Η Βουγιουκλάκη, αντίδοτο στην κατάθλιψη

Της ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

Μετά το «Δράκο» του Κούνδουρου, στον οποίο αφιέρωσε κάμποσες σελίδες της «Ελευθερίας» του ο Τζόναθαν Φράνζεν, ήρθε η σειρά της Αλίκης Βουγιουκλάκη να συστηθεί στο αγγλόφωνο κοινό.

 
  Η εθνική μας σταρ, εξώφυλλο σε βιβλίο της Αλι Σμιθ.
 
Ηθικός αυτουργός, η ομολογημένα ομοφυλόφιλη Αλι Σμιθ, μια από τις σημαντικότερες και πιο καινοτόμους συγγραφείς της Βρετανίας, γνωστή στην Ελλάδα από τα μυθιστορήματά της «Η τυχαία», «Hotel Cosmos» και «Κορίτσι συναντά αγόρι», που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα» και «Τόπος», χωρίς ωστόσο να γνωρίσουν ιδιαίτερη εμπορική απήχηση.
Στο πιο πρόσφατο έργο της Σμιθ, το «Artful», στο οποίο οι κριτικοί συνεχίζουν να υποκλίνονται, η παρουσία τής πάλαι ποτέ εθνικής μας σταρ δεν εξαντλείται στην τσαχπίνικη νεανική της πόζα, που δεσπόζει στο εξώφυλλο. Οι ταινίες της αποτελούν βασικό θέμα ενός εκ των τεσσάρων κεφαλαίων του βιβλίου, που βασίζονται σε ισάριθμες, παλιότερες διαλέξεις της Αλις στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης γύρω από την τέχνη, το χρόνο, τη φόρμα, το στοχασμό. Μόνο που εδώ οι συγκεκριμένες διαλέξεις χρεώνονται σε μια επινοημένη ηρωίδα, τη νεκρή ερωμένη της κεντρικής αφηγήτριας.
Εκτός άλλωστε από την Αλίκη, στις σελίδες του «Artful» παρελαύνουν από τον Σέξπιρ ως τον Χίτσκοκ κι από τον Φρόιντ ως την Κολέτ, την Κάθριν Μάνσφιλντ και τον Πάστερνακ.

Η σχέση της Σμιθ με την Αλίκη Βουγιουκλάκη κρατάει από τότε που η Σκοτσέζα συγγραφέας βρισκόταν ακόμη στην κοιλιά της μάνας της! Αυτό τουλάχιστον ισχυριζόταν η ίδια σε αυτοβιογραφικό της άρθρο που δημοσιεύτηκε στον «Γκάρντιαν» το καλοκαίρι του '11. Τη χρονιά που γεννήθηκε η Αλις, το 1961, η Ελλάδα χόρευε στους ρυθμούς των μελωδιών του Χατζιδάκι από την «Αλίκη στο ναυτικό». Κι αυτές ακριβώς οι μελωδίες έμελλε να τη «σώσουν» ενήλικη.
«Το 2010», έγραφε η Αλις σ' εκείνο το άρθρο, «ενώ βρισκόμουν σε βαριά κατάθλιψη μετά το θάνατο του πατέρα μου, ένα από τα πράγματα που με βοήθησαν να βγω από τη σκοτεινή περίοδο ήταν να βλέπω και να ξαναβλέπω στη μέση της νύχτας φιλμάκια με τη Βουγιουκλάκη στο YouTube: "Τράβα μπρος", τραγουδά το 1961, ενώ εγώ είμαι έμβρυο, "κι όσα έρθουν κι όσα πάνε. Τράβα μπρος και μη σε νοιάζει, μια νυχτώνει μια χαράζει. Και ο κόσμος είναι σφαίρα που γυρίζει νύχτα-μέρα"»...