ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Θολά νερά

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουμε εισέλθει σε θολά νερά στην προσπάθειά μας να εξευμενίσουμε τους πάντες, από την Τουρκία ώς τους Αγγλοαμερικανούς και από τους γραφειοκράτες των Ηνωμένων Εθνών ώς αυτούς των Βρυξελλών. Φυσικά σε τίποτε δεν χρησιμεύει η αντιπαλότητα με όλους αυτούς και επιδίωξή μας θα πρέπει να είναι να επεκτείνουμε όσο γίνεται τον κύκλο αυτών που αντιλαμβάνονται το πρόβλημά μας και ενδεχομένως μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στην επίλυσή του. Από το σημείο όμως αυτό μέχρι του να αναγάγουμε σε δόγμα μια προσαρμοστικότητα για να μην ενοχλήσουμε κανέναν, οδηγούμαστε σε μια λογική συνεχών υποχωρήσεων τόσο σε θέματα αρχών όσο και σε θέματα ουσίας. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε μια πορεία σε θολά νερά, χωρίς να ορίζουμε καθαρά τις έννοιες πάνω στις οποίες στηρίζονται οι διαπραγματεύσεις, αφήνοντας κενά για «δημιουργικές ασάφειες» και ανεχόμενοι μεθοδεύσεις που θα μας οδηγήσουν σε τραγικά αδιέξοδα. Δεν είναι για παράδειγμα νοητό να ανεχόμαστε τον Αλεξάντερ Ντάουνερ να συμπεριφέρεται ως Ρωμαίος ανθύπατος που θέλει να επιτύχει εκεί που απέτυχε ο Ντε Σότο. Δεν είναι δυνατό να ανεχόμαστε τον Τούρκο υπουργό Επικρατείας και επικεφαλής των διαπραγματεύσεων της χώρας του με την ΕΕ, Εγκεμέν Μπαγίς, να αμφισβητεί αν υπάρχει κράτος στο «Νότο», τη στιγμή που αυτό το κράτος του άνοιξε την πόρτα της Ευρώπης. Επιτέλους έχουμε ένα μοχλό πίεσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Και είναι λάθος να επαναλαμβάνεται συνεχώς ότι αν μπλοκάρουμε την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, εξουδετερώνουμε αυτό το μοχλό πίεσης. Διότι η Τουρκία, ανεξάρτητα του αν θα γίνει ή όχι μια μέρα μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, θα έχει πάντα μεγάλα συμφέροντα στον ευρωπαϊκό χώρο και η Κύπρος θα μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην προώθησή τους.
Δεν είναι δυνατόν να συνεχίζεται η υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας από διάφορους γραφειοκράτες είτε των Ηνωμένων Εθνών είτε της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς να αντιδρούμε. Υπάρχουν σίγουρα παράγωγα της ήττας που υποστήκαμε το 1974 τα οποία είμαστε υποχρεωμένοι να λαμβάνουμε υπόψη. Όμως αυτό δεν σημαίνει προσαρμογή στα δεδομένα της εισβολής και της κατοχής. Άλλωστε πολλά από τα δεδομένα του 1974 έχουν σήμερα ανατραπεί υπέρ μας και μόνο η δική μας αδυναμία να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες που μας παρέχονται, η δική μας αδυναμία να οικοδομήσουμε μια στρατηγική με καθαρές επιδιώξεις και στόχους, επιτρέπουν στην Άγκυρα να παρουσιάζεται ως η πλευρά με την καλή θέληση που επιδιώκει λύση που εμείς τάχατες δεν θέλουμε. Της επιτρέψαμε δυστυχώς να παίζει μόνη της στο γήπεδο της επικοινωνίας. Υπάρχουν συσσωρευμένες υποχωρήσεις στο Κυπριακό που χωρίς αλλαγή πλεύσης και υιοθέτηση μιας νέας δυναμικής στρατηγικής που θα ανοίγει μια προοπτική ελευθερίας και δημοκρατίας χωρίς τις εξαρτήσεις της κατοχής, η λύση που θα μας προταθεί, δεν θα είναι τίποτε άλλο από τη νομιμοποίηση όσων πέτυχε η Άγκυρα το 1974 και όσα επιπλέον προσπαθούν να μας επιβάλουν υπό μορφή μεταποικιακών και ιμπεριαλιστικών εξαρτήσεων οι «φίλοι» μας από το Λονδίνο και την Ουάσιγκτον. Το μέλλον το κερδίζουν εκείνοι που έχουν οράματα και καθαρούς στόχους και που ερμηνεύουν σωστά το παρελθόν αλλά και τις συγκυρίες του παρόντος. Αν το όραμα κάποιων είναι να ζήσουμε με τα αποτελέσματα της εισβολής και της κατοχής και να τα νομιμοποιήσουμε μέσα από μια λύση, τότε ο τόπος αυτός δεν έχει μέλλον. Αν εμείς δεν διεκδικούμε τα στοιχειώδη, κανείς δεν θα μας τα προσφέρει. Αν εμείς δεν αναδεικνύουμε το γεγονός πως το πρόβλημά μας δεν είναι οι Τουρκοκύπριοι με τους οποίους θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε στην κοινή συμβίωση αν έλειπε η επεκτατική νεο-οθωμανική πολιτική της Άγκυρας, όπως αυτή εκτίθεται τόσο κυνικά από τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, κανένας άλλος δεν θα το κάνει για λογαριασμό μας. Ακόμη και αυτοί που ενδεχομένως θα ήθελαν να μας βοηθήσουν επειδή αυτό θα εξυπηρετούσε και τα δικά τους συμφέροντα, δεν μπορούν ασφαλώς να είναι βασιλικότεροι του βασιλέως. Όπως δεν είναι δυνατόν οι πιο ισχυρές φωνές, έστω και περιθωριακές, που ακούονται κατά του εποικισμού, ακόμη και κατά της κατοχής, και είναι προς τιμήν τους, να είναι αυτές των Τουρκοκυπρίων. Κάποτε θα πρέπει να αποφασίσουμε αν βολευόμαστε με λιγότερο ουρανό, κατά που θα έλεγε και ο ποιητής.
*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Από KAPISTRI