Χριστόφορος Πισσαρίδης - Η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερο χρόνο και χρήμα - Η κυπριακή κυβέρνηση δεν έκανε σωστή δημοσιονομική διαχείριση...

  

Ο νομπελίστας οικονομολόγος θεωρεί ότι ήταν λάθος η εφαρμογή λιτότητας πριν από την προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών ενώ ανησυχεί για «κόπωση» των εταίρων

«Τα μέτρα λιτότητας έπρεπε να εφαρμοστούν αφού πρώτα είχαν αρχίσει 

να φέρνουν αποτέλεσμα  οι μεταρρυθμίσεις» λέει ο νομπελίστας 

οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης

Βίλη Ζύγουρα

Ο κ. Χριστόφορος Πισσαρίδης δεν χρειάζεται συστάσεις. Καθηγητής στη London School of Economics από το 1976, τιμήθηκε το 2010 μαζί με τους Πίτερ Ντάιαμοντ και Ντέιλ Μόρτενσεν με το Νομπέλ Οικονομίας. Ο κυπριακής καταγωγής νομπελίστας θεωρεί την επιβολή μέτρων λιτότητας πριν από την υιοθέτηση διαρθρωτικών αλλαγών υπεύθυνη για τις στρατιές ανέργων σε Ευρώπη και Ελλάδα, πιστεύει ότι πρέπει να δοθεί περισσότερος χρόνος και χρήματα στη χώρα, ενώ διαβλέπει «κόπωση» των εταίρων όσον αφορά «το ελληνικό ζήτημα» και διαφωνεί με την προοπτική ενός δεύτερου «κουρέματος».


Κύριε Πισσαρίδη, βλέπουμε ότι παρατηρείται εκτόξευση της ανεργίας όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πού οφείλεται;

«Ο κυριότερος λόγος είναι τα μέτρα λιτότητας που έχουν λάβει όλες οι χώρες. Εχουν επηρεάσει τις οικονομίες ίσως περισσότερο από ό,τι περίμεναν και πολλοί οικονομολόγοι, οι διεθνείς οργανισμοί, αλλά κυρίως οι πολιτικοί, όπως ο Σαρκοζί και η Μέρκελ, οι οποίοι επέμεναν για τη λήψη τους. Δεν νομίζω δηλαδή ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο περίμενε μια τέτοια άνοδο της ανεργίας και για τόσο πολύ καιρό κυρίως».

Ηταν λάθος αυτά τα μέτρα ή δεν εφαρμόστηκαν σωστά;

«Πιστεύω ότι ήταν λάθος όχι τόσο τα μέτρα, όσο ο χρόνος κατά τον οποίο εφαρμόστηκαν. Είναι πιο εύκολο να είναι κανένας σοφός εκ των υστέρων. Αν όμως εφαρμόζονταν σταδιακά για τρία-τέσσερα χρόνια, ίσως και πέντε, τα δημοσιονομικά - και της Ευρώπης - στο διάστημα αυτό θα βελτιώνονταν. Τώρα φαίνεται ότι δεν θα φτιάξουν μετά από πέντε χρόνια, γιατί η εφαρμογή των μέτρων έγινε απότομα στην αρχή, με αποτέλεσμα να προκληθεί τέτοια ύφεση στην οικονομία και τέτοια άνοδος στην ανεργία που δύσκολα θα εξέλθουμε από αυτή την κατάσταση».

Αρα τα μέτρα οδήγησαν στην ύφεση επειδή εφαρμόστηκαν σε μικρό χρονικό διάστημα.

«Ακριβώς. Ηταν πολύ στενό το χρονικό διάστημα. Από την άλλη πλευρά οι διαρθρωτικές αλλαγές απαιτούν περισσότερο χρόνο για να φέρουν αποτελέσματα. Στην Αγγλία επί Θάτσερ και στη Γερμανία επί Σρέντερ χρειάστηκαν τρία-τέσσερα χρόνια τουλάχιστον ώσπου να φανούν οι θετικές συνέπειες. Στην περίπτωσή μας όμως η λιτότητα οδήγησε τις οικονομίες σε ύφεση, με αποτέλεσμα να είναι πολύ πιο δύσκολο οι μεταρρυθμίσεις να φέρουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα».

Θεωρείτε ότι ήταν λάθος που προηγήθηκαν τα μέτρα λιτότητας από τις διαρθρωτικές αλλαγές;

«Ναι. Εκεί που έπρεπε να ασκηθεί η μεγάλη πίεση ήταν στις μεταρρυθμίσεις. Τα μέτρα λιτότητας έπρεπε να εφαρμοστούν σιγά-σιγά, αφού πρώτα είχαν αρχίσει να φέρνουν αποτέλεσμα οι μεταρρυθμίσεις. Τι μπορεί να γίνει τώρα, που το πρόβλημα της ανεργίας εδώ στην Ελλάδα φαίνεται ότι είναι εκρηκτικό; Αν δεν αρχίσει η οικονομία να ανακάμπτει δεν βλέπω να μειώνεται η ανεργία αισθητά».

Πώς μπορεί να γίνει αυτό;

«Για να γίνει πραγματικότητα η ανάκαμψη δυστυχώς χρειάζεται περισσότερη βοήθεια. Δηλαδή αναβολή της αποπληρωμής του χρέους τους επόμενους δύο με τρεις μήνες. Είναι επίσης αναγκαία μια πιο ήπια αντιμετώπιση της Ελλάδας από την τρόικα. Για να γίνει αυτό χρειάζονται περισσότερα λεφτά. Η μόνη λύση για τα επόμενα δύο χρόνια τουλάχιστον είναι η τρόικα να δώσει περισσότερα χρήματα για την Ελλάδα».

Δυστυχώς δεν φαίνεται να υπάρχει αυτή η διάθεση...

«Αυτό είναι που φοβάμαι, ότι δεν υπάρχει διάθεση και δεν ξέρω ποια είναι η εναλλακτική λύση. Γιατί αν φτάσουν η κυβέρνηση και ο λαός στο σημείο να πουν "φτάνει πια με το ευρώ" θα είναι πολύ πιο άσχημη η κατάσταση, για τα επόμενα τρία-τέσσερα χρόνια τουλάχιστον».

Εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι μια έξοδος της Ελλάδας θα ήταν ακόμη πιο επώδυνη από τον «αργό θάνατο» που βιώνουμε;

«Ναι, οπωσδήποτε θα είναι. Για να μην είναι, η Ελλάδα θα χρειαστεί ακόμη περισσότερη βοήθεια από την τρόικα, κυρίως από το ΔΝΤ».

Αρα, ουσιαστικά δεν συμφέρει την Ευρωπαϊκή Ενωση αυτό από απόψεως χρημάτων...

«Οπωσδήποτε δεν τους συμφέρει βραχυπρόθεσμα, για τα επόμενα δύο με τρία χρόνια. Δεν αποκλείεται ωστόσο να πουν, "αν βγει η Ελλάδα από το ευρώ, θα το κάνουμε μία φορά και τέλειωσε, θα δώσουμε τα λεφτά και σε λίγα χρόνια θα έχουμε τελειώσει με την Ελλάδα". Μπορεί να πουν "και σε τρία χρόνια τι γίνεται αν δεν εφαρμοστούν τα μέτρα, αν αρχίσουν οι διαδηλώσεις, αν βγει μια άλλη κυβέρνηση, μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, και δεν εφαρμόσει τα μέτρα;". Γι' αυτό, παρά το γεγονός ότι μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα τους στοιχίσει περισσότερο άμεσα, εν τούτοις θα είναι πιο βέβαιοι για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα σε βάθος πενταετίας. Ελπίζω βεβαίως κάτι τέτοιο να μη συμβεί για το καλό της χώρας».

Πιστεύετε ότι ευρωπαϊκοί κύκλοι θεωρούν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να τα καταφέρει εντός ευρώ; Οτι προτιμούν να πληρώσουν άμεσα το τίμημα ενός Grexit για να «ξεμπερδεύουν»;

«Βλέπω ότι υπάρχει μια κόπωση: "Εως πότε η Ελλάδα θα συνεχίζει να μας ταλαιπωρεί;". Βλέπουμε ωστόσο ότι το ελληνικό πρόβλημα έχει επηρεάσει και άλλες χώρες, όπως την Κύπρο. Δυστυχώς οι τράπεζες της Κύπρου έχουν μεγάλα προβλήματα. Κυρίως οι δύο μεγάλες. Ομως στην Κύπρο δεν είναι μόνο αυτό το πρόβλημα. Είναι και το δημοσιονομικό πρόβλημα πολύ σοβαρό. Η Κύπρος το 2007 είχε πλεόνασμα στο ισοζύγιο και τώρα έχει ένα από τα πιο μεγάλα ελλείμματα στην Ευρώπη».

Πού οφείλεται αυτό;

«Η κυβέρνηση που είχαμε δεν έκανε σωστή δημοσιονομική διαχείριση».

Ανησυχίες και δυνατότητες
«Δεν είναι καλή ιδέα ένα δεύτερο “κούρεμα”»

Για την Ελλάδα, συζητείται όλο και πιο έντονα ένα δεύτερο «κούρεμα».

«Δεν πιστεύω ότι είναι καλή ιδέα. Αυτό που σκεφτόμουν και το λέγαμε και με συναδέλφους είναι ένα ενδεχόμενο "κούρεμα" μόνο των ξένων. Αυτό θα βοηθούσε. Το να πληγεί όμως ακόμη περισσότερο ο έλληνας επενδυτής με ένα άλλο "κούρεμα" δεν νομίζω να βοηθήσει».

Θεωρείτε ωστόσο πιθανό ένα τέτοιο σενάριο;

«Είναι πιθανό, ναι. Και στην Κύπρο και στην Ελλάδα».

«Σε ποιους τομείς βλέπετε δυνατότητα ανάπτυξης για την Ελλάδα;

«Η Ελλάδα έχει ευκαιρίες ανάπτυξης γιατί έχει τα Βαλκάνια που είναι ακόμη πιο πίσω. Η Βουλγαρία και ολόκληρη η πρώην Γιουγκοσλαβία. Εκεί είναι που μπορεί να έχει μεγάλη ανάπτυξη η Ελλάδα και εμπορίου και βιομηχανίας».

Πιστεύετε ότι αν επέστρεφε η Ελλάδα στη δραχμή θα ήταν πιο εύκολο να γίνουν επενδύσεις;

«Αυτό είναι το πρόβλημα. Αν η χώρα επιστρέψει στη δραχμή, θα είναι πιο εύκολο να επενδύσει κανείς σε γη. Γι' αυτό μεγάλα κομμάτια γης στην Ελλάδα θα πάνε στα χέρια πλουσίων που θα έχουν ευρώ στο εξωτερικό. Θα γίνουν πάμφθηνα τα ακίνητα. Δεν θα γίνουν ωστόσο επενδύσεις σε επιχειρήσεις γιατί θα υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα. Γιατί όταν παράγεις κάτι ως επιχείρηση θα πρέπει να το πουλήσεις με βάση το τι μπορεί να τραβήξει μια οικονομία. Αν όμως μια επιχείρηση δεν ξέρει πού θα βρίσκεται η οικονομία, υπάρχει πρόβλημα. Αν βγει η Ελλάδα από το ευρώ, δεν βλέπω επενδύσεις για τα επόμενα τρία-τέσσερα χρόνια, ίσως και περισσότερα, αλλά βλέπω εισαγωγή χρήματος για να αγοραστούν ακίνητα και άλλη γη...».

Τα οποία όμως δεν αποφέρουν στην οικονομία...

«Πρώτον, δεν αποφέρουν στην οικονομία και, δεύτερον, αυτοί που θα έχουν τα λεφτά θα είναι αυτοί που θα έχουν τρόπο να τα προστατεύσουν. Ενας πλούσιος ξέρει πώς να τα πάει στην Ελβετία ή στη Γερμανία. Αν επιστρέψει η Ελλάδα στη δραχμή, έρχεται πίσω με ευρώ και αγοράζει ακόμη περισσότερη γη και ακίνητα σε πιο φθηνές τιμές. Τα ευρώ ωστόσο των ασθενέστερων οικονομικών τάξεων θα εξαφανιστούν. Οι ανισότητες θα αυξηθούν κατά πολύ. Κάτι το οποίο έχει γίνει στην Αργεντινή». 

  

Πηγή: Το Βήμα

Δημοσιεύτηκε στις 12/08/2012