Επιχειρήσεις - Ποιος είναι ο βαθύπλουτος τούρκος επιχειρηματίας που επενδύει στον Αστέρα Βουλιαγμένης ;

Η σχέση του με τον Ερντογάν και ο ρόλος του στη δημιουργία του «Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς»

Πηγή: (AP Photo/Michel Euler

Ερη Βαρδάκη  

Η σύσκεψη τελείωσε υπό τις καλύτερες συνθήκες. Ο 49χρονος Φερίτ Σαχένκ, ο πλουσιότερος άνθρωπος της Τουρκίας, με προσωπική περιουσία που αγγίζει τα 3,4 δισ. δολάρια, ο επικεφαλής του γιγαντιαίου ομίλου Doğuş Holding ήταν ικανοποιημένος από τους συνεργάτες του. Λίγο προτού βγει από την αίθουσα, αποφάσισε να κάνει ένα από τα συνηθισμένα αστεία του, που σχετίζεται με το απογυμνωμένο από μαλλιά κεφάλι του, ρωτώντας τους συνεργάτες του: «Είμαι πράγματι φαλακρός;».

Οι συνεργάτες του γέλασαν, όπως έκαναν συνήθως. Λέγεται ότι η ατμόσφαιρα πάγωσε όταν κάποιος είχε την έμπνευση να φωνάξει «heykel». Η αθώα αυτή λέξη σε πρώτη ανάγνωση σημαίνει απλώς «άγαλμα». Ο συνεργάτης του, όμως, την πρόφερε συλλαβιστά. Πρώτα αναφώνησε «hey» που σημαίνει «γεια» και συνέχισε με τη συλλαβή «kel» που σημαίνει «φαλάκρα». Τουτέστιν; «Γεια, φαλάκρα». Το γέλιο από το πρόσωπο του Φερίτ Σαχένκ εξαφανίστηκε. Ο αυτοσαρκασμός μπροστά στους προϊσταμένους είναι αρετή, ο σαρκασμός των προϊσταμένων, όχι...

Ο Φερίτ Σαχένκ, ο οποίος κατατάσσεται από το περιοδικό «Forbes» στην 395η θέση των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου, δεν φαίνεται να αστειεύεται, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις του. Αυτό δείχνει η πορεία του και οι αριθμοί που τη συνοδεύουν. Το 2009, όταν μίλησε στην εφημερίδα «Ζaman» για τον θαλάσσιο τουρισμό, είχε δείξει τις διαθέσεις του. «Δεν θα "σφετερίζεται" η Ελλάδα όλα τα σκάφη που βαρέθηκαν την υπόλοιπη Μεσόγειο και έρχονται πλέον από τη Γαλλία και την Ιταλία στο Αιγαίο. Πότε πότε θα τα μοιραζόμαστε. Πρώτα ο Θεός και αυτό με τη σειρά του θα γίνει».

Πριν από περίπου δύο χρόνια, το ως τότε άγνωστο στην Ελλάδα όνομά του εισέβαλε στην τουριστική ζωή της Ελλάδας. O όμιλος Doğuş συμμετέχει σε κοινή εταιρεία με τη Lamda Development με στόχο τις επενδύσεις στον τουρισμό, στην οποία έχει εισφερθεί το 50% της μαρίνας Φλοίσβου που διαχειρίζεται η Lamda, ενώ τον Ιανουάριο του 2013 απέκτησε το 51% της εταιρείας MedMarinas του ομίλου Κυριακούλη, αποκτώντας μερίδια στις μαρίνες Ζέας, Κέρκυρας, Λευκάδας και Καλαμάτας.

Εναν χρόνο μετά - και συγκεκριμένα την προηγούμενη εβδομάδα - η συμμετοχή του με περίπου 30% στο επενδυτικό σχήμα που συγκρότησε η επενδυτική εταιρεία Jermyn Street Real Estate Fund Iv Lp, η οποία έδωσε την καλύτερη προσφορά για τον Αστέρα, πυροδότησε το ενδιαφέρον και στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Τα δημοσιεύματα στις εφημερίδες της Τουρκίας είναι ιδιαίτερα υπαινικτικά. «Ο Σαχένκ βρήκε τον παράδεισο στη γείτονα» έγραψε η «Milliyet» κάνοντας λόγο για τη δεύτερη απόβαση του Σαχένκ στην Ελλάδα.

 Μπροστά στην επιχειρηματική του διείσδυση ο τίτλος του «Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς» τού ταιριάζει αναμφίβολα, με τη λεπτή ειρωνεία της υπόθεσης να έγκειται στο γεγονός ότι η δημοφιλής σειρά προβάλλεται από κανάλι της ιδιοκτησίας του στην Τουρκία. Επιχειρηματικοί και διπλωματικοί κύκλοι τονίζουν ότι αυτές οι επενδύσεις ήταν μόνο η αρχή, καθώς έπεται συνέχεια με ακόμη περισσότερες μαρίνες και ξενοδοχεία στο Αιγαίο. Μάλιστα, στον διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ για την εκμετάλλευση της πρώτης ομάδας τουριστικών λιμένων, διεκδικεί μαζί με τη Lamda τη μαρίνα Αλίμου, το τουριστικό αγκυροβόλιο Νέας Επιδαύρου, μέρος του λιμένα Υδρας και μέρος του λιμένα και του τουριστικού καταφυγίου του Πόρου.

Ο γιος του πατέρα του

«Είμαστε παιδιά των μπαμπάδων μας. Ετσι είναι στην Τουρκία» έχει δηλώσει ο Φερίτ Σαχένκ. Δεν υπάρχει σχεδόν καμία συνέντευξή του που να μην αναφέρεται στον πατέρα του, Αϊχάν, τον οποίο έχασε τον Απρίλιο του 2001. Ακόμη και σήμερα, μάλιστα, τον αποκαλεί χαρακτηριστικά με απόλυτο σεβασμό «Αyhan Bey», δηλαδή κύριο Αϊχάν.

Η ιστορία της οικογένειάς του ξεκινά από τη Νίγκντε, μια μικρή πόλη στο βάθος της Ανατολίας. Ο πατέρας του ξεκίνησε δειλά την επιχειρηματική του δραστηριότητα ως φοιτητής της Νομικής στην Αγκυρα το 1951, για να αναπτύξει τελικά έναν επιχειρηματικό κολοσσό. Τα πρώτα χρήματα ήρθαν από τα οικοδομικά έργα, όταν o κύριος Αϊχάν ίδρυσε την Doğuş İnşaat και ανέλαβε με τη βοήθεια του κράτους μεγάλα έργα, όπως κατασκευές αυτοκινητοδρόμων, λιμένων, νοσοκομείων, φραγμάτων κτλ. Ο Φερίτ γεννήθηκε το 1964 και η αδελφή του, Φιλίζ, το 1967. Ο πατέρας τους δούλευε διαρκώς, οι επιχειρήσεις του ομίλου γνώρισαν πρωτοφανή ανάπτυξη και επεκτάθηκαν στον τουρισμό, στον τραπεζικό τομέα και στον χώρο του εμπορίου αυτοκινήτων με τον όμιλο να παίρνει την αντιπροσωπεία μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών όπως η Audi, η Ροrche και η Volkswagen στην Τουρκία.

O ίδιος ο Φερίτ σε συνεντεύξεις του έχει περιγράψει τον εαυτό του ως ένα ντροπαλό παιδί. Φοίτησε στο δημοτικό σχολείο στην αριστοκρατική περιοχή της Τσάνκαγια στην Αγκυρα και ως μαθητής χόρευε τους παραδοσιακούς φολκλόρ χορούς. Η οικογένειά του συνδυάζει την παράδοση με τον σύγχρονο τρόπο ζωής και ο ίδιος πήρε το απολυτήριο του λυκείου από το Αμερικανικό Σχολείο της Ελβετίας (ΤASIS), σαν ένας τυπικός γόνος μιας πλούσιας επιχειρηματικής οικογένειας. Στο σχολείο, μάλιστα, φαίνεται να ανακάλυψε και το μεγάλο πάθος του για τη φωτογραφία. Περνούσε αρκετό χρόνο στον σκοτεινό θάλαμο βοηθώντας τον καθηγητή φωτογραφίας και λέγεται ότι μέχρι σήμερα πάντα στην τσέπη του σακακιού του υπάρχει μια φωτογραφική κάμερα.

Οι αναμνήσεις από τα μαθητικά του χρόνια πρέπει να είναι εξαιρετικές, όπως αποκαλύπτει και η δωρεά 3 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων που πρόσφερε πρόσφατα στο σχολείο του. Μάλιστα, οργάνωσε προσωπικά και reunion με τους παλιούς συμμαθητές του, φέρνοντας στην Τουρκία 250 άτομα. Στο πάρτι δεν δίστασε να αναλάβει και χρέη dj.

Μετά την Ελβετία, συνέχισε τις σπουδές του στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης όπου φοίτησε στο πεδίο του μάρκετινγκ και στη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού. Οταν δεν διάβαζε, έπαιζε ποδόσφαιρο με φίλους. Είχαν φτιάξει μια πολυεθνική ομάδα αποτελούμενη από φίλους του με καταγωγή από τη Βενεζουέλα, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Λιβύη και την Παλαιστίνη και έτσι έπαιζαν πάντα εναντίον των αμερικανών φοιτητών. Παρ' όλα αυτά, την καρδιά του κέρδισε τελικά μια Αμερικανίδα, η Νταϊάνα, με την οποία γνωρίστηκαν κατά τη διάρκεια των σπουδών του. Η όμορφη ξανθιά Αμερικανίδα, προερχόμενη και αυτή από εύπορη οικογένεια, τον ακολούθησε στην Τουρκία και το 1989 παντρεύτηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Μέχρι σήμερα αποτελούν ένα από τα πιο φωτογενή ζευγάρια της Τουρκίας, ενώ η κόρη τους, Ντεφνέ, το μοναχοπαίδι τους, η οποία είναι σήμερα 15 ετών, φοιτά σε σχολείο της Νέας Υόρκης.

Ενας άξιος διάδοχος

«Ο κύριος Αϊχάν εμένα και την αδελφή μου, Φιλίζ, ποτέ δεν μας καλόμαθε, με την έννοια να μας επαναλαμβάνει ότι θα γίνουμε διευθυντές και ιδιοκτήτες. Δεν ήταν ο πατέρας που σε έπαιρνε δίπλα του για να σε εκπαιδεύσει, αντίθετα, χωρίς να το δείχνει, αλλά συστηματικά, σε μάθαινε πώς να σταθείς στα δικά σου πόδια, να διευθύνεις μια εταιρεία, να μάθεις τους ανθρώπους και έτσι μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω εγώ στους ανθρώπους τον εαυτό μου» έχει δηλώσει για τη σχέση του με τον πατέρα του.

Πράγματι, με την επιστροφή του στην Τουρκία, το 1989, τοποθετήθηκε από τον πατέρα του σε διοικητικά συμβούλια των εταιρειών του ομίλου καθώς και στην τράπεζα Garanti. Οπως λέει, μόλις το 1994 αισθάνθηκε πραγματικά «αφεντικό», μια λέξη που, πάντως, ισχυρίζεται ότι απεχθάνεται να χρησιμοποιεί.

Καθώς ο πατέρας του μεγάλωνε, αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας. Αναπόφευκτα, οι πρωτοβουλίες αυξάνονταν για τον ίδιο. Λέγεται ότι εκείνη την εποχή δίπλα στο κομοδίνο του κρεβατιού του βρισκόταν πάντα ένα τηλέφωνο, στο οποίο τον καλούσε ο πατέρας του τη νύχτα από το νοσοκομείο. «Επιθυμώ να ξαναχτυπήσει αυτό το τηλέφωνο» λέει σήμερα. «Θα ήθελα πάρα πολύ να μου πει ο πατέρας μου "μπράβο, γιε μου, αυτά που κάνεις τα κάνεις πολύ καλά, μακάρι να κάνεις και άλλα τόσα"».

Τελικά, όταν ο πατέρας του απεβίωσε το 2001 από καρδιακή προσβολή, ο Σαχένκ βρέθηκε επικεφαλής του ομίλου μόλις στα 37 του χρόνια, ενώ η Τουρκία μαστιζόταν από σφοδρή οικονομική κρίση. Ο ίδιος δεν έκρυψε τις ανησυχίες του. Οπως έχει πει, φοβόταν μήπως οι μέτοχοι μετά τον θάνατο του πατέρα του δεν τον εμπιστεύονταν και απόσυραν τα χρήματά τους και έτσι ο ίδιος πέρασε τις πρώτες ημέρες εργαζόμενος πυρετωδώς στο γραφείο του, με το βλέμμα καρφωμένο στο Reuters για να «επιτηρεί» τη μετοχή του ομίλου. Τελικά τίποτε από αυτά δεν συνέβη, ο όμιλος όχι μόνο δεν καταποντίστηκε, αλλά αντίθετα άνθησε ακόμη περισσότερο υπό την ηγεσία του, με συνέπεια να συγκροτείται σήμερα από 200 εταιρείες και περίπου 35.000 εργαζομένους.

Η πρωτοβουλία του να πουλήσει το 2004 το ¼ της Garanti Bank στην General Electric έναντι 1,6 δισ. δολαρίων θεωρήθηκε ιδιαίτερα επιτυχής. Ο όμιλος σήμερα επεκτείνεται σχεδόν σε όποιον τομέα μπορεί να φανταστεί κανείς: από αλυσίδες εστιατορίων και ανανεώσιμες πήγες ενέργειας μέχρι μαρίνες στην Κροατία και στην Ελλάδα. Φυσικά ο χώρος των μέσων ενημέρωσης δεν θα μπορούσε να μην ενδιαφέρει τον Σαχένκ. Ιδιοκτήτης οκτώ τηλεοπτικών σταθμών, μεταξύ των οποίων και τα πολύ δημοφιλή κανάλια Star TV και ΝΤV, κατέχει τρεις ραδιοφωνικούς σταθμούς, ενώ εκδίδει και πέντε περιοδικά, ανάμεσά τους το «Vogue», το «GQ» και το «Νational Geographic».

Μια γνωστή παροιμία της γείτονος χώρας είναι ότι «ο πλούτος του πλούσιου κουράζει το στόμα του φτωχού». Στην Τουρκία το πρόσωπο του Σαχένκ απασχολεί έντονα τα μέσα και ο χαρακτηρισμός που συχνά του αποδίδεται είναι αυτός του «new age» επιχειρηματία. Ο ίδιος ακολουθεί ένα ευρωπαϊκό λάιφσταϊλ. Γυμνάζεται καθημερινά, ενώ παρακινεί και τους υπαλλήλους του να κάνουν το ίδιο. Η σύζυγός του, Νταϊάνα, επίσης θεωρείται μια από τις πιο κομψές γυναίκες της Τουρκίας. Μάλιστα, είναι γνωστή η φιλία της με την ηθοποιό Μεριέμ Ουζερλί, η οποία ενσάρκωνε τη σουλτάνα Χιουρέμ στον τηλεοπτικό «Σουλεϊμάν».

Μια άλλη μεγάλη αδυναμία του επιχειρηματία είναι η ποδοσφαιρική ομάδα Φενερμπαχτσέ, τους αγώνες της οποίας δεν χάνει ποτέ, παρακολουθώντας το παιχνίδι με τους φίλους του από τις θέσεις VIP, τρώγοντας μάλιστα το αγαπημένο του κεμπάπ. Παλιά λέγεται ότι μπορούσε να καταναλώνει μέχρι και επτά κουτάκια κόκα-κόλα την ημέρα. Πλέον τα έχει αντικαταστήσει με τσάι, το οποίο προμηθεύεται από την αιγυπτιακή αγορά προσωπικά, φορώντας τζόκεϊ για να μην τον αναγνωρίσουν.

Η υπόκλιση στον Ερντογάν

Συχνά βραβεύεται ως επιχειρηματίας της χρονιάς. Στην εκδήλωση του 2011 ο Ταγίπ Ερντογάν τον συνεχάρη προσωπικά. Η βαθιά υπόκλισή του μπροστά στον πρωθυπουργό ενόχλησε πολλούς. Η εφημερίδα «Τaraf» δεν δίστασε να γράψει ειρωνικά: «Αμάν, κ. Φερίτ, πρόσεχε τη μέση σου». Η σχέση των δύο ισχυρών ανδρών προκάλεσε για μία ακόμη φορά τη μήνιν των πολιτών το περασμένο καλοκαίρι. Η φιλοκυβερνητική στάση που κράτησαν τα μέσα ενημέρωσης που διαθέτει απέναντι στους διαδηλωτές της πλατείας Ταξίμ εξόργισε μέρος της κοινής γνώμης.

Συχνά τα μέσα ενημέρωσης παρουσιάζουν τον Φερίτ Σαχένκ ως έναν καλό φίλο και προνομιακό συνομιλητή του Ταγίπ Ερντογάν. Ο επιχειρηματίας έχει εκφραστεί κολακευτικά για τον πρωθυπουργό ενώ μέσα από τις δηλώσεις του μπορεί να ανιχνεύσει κανείς κοινά σημεία με εκείνα της ρητορικής του Ερντογάν. Ωστόσο, στις σχέσεις του παρουσιάστηκαν μικρά σύννεφα το 2012, εξαιτίας της σειράς «Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής», που προβάλλεται από το κανάλι ιδιοκτησίας του Σαχένκ, το Star TV. O τούρκος πρωθυπουργός σε εγκαίνια αεροδρομίου στην Κιουτάχεια επιτέθηκε λάβρος εναντίον του σίριαλ. Μεταξύ άλλων, δήλωσε ότι ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής «δεν είναι ο χαρακτήρας που απεικονίζεται στην τηλεοπτική σειρά». «Καταδικάζω τον παραγωγό της σειράς και τον ιδιοκτήτη του καναλιού που την προβάλλει» συμπλήρωσε.

Η γνωστή τηλεοπτική δημοσιογράφος της Τουρκίας Τσιγκντέμ Ανάντ (η Ολγα Τρέμη της Τουρκίας), η οποία μάλιστα παραιτήθηκε από το κανάλι ΝΤV - ιδιοκτησίας Σαχένκ - μετά τη φιλοκυβερνητική στάση που κράτησε το μέσο κατά τη διάρκεια των γεγονότων στην πλατεία Ταξίμ, σχολιάζει μιλώντας στο ΒΗmagazino: «Πραγματοποιούσε εθελοντικά ό,τι του ζητούσε ο πρωθυπουργός. Ο κ. Φερίτ δεν είπε ούτε μια λέξη, ακόμη και όταν ο πρωθυπουργός επενέβη στην πιο προσοδοφόρα τηλεοπτική σειρά του, τον "Σουλεϊμάν", την οποία παρακολουθεί όλη η Τουρκία. Φυσικά, αν παρατηρήσετε, μετά την επίκριση του πρωθυπουργού, η Χιουρέμ (σ.σ.: η πρωταγωνίστρια της σειράς και σύζυγος του Σουλεϊμάν) φόρεσε μαντίλα και έκανε προσευχή. Tο σενάριο άλλαξε».

Η στάση του στην εξέγερση

Η Ανάντ, η οποία γνωρίζει προσωπικά τον επιχειρηματία, μιλώντας στο ΒΗmagazino, τον κατακρίνει για τη στάση του κατά τη διάρκεια των επεισοδίων στο πάρκο Γκεζί. «Τη στιγμή που εκατομμύρια άνθρωποι εξεγείρονταν, εμείς δεν μπορούσαμε να παραμείνουμε στις θέσεις μας μη μπορώντας να εκπληρώσουμε το δημοσιογραφικό καθήκον μας» αναφέρει.  «Φυσικά, ύστερα από όλα αυτά, η υπόληψη του Φερίτ Σαχένκ και του ΝΤV ισοπεδώθηκαν. Οι διαδηλωτές, εισβάλλοντας στον τηλεοπτικό σταθμό, εξέφρασαν τη διαμαρτυρία τους. Κατά τη διάρκεια αυτών των επεισοδίων οι επενδυτές απέσυραν τα χρήματά τους από τις τράπεζες του κ. Φερίτ. Η αιτία ήταν το γεγονός ότι το ΝΤV δεν έβλεπε σχεδόν αυτά τα γεγονότα».

Πράγματι, σύμφωνα με δημοσιεύματα που έφτασαν και στον ευρωπαϊκό οικονομικό Τύπο, 1.500 κάρτες ακυρώθηκαν και 21 εκατομμύρια δολάρια αποσύρθηκαν από την τράπεζα συμφερόντων του, την Garanti Bank, εξαιτίας της στάσης των καναλιών του. Βέβαια, από την άλλη πλευρά, η τράπεζα φαινόταν να προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά. Σημειωτέον ότι ο γενικός διευθυντής της τράπεζας, ο Εργκούν Οζέν, δήλωσε τότε δημόσια ότι είναι και αυτός ένας από τους «πλιατσικολόγους», χρησιμοποιώντας την έκφραση με την οποία ο Ερντογάν χλεύασε τους διαδηλωτές. Το αποτέλεσμα ήταν ο Οζέν όχι μόνο να προκαλέσει την οργή του πρωθυπουργού, αλλά και κάποιων φιλοκυβερνητικών επενδυτών που απειλούσαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους από την τράπεζα.

Στο ασταθές περιβάλλον της Τουρκίας η επιχειρηματική επιβίωση φαίνεται να εξαρτάται τελικά από πολύπλοκες συνιστώσες. Ο Φερίτ Σαχένκ, ένας επιχειρηματίας με δυτική νοοτροπία που δραστηριοποιείται στην Ανατολή, φαίνεται τουλάχιστον επιχειρηματικά να βγαίνει νικητής στην οικονομική σκακιέρα όσο αυξάνονται οι επενδύσεις του στην Τουρκία, αλλά και στο εξωτερικό. Στο παρελθόν έχει δηλώσει ότι στο τέλος της ημέρας εκείνο που του αρκεί είναι να μπορεί να ξαπλώνει ήσυχος στο κρεβάτι του. Αν τα καταφέρνει μέχρι σήμερα, μόνο ο ίδιος το γνωρίζει.



Πηγή: www.tovima.gr
Δημοσιεύτηκε στις 23/12/2013