». Αρχαιότατη μεν μέθοδος υφαρπαγής εξουσίας, όμως οι Άγγλοι την ανήγαγαν σε …επιστήμη! Επειδή γνωρίζουν, μεταξύ άλλων, να εκμεταλλεύονται όχι μόνο κάθε ντόπια πολιτική αβελτηρία αλλά και την παθολογία ορισμένων κύκλων να έχουν εξάρτηση από το Λονδίνο. Μόνο που οι εν λόγω κύκλοι αγνοούν πως το Λονδίνο δεν αποτελεί πλέον εδώ και δεκαετίες πρωταρχικό άξονα οικονομικής δύναμης και γεωπολιτικής εξουσίας. Εδώ ακόμα και η σημερινή ηγετική ομάδα της Ουάσιγκτον θεωρεί τη διμερή σχέση με τους Βρετανούς ως μία ανάμεσα σε πολλές, χωρίς να την επενδύει με εκείνον το συναισθηματισμό και, κυρίως, την προνομιακή σχέση της εποχής ‘Ρέηγκαν - Μπους’ και ‘Θάτσερ-Μπλέρ’.
*Ο Κώστας Γουλιάμος είναι αντιπρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου.