ΗΠΑ - Η μεταμόρφωση του Ομπάμα

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη

Καθώς πλησιάζει προς το τέλος της πρώτης του θητείας, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα παρουσιάζει μια προσωπικότητα πολύ διαφορετική από αυτήn που παρουσίασε στην εκλογική του καμπάνια πριν τέσσερα χρόνια. Είναι βέβαιο ότι η νέα του προεκλογική εκστρατεία που έχει ήδη αρχίσει για να κερδίσει ακόμη μια τετραετία στοn Λευκό Οίκο, θα είναι πολύ διαφορετική από την προηγούμενη. Φαίνεται κατ’αρχήν πως ο Ομπάμα ωρίμασε και προσγειώθηκε σε μια πραγματικότητα που έρχεται σε αντίθεση με πολλά απ’ αυτά που υποσχέθηκε στους Αμερικανούς πολίτες πριν τέσσερα χρόνια.
Η εποχή του «ιδεαλισμού» παραχώρησε τη θέση της σε έναn πολιτικό κυνισμό. Αν και κατέβαλε κάποιες προσπάθειες για να δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες ζωής στα φτωχότερα στρώματα της αμερικανικής κοινωνίας, εντούτοις η πολιτική του κινήθηκε στους παραδοσιακούς δρόμους της αμερικανικής εξουσίας που ευνοεί κατά κανόνα τους έχοντες και κατέχοντες. Είχε βεβαίως από τη μια τη δύσκολη κληρονομιά που του άφησε ο Τζορτζ Μπους και από την άλλη την οικονομική κρίση που δεν του επέτρεψε να υιοθετήσει έστω και περιορισμένα μέτρα κοινωνικής πρόνοιας.
Ασφαλώς θα μπορούσε να αναφερθεί κανείς στο πρόγραμμα υγείας που πέτυχε να υιοθετηθεί έστω και αρκετά κουτσουρεμένο, ως ένα επίτευγμα κοινωνικής πολιτικής. Μάλιστα η υιοθέτησή του από το Ανώτατο Δικαστήριο που θεώρησε τον σχετικό νόμο συνταγματικό, αποτελεί μια σημαντική πολιτική νίκη για τον Αμερικανό Πρόεδρο. Όμως το πρόγραμμα αυτό αμφισβητείται ακόμη από πολλές Πολιτείες οι οποίες καλούνται να εφαρμόσουν σημαντικά τμήματά του που είναι της αρμοδιότητάς τους, καταπολεμάται από τους Ρεπουμπλικάνους σε επίπεδο Πολιτειών και σε εθνικό επίπεδο, ενώ ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος Ρόμνεϊ διακήρυξε πως θα καταργήσει τον σχετικό νόμο «την πρώτη μέρα της Προεδρίας» του! Τέλος, και παρά τον νόμο αυτό, 32 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες παραμένουν χωρίς ιατρική περίθαλψη.
Η οικονομική του πολιτική γενικότερα ήταν συνέχεια αυτής του Μπους, κάπως καλύτερα φτιασιδωμένη σε επικοινωνιακό επίπεδο. Ήταν μια πολιτική στήριξης των τραπεζών και των μεγάλων αμερικανικών επιχειρήσεων. Μια πολιτική που δεν φαίνεται να απέδωσε στο επίπεδο δημιουργίας θέσεων εργασίας, ούτε και σε μια σοβαρή ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας. Την ίδια στιγμή το αμερικανικό χρέος έχει ανέβει σε δυσθεώρητα ύψη. Και μόνο η κυριαρχία του δολαρίου και η κρίση της Ευρωζώνης επιτρέπουν στην Ουάσιγκτον να νιώθει κάπως ασφαλής.
Στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής υπάρχει επίσης μια ασυνέπεια σε σχέση με τις υποσχέσεις που έδωσε στους Αμερικανούς πολίτες στην πρώτη του προεκλογική εκστρατεία. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της ασυνέπειας είναι το σίριαλ με την κακόφημη φυλακή του Γκουαντάναμο. Ο Ομπάμα είχε υποσχεθεί προεκλογικά πως θα την έκλεινε στις 100 πρώτες μέρες της προεδρίας του. Τέσσερα χρόνια μετά το Γκουαντάναμο ζει και βασιλεύει. Απέσυρε βέβαια τα αμερικανικά στρατεύματα από το Ιράκ αλλά άφησε πίσω χάος στη χώρα αυτή. Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν είναι μια καθαρή αποτυχία κι όταν τα αμερικανικά στρατεύματα θα αποσυρθούν, όλοι περιμένουν τους Ταλιμπάν να επανεγκατασταθούν στην Καμπούλ. Στην Μέση Ανατολή απέτυχε να δημιουργήσει συνθήκες προώθησης της ειρήνης και υποχρεώθηκε να ακολουθήσει την παραδοσιακή αμερικανική πολιτική στήριξης του Ισραήλ άνευ όρων. Στα θέματα της τρομοκρατίας αποδείκτηκε εξ ίσου σκληρός όπως και ο προκάτοχός του και υιοθέτησε την πολιτική της παραβίασης των στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πέτυχε όμως μια καλύτερη παρουσίαση επικοινωνιακά αυτής της πολιτικής απ’ ό,τι ο Τζορτζ Μπους. Προκαλεί έτσι λιγότερες αντιδράσεις και γίνεται αποδεκτή από τον μέσο Αμερικανό πολίτη.
Τέλος, σε διεθνές επίπεδο δεν πέτυχε να παρουσιάσει το ηγετικό εκείνο προφίλ που όλοι πίστευαν πως θα επέβαλλε ύστερα από την καταστροφική οκταετία του Τζορτζ Μπους. Στην καλύτερη περίπτωση ο Ομπάμα είναι ένας συμπαθητικός πρόεδρος, όχι όμως η ηγετική προσωπικότητα που εμπνέει στη διεθνή σκηνή.
*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης. * Ε-mail: stephanos.constantinides@gmail.com 

 

 

Πηγή: Ο Φιλελεύθερος

Δημοσιεύτηκε στις 12/08/2012