Ελλάδα - Πέντε χρόνια κομμάτια

Από το καλοκαίρι του 2007 έως σήμερα δεν μας λείπει μόνο η διαπραγματευτική δύναμη, αλλά και ένα ρεαλιστικό εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης

 

Του Παύλου Τσίμα

 

Συμπληρώνονται πέντε χρόνια από τότε που η κρίση εγκαταστάθηκε στη ζωή μας. Ηταν το πρώτο από μια σειρά κολασμένα καλοκαίρια, εκείνο το καλοκαίρι του 2007 - φέτος ζούμε ακόμη ένα...

Τότε η αγορά των στεγαστικών στις ΗΠΑ είχε αρχίσει να εκπέμπει σήματα συναγερμού. Το διεθνές πιστωτικό σύστημα κλονιζόταν και οι διαβόητοι οίκοι αξιολόγησης είχαν πανικοβληθεί. Ο πανικός κατρακυλούσε σαν χιονοστιβάδα στο κατακαλόκαιρο και, στις αρχές Αυγούστου, η ρευστότητα στις αρτηρίες του παγκόσμιου πιστωτικού συστήματος ξαφνικά πάγωσε. Η διατραπεζική αγορά νέκρωσε. Και χρειάστηκε μια πρωτοφανής παρέμβαση της ΕΚΤ για να επανέλθουν στη ζωή, με γραμμές απεριόριστης ρευστότητας και χαμηλά επιτόκια, οι κλονισμένες τράπεζες.

Εκείνο το ίδιο καλοκαίρι του 2007 άρχιζε και ο δικός μας, ο ελληνικός εφιάλτης. Επειτα από χρόνια πληθωρικών ροών χρήματος προς την ελληνική οικονομία, χάρις στα χαμηλά επιτόκια και την ασφάλεια του ευρώ, που έφερναν υψηλούς ρυθμούς (πλασματικής) μεγέθυνσης, οι ροές ανακόπτονταν. Αργότερα οι ροές θα αντιστρέφονταν, η ευλογία του φτηνού και πρόθυμου χρήματος θα αποδεικνυόταν κατάρα, αφήνοντας πίσω ελλείμματα και φούσκες. Εκείνο το καλοκαίρι, όμως, εμφανίστηκε ήδη ο κίνδυνος δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Ο τότε υπουργός Οικονομικών προκάλεσε πρόωρες εκλογές για να τον τιθασεύσει. Αλλά οι εκλογές αποδείχθηκε ότι επιτάχυναν τον εκτροχιασμό αντί να τον ανακόψουν.

Πέντε χρόνια τώρα ζούμε αιχμάλωτοι στον κύκλο που άνοιξε εκείνο το καλοκαίρι. Ο κόσμος απέφυγε το χειρότερο, ένα μεγάλο Κραχ, που τον Σεπτέμβριο του 2008 έμοιαζε πιθανό. Μα εξακολουθεί να περιστρέφεται στη δίνη μιας καταστροφικής ύφεσης που σε κάθε της περιδίνηση αρπάζει ένα ακόμη θύμα. Και εμείς - που αποφύγαμε τον κίνδυνο μιας άτακτης χρεοκοπίας - παραμένουμε το πρώτο θύμα. Με μια σωρευμένη ύφεση που αγγίζει το 20%.

Ισως να φταίει που οι πολιτικές ηγεσίες συνελήφθησαν απροετοίμαστες για το κακό: Το φθινόπωρο του 2007, όταν η κρίση είχε ήδη εκδηλωθεί, ο πρόεδρος της Αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας Μπερνάνκι διαβεβαίωνε ότι «το πρόβλημα είναι πολύ μικρό για να κλονίσει ένα υγιές και ισχυρό πιστωτικό σύστημα». Και το φθινόπωρο του 2008, έναν χρόνο αργότερα, όταν η Ελλάδα προαλειφόταν να παίξει τον ρόλο του πρώτου θύματος της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, ο τότε πρωθυπουργός Καραμανλής διαβεβαίωνε ότι η χώρα δεν κινδυνεύει, είναι «θωρακισμένη» έναντι της κρίσης.

Ισως να φταίει που το κυρίαρχο δόγμα του κόσμου, στα προηγούμενα τριάντα χρόνια, κλονίστηκε από τον σεισμό της κρίσης, αλλά δεν έπεσε. Η ιδέα πως η εκδήλωση αλληλεγγύης εντός ευρωζώνης εμπεριέχει «ηθικό κίνδυνο», η ιδέα πως η Ελλάδα έπρεπε να «τιμωρηθεί» προτού «σωθεί», η ιδέα πως η εφαρμογή προγραμμάτων αυστηρής λιτότητας, που συρρικνώνουν τις οικονομίες, τις καθιστούν πιο αξιόχρεες και θα κερδίσουν την εμπιστοσύνη των αγορών. Ή η ιδέα πως η Ελλάδα θα ισοσκελίσει το ισοζύγιο πληρωμών της και θα γίνει ανταγωνιστικότερη, επιβάλλοντας βίαιη συρρίκνωση εισοδημάτων και καταναλωτική ασφυξία - όλες είναι ιδέες τόσο σοφές όσο η ιατρική του Μεσαίωνα, με τις βδέλλες και τις αφαιμάξεις, αλλά είναι επίσης ιδέες με συγκεκριμένο θεωρητικό πρόσημο.

Ή ίσως να φταίει που ο κόσμος δεν βρήκε ακόμη πυξίδα για να βγει από τις αχαρτογράφητες φουρτουνιασμένες θάλασσες που τον βρέχουν.

Για την ευρωζώνη είναι ολοφάνερο. Τρία χρόνια τώρα σέρνει τα πόδια της, κάθε της βήμα έρχεται πολύ αργά και αποδεικνύεται μισό, κάθε της απόφαση αναγγέλλεται σωτήρια κι έπειτα αμφισβητείται από την (υστερόβουλη) γερμανική αμφιθυμία. Μα για εμάς, για την Ελλάδα, η έλλειψη πυξίδας είναι ακόμη πιο οδυνηρά φανερή.

«Το ΔΝΤ ήξερε από την αρχή ότι το ελληνικό πρόγραμμα δεν βγαίνει» - δήλωσε πρόσφατα ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης. Ολοι το ήξεραν. Κι εμείς το ξέραμε. Αλλά δεν είχαμε άλλο πρόγραμμα να προτείνουμε. Δεν ήταν μόνον η διαπραγματευτική δύναμη που μας έλειπε. Ηταν ένα σχέδιο, ένα συγκροτημένο και ρεαλιστικό εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης για να προτείνουμε. Ελειπε το καλοκαίρι του 2007. Κι ακόμη - παρ' όλα αυτά - εξακολουθεί να λείπει.

 

 

Πηγή: www.tanea.gr

Δημοσιεύτηκε στις 28/07/2012