Πού και πώς γεννήθηκε η ημέρα εορτασμού της εργατικής τάξης
Φωτεινή Τομαή*
Σχετικά με τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς
εξακολουθούν να ισχύουν στην κοινή γνώμη ένας μύθος και μια ανακρίβεια.
H ανακρίβεια αφορά τον προσδιορισμό της ως αργίας, ενώ ουσιαστικά
πρόκειται περί απεργίας. Ο μύθος πάλι αναφέρεται στη χώρα που γέννησε
την ιδέα. Πολλοί συνδέουν την ημέρα αυτή με τη δράση και τους αγώνες της
κομμουνιστικής Αριστεράς, άρα τη Ρωσία, ή παλαιότερα τη Σοβιετική
Ενωση. Οσο όμως και αν ηχεί παράδοξο σήμερα, η προέλευση της Πρωτομαγιάς
τοποθετείται στην Αμερική του 19ου αιώνα.
Κινητοποιήσεις, συλλαλητήρια και μικρής διάρκειας απεργίες συνεχίστηκαν σε όλο το πρώτο μισό του 19ου αιώνα με στόχο να ψηφισθεί πολιτειακή και ομοσπονδιακή νομοθεσία για οκτάωρη εργασία. Ως το 1868 έξι Πολιτείες και πολλές πόλεις είχαν ήδη ψηφίσει νόμους για οκτάωρο. Οι νόμοι αυτοί όμως άφηναν πολλά παράθυρα στους εργοδότες. Μερικοί μάλιστα μείωσαν τα μεροκάματα ανάλογα με την αλλαγή των ωρών. Σκληρότερη τακτική οι βιομήχανοι ακολούθησαν την περίοδο της οικονομικής ύφεσης 1873-1879. Οι ώρες εργασίας έφθαναν συχνά τις δώδεκα και δεκαπέντε και σε πολλές βιομηχανίες οι εργαζόμενοι δούλευαν ακόμη και τις γιορτές και τις Κυριακές, αδιάκοπα όλον τον χρόνο. Ακόμη πιο απάνθρωπη τακτική ήταν να υποχρεώνονται οι εργάτες να δουλεύουν 24 ώρες συνεχώς όταν άλλαζαν βάρδια από ημερήσια σε νυχτερινή.
Από τις διάφορες οργανώσεις που εμφανίστηκαν ως τότε, δυναμικότερη και πολυπληθέστερη ήταν το Τάγμα των Ιπποτών Εργασίας που ιδρύθηκε το 1886 και πολύ γρήγορα βρέθηκε να αριθμεί 700.000 μέλη. Ανάμεσά τους πολλοί μαύροι και γυναίκες. Σύνθημα της οργάνωσης ήταν «ζημιά στον ένα, ζημιά για όλους μας!». Σύντομα η οργάνωση δέχθηκε ανάμεσα στα μέλη της και μισθωτούς, απέκλεισε όμως χρηματιστές, δικηγόρους, γιατρούς, χαρτοπαίκτες και ιδιοκτήτες σαλούν!
Στην αρχή αργά αλλά μετά το 1884 με την επιρροή μαρξιστών που αναρριχήθηκαν στην ηγεσία της οργάνωσης, ανάμεσά τους ο επιπλοποιός Τζορτζ Εντμοντστον, η αδελφότης των Ιπποτών έφθασε να κάνει λόγο για μια «δεύτερη ημέρα της Ανεξαρτησίας», αφού ως τότε κάθε χρόνο στις 4 Ιουλίου οι εργάτες συνήθιζαν να προβάλλουν τα αιτήματά τους την ημέρα της επετείου ανεξαρτησίας των ΗΠΑ.
Για ποιο λόγο ο Εντμοντστον διάλεξε την 1η του Μάη και όχι την καθιερωμένη 4η Ιουλίου παραμένει αδιευκρίνιστο. Αλλοι συνδέουν την ημερομηνία με την τακτική των οικοδόμων που, καθώς υπέφεραν από ανεργία λόγω καιρικών συνθηκών σε όλη τη διάρκεια του χειμώνα, συνήθιζαν να συγκεντρώνονται την Πρωτομαγιά που ο κόσμος γιόρταζε το καλωσόρισμα της άνοιξης απαιτώντας από τους εργοδότες τους την υπογραφή συμβάσεων εργασίας σε ετήσια βάση. Ισως πάλι ο Εντμοντστον διάλεξε την Πρωτομαγιά σε ανάμνηση της μεγάλης πορείας στο Σικάγο την 1η Μαΐου 1867 για το οκτάωρο στην εργασία με συμμετοχή 10.000 εργατών.
Με την είσοδο στην Ομοσπονδία Εργατικών Συνδικάτων των αναρχικών της Βοστώνης, της Φιλαδέλφειας και του Σικάγου οι απεργιακές κινητοποιήσεις άλλαξαν περιεχόμενο. Υιοθετήθηκε ακόμη και η τρομοκρατία ως μέσο για κοινωνικές διεκδικήσεις, και πράγματι δεν έλειψαν τα γεγονότα βίας όπως και η διά των όπλων καταστολή τους.
Κορυφαία εκδήλωση στην παγκόσμια ιστορία του εργατικού κινήματος παραμένει έκτοτε η Πρωτομαγιά του 1886 με την κινητοποίηση 400.000 εργατών σε μεγάλες αμερικανικές πόλεις.
Στο Σικάγο 90.000 διαδηλωτές και 10.000 Βοημοί, Γερμανοί και Πολωνοί, που κατέβηκαν χωριστά, διαδήλωσαν στη Γιούνιον Σκουέαρ ζητώντας να καθιερωθεί το οκτάωρο στην εργασία. Τα αιματηρά γεγονότα στην πλατεία Χεϊμάρκετ του Σικάγου δύο ημέρες μετά και στο Μιλγουόκι την επομένη κατά των απεργοσπαστών με πολλούς τραυματίες και έναν νεκρό εντυπωσίασαν τους ευρωπαίους ηγέτες των εργατικών κινημάτων και των σοσιαλιστικών κομμάτων. Το 1889, τρία χρόνια δηλαδή μετά το Συνέδριο της B´ Διεθνούς που συνήλθε στο Παρίσι, η Πρωτομαγιά καθιερώθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη ως ημέρα διεθνούς εκδήλωσης για την προβολή των εργατικών διεκδικήσεων.
*H κυρία Φωτεινή Τομαή είναι προϊσταμένη της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του υπουργείου Εξωτερικών.
Πηγή: www.tovima.gr
Δημοσιεύτηκε στις 30/04/2006
Κινητοποιήσεις, συλλαλητήρια και μικρής διάρκειας απεργίες συνεχίστηκαν σε όλο το πρώτο μισό του 19ου αιώνα με στόχο να ψηφισθεί πολιτειακή και ομοσπονδιακή νομοθεσία για οκτάωρη εργασία. Ως το 1868 έξι Πολιτείες και πολλές πόλεις είχαν ήδη ψηφίσει νόμους για οκτάωρο. Οι νόμοι αυτοί όμως άφηναν πολλά παράθυρα στους εργοδότες. Μερικοί μάλιστα μείωσαν τα μεροκάματα ανάλογα με την αλλαγή των ωρών. Σκληρότερη τακτική οι βιομήχανοι ακολούθησαν την περίοδο της οικονομικής ύφεσης 1873-1879. Οι ώρες εργασίας έφθαναν συχνά τις δώδεκα και δεκαπέντε και σε πολλές βιομηχανίες οι εργαζόμενοι δούλευαν ακόμη και τις γιορτές και τις Κυριακές, αδιάκοπα όλον τον χρόνο. Ακόμη πιο απάνθρωπη τακτική ήταν να υποχρεώνονται οι εργάτες να δουλεύουν 24 ώρες συνεχώς όταν άλλαζαν βάρδια από ημερήσια σε νυχτερινή.
Από τις διάφορες οργανώσεις που εμφανίστηκαν ως τότε, δυναμικότερη και πολυπληθέστερη ήταν το Τάγμα των Ιπποτών Εργασίας που ιδρύθηκε το 1886 και πολύ γρήγορα βρέθηκε να αριθμεί 700.000 μέλη. Ανάμεσά τους πολλοί μαύροι και γυναίκες. Σύνθημα της οργάνωσης ήταν «ζημιά στον ένα, ζημιά για όλους μας!». Σύντομα η οργάνωση δέχθηκε ανάμεσα στα μέλη της και μισθωτούς, απέκλεισε όμως χρηματιστές, δικηγόρους, γιατρούς, χαρτοπαίκτες και ιδιοκτήτες σαλούν!
Στην αρχή αργά αλλά μετά το 1884 με την επιρροή μαρξιστών που αναρριχήθηκαν στην ηγεσία της οργάνωσης, ανάμεσά τους ο επιπλοποιός Τζορτζ Εντμοντστον, η αδελφότης των Ιπποτών έφθασε να κάνει λόγο για μια «δεύτερη ημέρα της Ανεξαρτησίας», αφού ως τότε κάθε χρόνο στις 4 Ιουλίου οι εργάτες συνήθιζαν να προβάλλουν τα αιτήματά τους την ημέρα της επετείου ανεξαρτησίας των ΗΠΑ.
Για ποιο λόγο ο Εντμοντστον διάλεξε την 1η του Μάη και όχι την καθιερωμένη 4η Ιουλίου παραμένει αδιευκρίνιστο. Αλλοι συνδέουν την ημερομηνία με την τακτική των οικοδόμων που, καθώς υπέφεραν από ανεργία λόγω καιρικών συνθηκών σε όλη τη διάρκεια του χειμώνα, συνήθιζαν να συγκεντρώνονται την Πρωτομαγιά που ο κόσμος γιόρταζε το καλωσόρισμα της άνοιξης απαιτώντας από τους εργοδότες τους την υπογραφή συμβάσεων εργασίας σε ετήσια βάση. Ισως πάλι ο Εντμοντστον διάλεξε την Πρωτομαγιά σε ανάμνηση της μεγάλης πορείας στο Σικάγο την 1η Μαΐου 1867 για το οκτάωρο στην εργασία με συμμετοχή 10.000 εργατών.
Με την είσοδο στην Ομοσπονδία Εργατικών Συνδικάτων των αναρχικών της Βοστώνης, της Φιλαδέλφειας και του Σικάγου οι απεργιακές κινητοποιήσεις άλλαξαν περιεχόμενο. Υιοθετήθηκε ακόμη και η τρομοκρατία ως μέσο για κοινωνικές διεκδικήσεις, και πράγματι δεν έλειψαν τα γεγονότα βίας όπως και η διά των όπλων καταστολή τους.
Κορυφαία εκδήλωση στην παγκόσμια ιστορία του εργατικού κινήματος παραμένει έκτοτε η Πρωτομαγιά του 1886 με την κινητοποίηση 400.000 εργατών σε μεγάλες αμερικανικές πόλεις.
Στο Σικάγο 90.000 διαδηλωτές και 10.000 Βοημοί, Γερμανοί και Πολωνοί, που κατέβηκαν χωριστά, διαδήλωσαν στη Γιούνιον Σκουέαρ ζητώντας να καθιερωθεί το οκτάωρο στην εργασία. Τα αιματηρά γεγονότα στην πλατεία Χεϊμάρκετ του Σικάγου δύο ημέρες μετά και στο Μιλγουόκι την επομένη κατά των απεργοσπαστών με πολλούς τραυματίες και έναν νεκρό εντυπωσίασαν τους ευρωπαίους ηγέτες των εργατικών κινημάτων και των σοσιαλιστικών κομμάτων. Το 1889, τρία χρόνια δηλαδή μετά το Συνέδριο της B´ Διεθνούς που συνήλθε στο Παρίσι, η Πρωτομαγιά καθιερώθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη ως ημέρα διεθνούς εκδήλωσης για την προβολή των εργατικών διεκδικήσεων.
*H κυρία Φωτεινή Τομαή είναι προϊσταμένη της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του υπουργείου Εξωτερικών.
Πηγή: www.tovima.gr
Δημοσιεύτηκε στις 30/04/2006
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire