Μετανοήσας πανεπιστημιακός
Η ιστορία του Φρανκ Εϊμπεγκνέιλ Τζούνιορ έγινε γνωστή από την ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ «Πιάσε με αν μπορείς». Υπήρξε ο διασημότερος κιβδηλοποιός, που σε ηλικία δεκαεννέα ετών είχε παραχαράξει επιταγές πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Οταν συνελήφθη δεν φυλακίστηκε. Εγινε σύμβουλος στο FΒΙ, ειδικός στις πλαστογραφίες. Τον ταλαντούχο Φρανκ ενθυμήθηκαν φιλοπαίγμονες πανεπιστημιακοί στο άκουσμα των εξαγγελιών του κ. Γιάννη Πανάρετου. Ο υφυπουργός Παιδείας είναι αποφασισμένος να πατάξει την οικογενειοκρατία στην ανώτατη εκπαίδευση. Αν μείνουμε κοντά στο κινηματογραφικό σενάριο, κρίνεται ως ο πλέον κατάλληλος. Εξελέγη τακτικός καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο την εποχή που ήταν πρόεδρος η σύζυγός του. Για μια ντουζίνα χρόνια εναλλασσόταν με την κυρία του στη θέση του προέδρου. Είναι τούτο παράνομο; Οχι βέβαια.
Ανάλογες επικλήσεις νομιμότητας θα ακούσουμε από όλους όσοι κατηγορούνται για ξεδιάντροπο νεποτισμό.
Από την έκβαση της ταινίας προφητεύουμε ότι ο κ. Πανάρετος θα βγάλει άκρη γιατί γνωρίζει το σύστημα εκ των έσω. Το ερώτημα είναι αν τα στοιχεία του βιογραφικού του ακυρώνουν ηθικά το αίτημά του. Ζητεί να στείλουν όλα τα ιδρύματα τους φακέλους που αφορούν τις κρίσεις των διδασκόντων. Από τον Σεπτέμβριο ο υφυπουργός απηύθυνε τρεις επιστολές ζητώντας στοιχεία που αφορούν παιδιά καθηγητών που κληρονόμησαν έδρα στο ίδιο ή άλλα πανεπιστήμια της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα μεγάλα πανεπιστήμια, το Καποδιστριακό, το Αριστοτέλειο, το Μετσόβιο, αρνούνται πεισματικά να απαντήσουν. Υιοθετούν δηλαδή το ύφος του μεγαλομπακάλη που αυτοδίκαια θα δώσει το μαγαζί στους απογόνους. Υπάρχει ένα μικρό και ένα μεγάλο κακό. Το μικρό είναι ότι παριστάνουν τα αφεντικά με δημόσιο χρήμα. Το μεγάλο είναι ότι υποβαθμίζουν το προσωπικό κύρος τους και κατ΄ επέκτασιν το κύρος των πτυχίων που χορηγούν. Oι πανεπιστημιακοί δεν θέλουν να υπόκεινται σε ελέγχους για την επιστημονική τους επάρκεια (αρκούνται σε διδακτορικά που στην πλειονότητα χτυπήθηκαν στη γραφομηχανή), δεν θέλουν εμπλοκή άλλων παραγόντων στη διοίκηση των ιδρυμάτων (για να μην μπλέξουν με βλαχοδήμαρχους), δεν ανέχονται καμία θεσμική παρέμβαση, έστω θεσμική παραίνεση από το υπουργείο Παιδείας. Θα το δεχόμασταν.
Πράγματι, θα είχαν κάθε λόγο να υπερασπίζονται την αυτονομία τους αν είχαν από μόνοι τους εξαλείψει τα νοσηρά φαινόμενα που εκτράφηκαν επί δεκαετίες. Ο ύποπτος διορισμός παιδιών των καθηγητών είναι ένα δείγμα της νοοτροπίας, δεν είναι το μείζον ζήτημα: οι διδάσκοντες που εξελέγησαν χάρη σε συγγενικές σχέσεις είναι πιθανότατα επαρκείς στα καθήκοντά τους.
Ας αντιμετωπίσουμε τον κ. Πανάρετο ως μετανοήσαντα αμαρτωλό. Δεν μας απασχολεί η προσωπική ιστορία του, η οποία χάνεται στα βάθη της εικοσαετίας, αλλά το τι θα συνεισφέρει στην εξυγίανση της ανώτατης εκπαίδευσης, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά εξόφθαλμες αδικίες, προκλητικές παρατυπίες, ζητήματα δεοντολογίας. Υπάρχει πλήθος παραδειγμάτων που επιτρέπουν στα στελέχη του υπουργείου να είναι καχύποπτα απέναντι στους πανεπιστημιακούς. Να, για παράδειγμα, η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας και των κληροδοτημάτων είναι ένα πεδίο με το οποίο ουδείς έχει καταπιαστεί. Θα είχαν ενδιαφέρον τα αποτελέσματα μιας καταγραφής: ποιοι ενοικιάζουν, ας πούμε, τα ακίνητα που ανήκουν σε σχολές, για ποια χρήση και ποιο τίμημα. Να υπενθυμίσουμε ότι δεν υπάρχει κανονισμός που να απαγορεύει στα μέλη ΔΕΠ να ενοικιάζουν για προσωπική χρήση διαμερίσματα που ανήκουν στο πανεπιστήμιο, ούτε καθορίζεται η εναρμόνιση με τις τιμές τις αγοράς.
Oλα τούτα αποτελούν την τελευταία τρύπα στον ζουρνά της ανώτατης εκπαίδευσης, πλην όμως δίνουν ένα γλαφυρό δείγμα της ηθικής που διαπνέει τους πανεπιστημιακούς.
Και εδώ βέβαια θα ακουστεί το «δεν είναι όλοι ίδιοι», όμως θα διαπιστώσουμε ότι και εδώ η πλειονότητα συγκαλύπτει. Μπορεί να αλλάξει η νοοτροπία; Η μεταστροφή του κ. Πανάρετου δίνει την απάντηση.
Ανάλογες επικλήσεις νομιμότητας θα ακούσουμε από όλους όσοι κατηγορούνται για ξεδιάντροπο νεποτισμό.
Από την έκβαση της ταινίας προφητεύουμε ότι ο κ. Πανάρετος θα βγάλει άκρη γιατί γνωρίζει το σύστημα εκ των έσω. Το ερώτημα είναι αν τα στοιχεία του βιογραφικού του ακυρώνουν ηθικά το αίτημά του. Ζητεί να στείλουν όλα τα ιδρύματα τους φακέλους που αφορούν τις κρίσεις των διδασκόντων. Από τον Σεπτέμβριο ο υφυπουργός απηύθυνε τρεις επιστολές ζητώντας στοιχεία που αφορούν παιδιά καθηγητών που κληρονόμησαν έδρα στο ίδιο ή άλλα πανεπιστήμια της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα μεγάλα πανεπιστήμια, το Καποδιστριακό, το Αριστοτέλειο, το Μετσόβιο, αρνούνται πεισματικά να απαντήσουν. Υιοθετούν δηλαδή το ύφος του μεγαλομπακάλη που αυτοδίκαια θα δώσει το μαγαζί στους απογόνους. Υπάρχει ένα μικρό και ένα μεγάλο κακό. Το μικρό είναι ότι παριστάνουν τα αφεντικά με δημόσιο χρήμα. Το μεγάλο είναι ότι υποβαθμίζουν το προσωπικό κύρος τους και κατ΄ επέκτασιν το κύρος των πτυχίων που χορηγούν. Oι πανεπιστημιακοί δεν θέλουν να υπόκεινται σε ελέγχους για την επιστημονική τους επάρκεια (αρκούνται σε διδακτορικά που στην πλειονότητα χτυπήθηκαν στη γραφομηχανή), δεν θέλουν εμπλοκή άλλων παραγόντων στη διοίκηση των ιδρυμάτων (για να μην μπλέξουν με βλαχοδήμαρχους), δεν ανέχονται καμία θεσμική παρέμβαση, έστω θεσμική παραίνεση από το υπουργείο Παιδείας. Θα το δεχόμασταν.
Πράγματι, θα είχαν κάθε λόγο να υπερασπίζονται την αυτονομία τους αν είχαν από μόνοι τους εξαλείψει τα νοσηρά φαινόμενα που εκτράφηκαν επί δεκαετίες. Ο ύποπτος διορισμός παιδιών των καθηγητών είναι ένα δείγμα της νοοτροπίας, δεν είναι το μείζον ζήτημα: οι διδάσκοντες που εξελέγησαν χάρη σε συγγενικές σχέσεις είναι πιθανότατα επαρκείς στα καθήκοντά τους.
Ας αντιμετωπίσουμε τον κ. Πανάρετο ως μετανοήσαντα αμαρτωλό. Δεν μας απασχολεί η προσωπική ιστορία του, η οποία χάνεται στα βάθη της εικοσαετίας, αλλά το τι θα συνεισφέρει στην εξυγίανση της ανώτατης εκπαίδευσης, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά εξόφθαλμες αδικίες, προκλητικές παρατυπίες, ζητήματα δεοντολογίας. Υπάρχει πλήθος παραδειγμάτων που επιτρέπουν στα στελέχη του υπουργείου να είναι καχύποπτα απέναντι στους πανεπιστημιακούς. Να, για παράδειγμα, η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας και των κληροδοτημάτων είναι ένα πεδίο με το οποίο ουδείς έχει καταπιαστεί. Θα είχαν ενδιαφέρον τα αποτελέσματα μιας καταγραφής: ποιοι ενοικιάζουν, ας πούμε, τα ακίνητα που ανήκουν σε σχολές, για ποια χρήση και ποιο τίμημα. Να υπενθυμίσουμε ότι δεν υπάρχει κανονισμός που να απαγορεύει στα μέλη ΔΕΠ να ενοικιάζουν για προσωπική χρήση διαμερίσματα που ανήκουν στο πανεπιστήμιο, ούτε καθορίζεται η εναρμόνιση με τις τιμές τις αγοράς.
Oλα τούτα αποτελούν την τελευταία τρύπα στον ζουρνά της ανώτατης εκπαίδευσης, πλην όμως δίνουν ένα γλαφυρό δείγμα της ηθικής που διαπνέει τους πανεπιστημιακούς.
Και εδώ βέβαια θα ακουστεί το «δεν είναι όλοι ίδιοι», όμως θα διαπιστώσουμε ότι και εδώ η πλειονότητα συγκαλύπτει. Μπορεί να αλλάξει η νοοτροπία; Η μεταστροφή του κ. Πανάρετου δίνει την απάντηση.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire