Η τριμερής της Νέας Υόρκης

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Η τριμερής της Νέας Υόρκης

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Θα ήταν αφέλεια να πιστεύει κανείς πως ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Μπαν Κι Μουν κάλεσε στη Νέα Υόρκη τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ντερβίς Έρογλου χωρίς να επιδιώκει να προκύψει κάτι από αυτή τη συνάντηση. Το ερώτημα που τίθεται όμως, με τα δεδομένα που γνωρίζουμε σήμερα, είναι αν θα πετύχει να προωθήσει κάποιο σχέδιο ή κάποιες κατευθυντήριες γραμμές που να οδηγούν στη λύση του Κυπριακού. Και αυτό γιατί ο κύκλος των διαπραγματεύσεων που άνοιξε ο σημερινός Κύπριος πρόεδρος, παρά τις γενναιόδωρες, όπως τις χαρακτήρισε ο ίδιος παραχωρήσεις του στην τουρκική πλευρά, δεν φαίνεται να έχει διανοίξει το δρόμο για λύση. Εκτός βεβαίως κι αν υπάρχουν διευθετήσεις που δεν είναι γνωστές και τις οποίες γνωρίζει ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών για να συγκαλέσει τη συνάντηση αυτή. Η άλλη περίπτωση θα είναι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ να αναλάβει και να εξαγγείλει κάποιες πρωτοβουλίες. Θα μπορούσε, ακόμη, να ήταν πρόθεσή του να διαπιστώσει ο ίδιος πού βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις και ποιες είναι οι άμεσες προοπτικές που διανοίγονται προκειμένου να αναφερθεί σε αυτά τα ζητήματα στην έκθεση που ετοιμάζει.
Χωρίς να είναι κατ’ανάγκην κανείς καχύποπτος απέναντι σε πρωτοβουλίες αυτού του είδους, το σκηνικό που στήνεται στη συνάντηση της Νέας Υόρκης, ιδίως με τις εμπειρίες του παρελθόντος, προκαλεί ανησυχίες. Θυμίζει το σκηνικό που στήθηκε το 2004 και το οποίον οδήγησε στην επιδιαιτησία και στην προσπάθεια κατάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και επιβολής του σχεδίου Ανάν. Και οι ανησυχίες αυτές εντείνονται, ακόμη, περισσότερο αν λάβει κανείς υπόψη τις δηλώσεις των Τούρκων επισήμων τον τελευταίο καιρό και κυρίως τις θέσεις που φαίνεται να προωθούν οι Βρετανοί όπως προκύπτουν μέσα από τα δημοσιεύματα σοβαρών εφημερίδων του Λονδίνου και της τοποθέτησης του πρώην Βρετανού υπουργού Εξωτερικών Τζακ Στρο, που ζητά ωμά να αναλάβει το Λονδίνο πρωτοβουλία για την επιβολή της διχοτόμησης. Επί της ουσίας, όμως, πρόκειται για πιέσεις που ο αγγλικός παράγοντας θέλει να ασκήσει στη Λευκωσία για περισσότερες ακόμη υποχωρήσεις. Διότι, ασφαλώς, στο Λονδίνο γνωρίζουν ότι μια λύση διχοτόμησης, λύση δύο κρατών, θα τινάξει στον αέρα τη διεθνή νομική υπόσταση των βρετανικών βάσεων και θα απειλήσει τα βρετανικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή. Άλλωστε, τη λύση αυτή είναι γνωστόν ότι δεν την αποδέχεται ούτε η Άγκυρα, η οποία βεβαίως επιδιώκει τον στρατηγικό έλεγχο ολοκλήρου της νήσου και αποφυγή, σε περίπτωση διχοτόμησης, ελληνικής παρουσίας στην Κύπρο. Ο στόχος επομένως τόσον του Λονδίνου όσον και της Άγκυρας αυτή τη στιγμή είναι η άσκηση πιέσεων επί της Λευκωσίας, έχοντας υπόψη και τη σημερινή αδυναμία της Αθήνας να διαδραματίσει κάποιο ρόλο, προκειμένου να επιβάλουν τη λύση της προτεκτοροποίησης με τη νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής και της κατοχής, η οποία λύση, στη δική τους λογική, δεν μπορεί να διαφέρει από το σχέδιο που ο κυπριακός λαός απέρριψε με το δημοψήφισμα του 2004. Ας μη ξεχνούμε, άλλωστε, ότι πλησιάζει και ο Δεκέμβρης με το γνωστό πονοκέφαλο της αξιολόγησης της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας. Είναι επομένως μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο που θα πρέπει να τοποθετηθεί και η τριμερής συνάντηση της Νέας Υόρκης και οι επιδιώξεις αυτών που κινούν τα νήματα πίσω από το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Μπαν Κι Μουν. Γνωρίζουμε, άλλωστε, τον επικίνδυνο ρόλο του Αλεξάντερ Ντάουνερ και κάποιων άλλων διπλωματών των Ηνωμένων Εθνών που ενεργούν περισσότερο ως εντολοδόχοι του Λονδίνου και της Ουάσινγκτον παρά του διεθνούς οργανισμού. Εξάλλου, ο ίδιος ο Τζακ Στρο το είπε καθαρά, πως το Κυπριακό ζημιώνει την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας και τις καλές της σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτά, βεβαίως, είναι τα αποτελέσματα μιας αδιέξοδης δογματικής πολιτικής που ακολουθείται εδώ και χρόνια από Λευκωσία και Αθήνα, και η οποία αρνείται την επανατοποθέτηση του Κυπριακού στις σωστές του βάσεις για τη δημιουργία ενός δημοκρατικού κράτους χωρίς μεταποικιακές εξαρτήσεις, το οποίο να εγγυάται σε όλους τους πολίτες του τα ανθρώπινα δικαιώματά τους και την ισότιμη συμμετοχή τους στη διαχείρισή του, ανεξάρτητα της εθνικής τους καταγωγής, της γλώσσας ή της θρησκείας τους.
*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης. stephanos.constantinides@gmail.com