Δέκα καίρια ερωτήματα για τον ιό του Νείλου

Πώς μεταδίδεται, τα συμπτώματά του και τα μέτρα προστασίας από τα κουνούπια

 
Της Πέννυς Μπουλουτζα
Ο ιός του Δυτικού Νείλου φαίνεται ότι ήρθε για να μείνει. Από το 2010, όταν καταγράφηκε στη χώρα μας μία από τις μεγαλύτερες επιδημίες του συγκεκριμένου ιού, τα μολυσμένα κουνούπια συνεχίζουν να ανησυχούν τους ειδικούς, πλήττοντας όλο και νοτιότερες περιοχές της χώρας, φτάνοντας να «εγκατασταθούν» εφέτος στην πρωτεύουσα. Η αλλαγή του κλίματος που έχει καταστήσει την Ελλάδα μία «τροπική» χώρα, σίγουρα δεν αποτελεί σύμμαχο στη μάχη εναντίον τους και σύμφωνα με τους ειδικούς θα χρειαστεί σωστή διαχείριση των προγραμμάτων εντομοκτονίας από τις αρμόδιες αρχές προκειμένου τα επόμενα χρόνια να μην έχουμε ανάλογα φαινόμενα.

Προς το παρόν, ωστόσο, κύριο όπλο κατά του ιού είναι τα ατομικά μέτρα προστασίας έναντι των κουνουπιών. Η «Κ» με τη συμβολή του καθηγητή μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αθανάσιο Τσακρή δίνει απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με το θέμα.
Ποια είναι η εικόνα από τη φετινή δραστηριότητα του ιού του Δυτικού Νείλου;
Εως και την περασμένη Τετάρτη είχαν διαγνωστεί εργαστηριακά 18 περιστατικά μόλυνσης, σε άτομα ηλικίας από 18 έως και 85 ετών, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων διαβιούν στα νότια προάστια της Αθήνας. Δύο εκ των ασθενών κατέληξαν. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, σε κάθε εργαστηριακά επιβεβαιωμένη περίπτωση σοβαρής λοίμωξης από τον ιό, αντιστοιχούν 100-150 περιστατικά μόλυνσης που δεν έχουν διαγνωσθεί.
Πώς μεταδίδεται ο ιός;
Κυρίως μέσω δήγματος κουνουπιών. Ο ιός εξαπλώνεται σε διαφορετικές περιοχές μέσω άρρωστων αποδημητικών πτηνών, που μολύνουν τα κουνούπια. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ιός του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα δεν ήρθε από την Αφρική, αλλά από την Κεντρική Ευρώπη. Η μετάδοση μέσω μετάγγισης θεωρείται σπάνια, ωστόσο έχουν δοθεί από το υπουργείο Υγείας οδηγίες στα νοσοκομεία για έλεγχο του αίματος στις περιοχές όπου καταγράφονται κρούσματα.
Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Στο 80% των περιπτώσεων οι ασθενείς δεν έχουν συμπτώματα ή εμφανίζουν ελαφρύ πονοκέφαλο ή περαστική αδιαθεσία. Στο 19%-20% των περιστατικών οι ασθενείς έχουν υψηλό πυρετό, έντονο πονοκέφαλο, καταβολή, μυαλγίες, εξανθήματα ή και έμετο και στο 1% συμπτώματα από το κεντρικό νευρικό σύστημα (μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα). Τα συμπτώματα εμφανίζονται έως και δέκα ημέρες μετά τη μόλυνση από τον ιό.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν σοβαρή λοίμωξη από τον ιό;
Οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών και όσοι πάσχουν από νοσήματα που μειώνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος (π. χ. κακοήθειες) καθώς και από άλλες παθήσεις όπως νεφρική ανεπάρκεια και σακχαρώδης διαβήτης.
Πώς θεραπεύεται η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Στις ήπιες περιπτώσεις ο πυρετός και τα άλλα συμπτώματα περνούν μόνα τους. Στα σοβαρά περιστατικά που χρειάζονται νοσηλεία χορηγείται υποστηρικτική θεραπεία (χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών, πιθανή εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας κ. ά.) Διαθέσιμο εμβόλιο έναντι του ιού δεν υπάρχει.
Πώς μπορεί κάποιος να αποφύγει τη μόλυνση;
Με την εφαρμογή μέτρων προστασίας από τα κουνούπια, όπως η χρήση εντομοαπωθητικού σε ακάλυπτο δέρμα και πάνω από τα ρούχα, εντομοκτόνων στον αέρα, κατάλληλων ενδυμάτων (ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα, μακριά μανίκια και παντελόνια) καθώς και συχνά λουτρά για την απομάκρυνση του ιδρώτα. Απαιτείται η χρήση αντικουνουπικών πλεγμάτων στα ανοίγματα του σπιτιού, κουνουπιέρας, ανεμιστήρων ή κλιματιστικών, λαμπτήρων κίτρινου χρώματος σε εξωτερικούς χώρους και η απομάκρυνση στάσιμου νερού.
Μπορεί να αντιμετωπιστεί ριζικά ο ιός του Δυτικού Νείλου;
Η εμπειρία από τις ΗΠΑ, όπου ο ιός ενδημεί για περισσότερα από δέκα χρόνια, έχει δείξει ότι η απειλή από τον ιό αντιμετωπίζεται δύσκολα. Ωστόσο, η σωστή διαχείριση των προγραμμάτων εντομοκτονίας που θα πρέπει να ξεκινούν εγκαίρως -από την άνοιξη- θα βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση της ενδημικότητας του ιού του Δυτικού Νείλου, αλλά και άλλων νόσων που μεταδίδονται μέσω των κουνουπιών όπως π. χ. η ελονοσία.
Στο στόχαστρο κυρίως η Αθήνα
Ποιες είναι οι διαφορές της φετινής επιδημίας σε σχέση με τα δύο προηγούμενα έτη;
Εφέτος και σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, η «επιδημία» από τον ιό του δυτικού Νείλου πλήττει κυρίως την πόλη της Αθήνας, ενώ εμφανίστηκε μία - δύο εβδομάδες νωρίτερα σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Το 2010 εμφανίστηκε στην Ελλάδα για πρώτη φορά, κυρίως στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, και προκάλεσε μία από τις μεγαλύτερες επιδημίες που έχουν καταγραφεί τις τελευταίες δεκαετίες στην Ευρώπη. Διαγνώστηκαν 262 περιστατικά και σημειώθηκαν 65 θάνατοι. Το 2011 ο ιός εξαπλώθηκε νοτιότερα, - «έφτασε» και σε περιοχές της Ανατολικής Αττικής- με χαμηλότερη όμως επίπτωση (101 κρούσματα διεγνωσμένα και 9 θάνατοι).
Τι εκτιμάται για το μέλλον;
Οι ειδικοί επιστήμονες αναμένουν να υπάρξουν και άλλα κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου έως το τέλος του καλοκαιριού, ενώ δεν αποκλείουν τα επόμενα χρόνια μικροεπιδημίες της λοίμωξης και σε νοτιότερες περιοχές της Ελλάδας. Ανησυχία προκαλεί στους ειδικούς ότι εφέτος ο ιός έχει προκαλέσει επιδημία σε μία πυκνοκατοικημένη περιοχή όπου διαβιούν και πολλοί ηλικιωμένοι. Από την άλλη, το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ποτάμια και ελώδεις περιοχές αντισταθμίζει τον κίνδυνο για μεγάλη επιδημία. Ρόλο διαδραματίζουν πάντα και οι κλιματολογικές συνθήκες αφού η υψηλή θερμοκρασία και η υγρασία ευνοούν τη «δραστηριότητα» των κουνουπιών.
Τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη;
Eκτός από την Ελλάδα, περιστατικά μόλυνσης από τον ιό του Δυτικού Νείλου έχουν αναφερθεί εφέτος στη Ρωσία και το Ισραήλ. Από το 1996, μετά την πρώτη επιδημία στη Ρουμανία, έχουν αναφερθεί σποραδικά κρούσματα σε διάφορες χώρες της Ε. Ε. (Ιταλία, Ουγγαρία, Τσεχία, Πορτογαλία και Ισπανία).


Πηγή: Η Καθημερινή
Δημοσιεύτηκε στις 29/07/2012