Κύπρος : Η έλευση της Τρόικα δεν θα είναι «αναίμακτη»

Τα παραδείγματα Ιρλανδίας και Πορτογαλίας δίνουν 

το στίγμα των όσων θα ακολουθήσουν

Της Δωρίτας Γιαννακού dorita@phileleftheros.com

Είναι γεγονός ότι ο κόσμος έχει ήδη τρομοκρατηθεί από την έλευση της Τρόικας. Το παράδειγμα της Ελλάδας δεν άφησε καλή γεύση στο στόμα και ακόμη τίποτα δεν έχει κριθεί. Ωστόσο το γεγονός ότι έχουμε κάποια παραδείγματα μέτρων και όρων που επιβλήθηκαν στις τρεις χώρες που μπήκαν ήδη στον Μηχανισμό (Ιρλανδία, Πορτογαλία και Ελλάδα) αυτό μας προετοιμάζει και μας αφυπνίζει. Η ανεργία, οι μισθοί πείνας, η κοινωνική και πολιτική αναταραχή και τόσα άλλα δεινά, έχουν ταυτίσει τον Μηχανισμό Στήριξης, στο μυαλό του κόσμου με κάτι τραγικό που μας περιμένει στη γωνία έτοιμο για να μας κατασπαράξει. Η οικονομική κρίση, τα κρατικά ελλείμματα και τα δάνεια, δημιούργησαν ένα νέο σκηνικό, με πολλά νέα δεδομένα που αγγίζουν πλέον την καθημερινότητα του κάθε Ευρωπαίου πολίτη.
Η διαδικασία ένταξης στον Μηχανισμό Στήριξης έχει ως εξής: η χώρα που χρειάζεται οικονομική βοήθεια πρέπει πρώτα από όλα να κάνει επίσημη αίτηση περιμένοντας έγκριση, στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπραγματεύεται πρόγραμμα σταθεροποίησης κάτω από αυστηρούς. Η έγκριση των όρων του δανείου από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αλλά και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έρχεται στη συνέχεια με ένα κοινό μνημόνιο δανείου εγκεκριμένο από το Εurogroup. Τέλος ο ΕFSF(Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας - Εuropean FinancialStabilization Μechanism) ολοκληρώνει τους τεχνικούς όρους του δανείου και το δάνειο κατατίθεται στον οφειλέτη.

Ιρλανδία

Κάνοντας αρχή από την Ιρλανδία οι στόχοι του προγράμματος ήταν η άμεση ενίσχυση και συνολική αναμόρφωση του τραπεζικού συστήματος της χώρας με €35 δισ. και η εισαγωγή μεταρρυθμίσεων στον τομέα της εργασίας (€50 δισ.).
Οι περικοπές στις δημόσιες δαπάνες χωρίς δεύτερη κουβέντα και ανεξάρτητα κοινωνικού κόστους, οι απεριόριστες μειώσεις μισθών, οι ελεύθερες απολύσεις, σε ένα περιβάλλον με ανύπαρκτο εθνικό σύστημα υγείας και με ελάχιστη φορολογία στις επιχειρήσεις αποτελούν το νέο σκηνικό που διαμορφώθηκε στην Ιρλανδία.
Μόλις φέτος, για πρώτη φορά από το 2007, η Ιρλανδία επέστρεψε σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης. Ωστόσο, παρά την τετραετή λιτότητα, η ιρλανδική κυβέρνηση απέχει ακόμη πολύ από τον βασικό στόχο, που είναι το πρωτογενές πλεόνασμα. Αναμένεται να ζητήσει επιβολή φόρου ακίνητης περιουσίας, περαιτέρω αύξηση του φόρου καυσίμων, ποτών και καπνού, αύξηση των τελών κυκλοφορίας οχημάτων και μείωση της φορολογίας που επιβάλλεται σε εισφορές ιδιωτικής ασφάλισης.
Η τρόικα με εκθέσεις που συνέταξαν ΔΝΤ και Κομισιόν ζήτησε από την ιρλανδική κυβέρνηση περισσότερα μέτρα συνολικού ύψους €7 δισ. Οι «Τimes» της Ιρλανδίας κάνουν λόγο «για δημοσιονομικά μέτρα άνευ προηγουμένου για την Ιρλανδία», καθώς η τρόικα υποχρεώνει την κυβέρνηση να αθετήσει τις προεκλογικές υποσχέσεις της για μη αύξηση φόρων και διατήρηση της πολιτικής κοινωνικής προστασίας.
Οι συντάκτες των δύο εκθέσεων ασκούν κριτική στη «χαλαρή» έως σήμερα οικονομική πολιτική της κυβέρνησης ζητώντας συγκεκριμένα μέτρα όπως επιβολή φόρου ακίνητης περιουσίας (σε αντικατάσταση μιας καθολικής επιβάρυνσης €100 ανά κατοικία), περαιτέρω αύξηση του φόρου καυσίμων, ποτών και καπνού, αύξηση των τελών κυκλοφορίας και μείωση της φορολογίας που επιβάλλεται σε εισφορές ιδιωτικής ασφάλισης.
Σε κάθε περίπτωση η Ιρλανδία εισέρχεται στο τέλος του καλοκαιριού, στη δυσκολότερη φάση της εφαρμογής του μνημονίου. Στη «χριστουγεννιάτικη έκθεσή» του το ΔΝΤ σημειώνει ότι «και οι κοινωνικές παροχές θα πρέπει να αναθεωρηθούν προς όφελος των δημοσιονομικών».
Στο ίδιο πνεύμα οι συντάκτες της έκθεσης της Κομισιόν συνιστούν «χρηματικές ποινές για τους μη συνεργάσιμους ανέργους» αναφερόμενοι σε όσους λαμβάνουν επίδομα ανεργίας χωρίς να αποδεικνύουν ότι αναζητούν εργασία.

Πορτογαλία

Οι Πορτογάλοι παίρνουν σειρά για μνημόνιο με στόχους προγράμματος την αποκατάσταση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας μέσω δημοσιονομικής προσαρμογής, ενίσχυση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας μέσω των μεταρρυθμίσεων και των μέτρων, πάγωμα μισθών του δημόσιου τομέα μέχρι το 2013, μείωση των συντάξεων πάνω από € 1.500, μεταρρύθμιση επιδομάτων ανεργίας και μείωση φορολογικών εκπτώσεων. Η Πορτογαλία μέσω του μνημονίου στοχεύει στην εκτέλεση ενός φιλόδοξου προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και τη βελτίωση της ρευστότητας και της φερεγγυότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα μέσω ενός συστήματος στήριξης του τραπεζικού τομέα μέχρι €12 δισ. Το συνολικό ποσό που θα δοθεί στη χώρα ανέρχεται στα € 78 δισ.
Ο Τροϊκανός Πολ Τόμσεν έφθασε στη Λισαβόνα γεμάτος με τα δώρα της Τρόικα, που θα συμπληρωθούν με τις περικοπές που προτείνει η κυβέρνηση του Πάσος Κοέλιο. Σχετικά με τη δημόσια υγεία αποφασίστηκε από την Τρόικα ότι επίσκεψη στις πρώτες βοήθειες θα κοστίζει €15 ενώ στοίχιζε €8,60. Η απλή επίσκεψη στο γιατρό θα κοστίζει €5 από τα €2,25 ενώ η βοήθεια νοσηλευτή θα στοιχίζει €4 όταν πριν την Τρόικα ήταν δωρεάν. Οι συνταγές για φάρμακα θα κοστίζουν €3. Από τα συγκεκριμένα μέτρα εξαιρούνται όσοι κερδίζουν λιγότερα από €600 μήνα, οι έγκυες καθώς και οι χρόνιοι ασθενείς, για περίθαλψη μόνο που αφορά το χρόνιο νόσημά τους. Το χειρότερο όμως είναι ότι οι ασθενείς που θα περιθάλπονται σε ένα νοσοκομείο, κέντρο υγείας ή νοσηλευτικό σταθμό, θα προκαταβάλλουν το κόστος της νοσηλείας. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι θα κερδίσει €100 εκατ., ή το 1% του κόστους για την υγεία, ενώ η Τρόικα πιέζει για περαιτέρω άνοδο των τιμών, με στόχο τα έσοδα να φθάσουν στα €150 εκατ.
Μετά από τις πιέσεις της Τρόικα, η κυβέρνηση προχωρά στη θεσμοθέτηση των εύκολων απολύσεων, μειώνοντας το κόστος αποζημίωσης από 30 ημερομίσθια για κάθε έτος εργασίας στα 12 αυξάνοντας τα ποσοστά της ανεργίας, ενώ η Τρόικα πιέζει για περαιτέρω μείωση στα 8. Η Τρόικα ζητά επίσης τη μείωση των δημοσίων υπαλλήλων κατά 37.000 έως το 2014, από τους 500.000 υπαλλήλους που απασχολούνται σήμερα στο δημόσιο, χωρίς τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ενώ η κυβέρνηση δεν αποκλείει και τις άμεσες απολύσεις.
Οι Πορτογάλοι για πρώτη φορά είδαν να μειώνεται κατά 50% το δώρο των Χριστουγέννων, για όσους παίρνουν πάνω από τον ελάχιστο μισθό των €485, ενώ αυξήθηκε και ο ΦΠΑ σε μια σειρά προϊόντων και υπηρεσιών. Έως τον Ιούλιο θα διαγραφούν από το χάρτη 1.500 δήμοι και έως τον Σεπτέμβριο 19 επαρχίες. Επιπρόσθετα για το 2012 οι άδειες των εργαζομένων μειώθηκαν κατά τρεις ημέρες.
Στα μέτρα της Τρόικα για την Πορτογαλία παίρνουν σειρά οι ιδιωτικοποιήσεις που φέρουν κινέζικο χρώμα. Ο πρωθυπουργός της χώρας επιτάχυνε το πρόγραμμα των επιθετικών ιδιωτικοποιήσεων, προσφέροντας για €2,7 δισ. το 21,36% της ηλεκτρικής ΕDΡ στην κινέζικη Τhree Gorge.

Ισπανία: Σχέδιο €100 δισ. με πολλά ερωτηματικά Η ισπανική κυβέρνηση έκανε το βήμα και επίσημα όταν αιτήθηκε οικονομική βοήθεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Διάσωσης. Τα κεφάλαια που θα λάβει προορίζονται αποκλειστικά για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού κλάδου, ο οποίος δείχνει ανήμπορος να «συνέλθει» από την κατάρρευση της αγοράς κατοικίας και από τη συνεχή εκτίναξη των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Διερωτούνται όμως οικονομικοί αναλυτές της χώρας: «Είναι όμως πραγματικά έτσι, ή τα €100 δισ. είναι η πρώτη δόση της διάσωσης; Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, βλέποντας την Ισπανία να ζητά βοήθεια, είναι απλώς να περιμένουμε την επόμενη επιστολή που θα στείλει το ισπανικό δημόσιο για να αιτηθεί επιπλέον κεφάλαια. Και αυτό γιατί τα €100 δισ. που εκτιμάται ότι θα λάβει σε πρώτη φάση δεν είναι αρκετά», αναφέρουν.