"Με είπαν απαισιόδοξον. Ούτε εις την τέχνην μου, εις τα ποιήματά μου δηλαδή, είμαι τοιούτος, τουλάχιστον από όσον ημπορώ να κρίνω ο ίδιος τον εαυτόν μου, ούτε εις τας σκέψεις μου διά την Ελλάδα"

«Κρίσις γενική και αρχέγονος»

Μια συνέντευξη του Καβάφη σε αθηναϊκή εφημερίδα το 1930

Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ

Μια αθησαύριστη συνέντευξη του Κωνσταντίνου Π. Καβάφη, στην οποία μιλά για την οικονομική κρίση, το 1930, φέρνει στο φως ο ποιητής, μελετητής και βιβλιογράφος Δημήτρης Δασκαλόπουλος.

Την ανασύραμε και την αναδείξαμε από τον τόμο «Κ. Π. Καβάφης. Η ποίηση και η ποιητική του» (εκδόσεις Κίχλη, σελίδες 256, τιμή: 15 ευρώ), ο οποίος περιλαμβάνει τριάντα καβαφικά και καβαφολογικά δημοσιευμένα και αδημοσίευτα κείμενα, που έχει γράψει την τελευταία τριακονταετία.
Η συνέντευξη δόθηκε στην αθηναϊκή εφημερίδα «Ημερήσιος Τύπος» του Ιωάννη Πασσά, που την εξέδιδε την περίοδο 1928-1932. Δημοσιεύτηκε την 23η Μαΐου 1930, με τα κεφαλαιογράμματα ΝΕΖ. Μόλις οκτώ χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο ποιητής, όπως επισημαίνει ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, προσπάθησε να αντισταθμίσει την απώλεια της Σμύρνης με την κοινωνικότητα του Πειραιά, με ανοικοδομητικές ενέργειες του ελληνικού κράτους. Διαπιστώνει, καθώς είχε μεγαλώσει σε οικογένεια εμπόρων, ότι από μικρό παιδί ακούει πάντοτε για κρίση και δηλώνει την πίστη του ότι η Ελλάδα θα ανορθωθεί οικονομικά και πνευματικά.

Ο δημοσιογράφος τον ρωτά εάν πιστεύει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε φάση αναδημιουργίας.
Ο Κ. Π. Καβάφης απαντά: «Και δεν πιστεύετε του λόγου σας ότι τα κατάρτια των πλοίων, τα οποία κινούνται μέσα εις το λιμάνι του Πειραιώς, προδίδουν κάτι από την ανυπομονησίαν, από την νευρικότητα, από την ικανότητα και την θέλησιν της Ελληνικής Φυλής να μη σαπίση εις τα χθεσινά νερά της αλλά να πλεύση προς καθαρωτέρας θάλασσας;».
 
  «Με είπαν», συνέχισε, «απαισιόδοξον. Ούτε εις την τέχνην μου, εις τα ποιήματά μου δηλαδή, είμαι τοιούτος, τουλάχιστον από όσον ημπορώ να κρίνω ο ίδιος τον εαυτόν μου, ούτε εις τας σκέψεις μου διά την Ελλάδα. Εάν του λόγου σας με πάρετε και διά σωβινιστήν, τόσον το καλλίτερον. Και αν με γράψετε ως τοιούτον, δεν θα μου κακοφανή...».
«Ο κ. Καβάφης» περιγράφει ο συντάκτης της εφημερίδας, «λέγοντας αυτά, είχε προχωρήσει προς το ανοικτόν παράθυρον και έβλεπεν έξω. Αποτόμως στραφείς είπε: "Και η πρωτεύουσά μας προοδεύει, φίλε μου. Γίνονται έργα, κτίζονται νέαι οικοδομαί. Η Αθήνα καθημερινώς μεγαλώνει και ομορφαίνει... (...)"».
«Και η κατάστασις, η θέσις, όπως θέλετε, του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού;», ακούγεται άλλη μία ερώτηση του ΝΕΖ, το ονοματεπώνυμο του οποίου δεν έχει ταυτοποιηθεί.
«Κρίσιν ακούω! Αλλ' από εικοσαετίας τώρα. Και να σας πω: Κατάγομαι από εμπόρους της Κωνσταντινουπόλεως. Ο πατέρας μου ήτο έμπορος. Από μικρό δε παιδί μέσα εις το σπίτι μου δεν ήκουα παρά την λέξιν κρίσις. Κρίσις και τότε εκεί, κρίσις και τώρα εδώ. Και εις την Ελλάδα κρίσις και εις την Αγγλίαν και εις την Αμερικήν. Κρίσις γενική και αρχέγονος τόσον ώστε να μη ξέρη κανείς πού να τοποθετήση τα "παλαιότερα καλά χρόνια" εκάστου τόπου. Χάνονται μέσα εις το άπειρον του χρόνου... (...)».

Ελευθεροτυπία, Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2014