Ελλάδα - Οι «γάμοι» σώζουν τράπεζες αλλά γεννούν... Ιφιγένειες

Ο πλέον ισχυρός κλάδος, ο οποίος εξελικτικά και κα­τά τις ενδείξεις έρχεται... νομοτελειακά «απέναντι» στην κυβέρνηση, είναι οι τραπεζικοί. Μια δύναμη 65.000 υπαλλήλων με ισχυρά συνδικαλιστικά συστήματα, που από πέρυσι έχει αρχίσει σταδιακά να μειώνεται.
Σε επίπεδο υψηλής στρατηγικής (δηλαδή τραπεζιτών, συμφερόντων και επιχειρηματικών ομίλων), η κυβέρ­νηση θέλει να κλείσει το συντομότερο δυνατόν το μέτωπο της ΑΤΕ, ώστε να επικεντρωθεί τόσο στην ανακεφαλαιοποίηση του κλάδου όσο και σε άλλες πιο «περίπλοκες» υποθέσεις συνεργα­σιών και συγχωνεύσεων, όπως:
♦ η Εμπορική (που συνδυάζεται με την άμεση ή έμμεση αποχώρηση του Γάλλου μεγαλομετόχου), για την οποία ήδη υπάρχει πρόταση της Alpha,
♦ και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.
Κάπως έτσι προχώρησε τόσο γρή­γορα η απόφαση η ΑΤΕ να χωριστεί σε «καλή» και «κακή» τράπεζα, με στόχο η «καλή» να περάσει σε ένα μεγαλύτε­ρο ιδιωτικό σχήμα, και συγκεκριμένα την Πειραιώς, η οποία, έχοντας υπο­βάλει την πρώτη επίσημη πρόταση, έγινε τελικά ο... γαμπρός για την πολύφερνη «νύφη».
Αυτό το οποίο τάραξε τα νερά, βέ­βαια, ήταν ο τρόπος, ο οποίος είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικός για τις μεθό­δους που θα ακολουθηθούν και στο μέλλον, σε ανάλογα «ντιλ».

H ATE
Η διαδικασία που ακολουθήθηκε στην περίπτωση της ΑΤΕ ξένισε πολ­λούς και από την «ερμηνεία» της θα κριθεί και το αν τελικά υπάρχει «θέ­μα» ή αν οι φωνές είναι για το θεαθή­ναι. Ας δούμε όμως τα δεδομένα:
Κατ’ αρχάς τον διαχωρισμό της ΑΤΕ σε «καλή» και «κακή» τράπεζα τον επέβαλε η τρόικα, αν θυμάστε, με ένα... πονηρό τηλεγράφημα του Reuters ένα βράδυ του Ιουνίου. Οι δύο μόνες επιλογές που προσφέρθηκαν ήταν: διάσπαση σε «καλή» και «κακή» τράπεζα ή κλείσιμο.
Η ανακοίνωση της επιλογής της Πει­ραιώς προκάλεσε σάλο: Πολλοί βου­λευτές έθεσαν θέμα διότι δεν έγινε διεθνής πλειοδοτικός διαγωνισμός για την Αγροτική. Ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και μερίδα βουλευτών άλλων κομμάτων - ακόμη και συμπολιτευόμενων - δι­ατύπωσαν σοβαρές ενστάσεις για τη διαδικασία, ενώ και ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Καρχιμάκης κατηγό­ρησε τη διοίκηση της Τραπέζης της Ελλάδος ότι δεν ανακεφαλαιοποίησε απευθείας την ΑΤΕ.
Από την πλευρά της η ΤτΕ ακολού­θησε τη διαδικασία που ορίζει ο νό­μος. Και ο νόμος για την εξυγίανση των τραπεζών που ψηφίστηκε στη Βουλή προβλέπει πως, εφόσον επι­λεγεί η λύση της διάσπασης σε «κα­λή» και «κακή» τράπεζα, η ΤτΕ και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Στήριξης (ΤΧΣ) δικαιούνται να ακολουθήσουν μια εμπιστευτική διαγνωστική διαδι­κασία για να πωλήσουν το καλό τμή­μα της τράπεζας. Επομένως παρέμει­νε εκκρεμές το ερώτημα εάν η διαδι­κασία είναι ξεκάθαρη.
Σε αυτό το σημείο τα δεδομένα, τα οποία δεν μπορούμε να τα γνωρίζουμε όλα, λένε πως η Εθνική και η Alpha δή­λωσαν με επιστολή τους στην ΤτΕ ότι δεν ενδιαφέρονται. Και, προφανώς, αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά... θα το μαθαίνουμε - και μάλιστα με εκ­κωφαντικό τρόπο. Από την πλευρά της η Eurobank συμμετείχε στη διαδικα­σία, αλλά τελικά αποσύρθηκε, καθώς (όπως έχει γράψει ήδη το «Π») ρίχνει το βάρος της στην Εμπορική.
Τελικά η Πειραιώς ήταν η μόνη τράπεζα που εκδήλωσε ενδιαφέρον, πλει­οδότησε και πήρε αυτό που ήθελε...
Επομένως το ερώτημα δεν είναι αν υπάρχουν λάθη επί της διαδικασίας, αλλά τι θα γίνει με την τρέλα και τους υπαλλήλους της... Γι’ αυτό δεν ακού­σαμε ακόμη κάτι...

Προβάδισμα
Πάμε τώρα στα μελλούμενα: Για την Εμπορική, στην κυβέρνηση ελπίζουν ότι θα υπάρξουν επίσημες προτά­σεις από τουλάχιστον δύο μεγάλες τράπεζες, του λεγόμενου ισχυρού συστήματος, το οποίο συγκροτούν η Εθνική, η Eurobank και η Alpha Bank. Τραπεζικοί κύκλοι θέλουν την Εθνική να έχει ελαφρύ προβάδισμα, ωστόσο τίποτε δεν είναι βέβαιο, κα­θώς η νέα διοίκηση της τράπεζας δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της. Και βέβαια η απόσυρση της Eurobank από την κούρσα της ΑΤΕ προοιωνίζε­ται πολλά.
Προς το παρόν, πάντως, η Alpha εί­ναι αυτή που υπέβαλε πρώτη την πρό­τασή της για εξαγορά του συνόλου του μετοχικού κεφαλαίου της Εμπορι­κής, όπως γνωστοποίησε την Τρίτη με επιστολή της στο Χ.Α.:
«Η Τράπεζα φρονεί ότι, με την κα­τατεθείσα πρότασή της, περιορίζεται η χρήση κρατικών κεφαλαίων για την υλοποίηση της συναλλαγής, εναρμονί­ζεται με το πλαίσιο που έχει τεθεί από τις αρχές και, παράλληλα, συμβάλλει στην αξιόπιστη αναδιάρθρωση του ελ­ληνικού τραπεζικού συστήματος».
Η πρόταση βεβαίως δεν σημαίνει και συμφωνία με τη μητρική Credit Agricole, οπότε θα πρέπει να περιμέ­νουμε πολύ σύντομα τις κινήσεις και των άλλων δύο ισχυρών παικτών του συστήματος.
Και όλα αυτά βεβαίως σε συνάρ­τηση με την τελική στάση της γαλ­λικής τράπεζας, για την οποία είναι άγνωστο αν θα συνεχίσει να δραστη­ριοποιείται στην ελληνική τραπεζική αγορά. Αν, πάντως, παραμείνει, θεω­ρείται βέβαιο πως θα «τσεκάρει» τον επόμενο Έλληνα συνεργάτη της προ­φανώς καλύτερα απ’ όσο είχε τσεκά­ρει τα στελέχη της...
Σε ό,τι αφορά το Ταχυδρομικό Τα­μιευτήριο, ενώ κατά πολλούς απο­τελεί πιο «βατή» περίπτωση, ίσως υπάρξουν εκπλήξεις, αφού το ντόμι­νο των εξελίξεων αναφορικά με τις συνεργασίες(ΑΤΕ, Εμπορική) είναι πο­λύ πιθανό να οδηγήσει σε σύγκρου­ση τις μεγαλύτερες τράπεζες. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τόσο η Εθνική όσο και η Eurobank είναι μέτοχοι του Τ.Τ., ενώ και η Alpha Bank θα μπορού­σε να εξετάσει πιθανή συνεργασία στην περίπτωση που δεν προχωρήσει η περίπτωση της Εμπορικής.

Μια άλλη μέρα...
Το κακό είναι ότι οι ελληνικές τρά­πεζες της επόμενης ημέρας δεν θα έχουν καμία σχέση με αυτά που ξέ­ραμε. Δηλαδή θα γίνει κάτι σαν... το PSI, την πρόσφατη αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Θα μας πουλήσουν το παραμύθι ότι οι τράπεζες θα διασωθούν με τις συγχω­νεύσεις, αλλά τα κακά θα τα μάθουμε κατόπιν εορτής.
Έτσι, όπως το «κούρεμα» αποδεί­χθηκε ότι αποστράγγισε αναγκαστικά τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων, αλλά και πολλών ακόμη νο­μικών προσώπων, οι συγχωνεύσεις θα σώσουν τις τράπεζες (δηλαδή τους τραπεζίτες), αλλά θα βάλουν υπαλλή­λους, και πολλές από τις υπηρεσίες που σήμερα θεωρούμε αυτονόητες, σε θέση... Ιφιγένειας.
Να δούμε το πώς: Μετά την ανακεφαλαιοποίηση, με τον έναν ή τον άλ­λο τρόπο θα είναι κρατικές. Κρατήστε τον ακόλουθο υπολογισμό:
♦ Αν τα νέα ελληνικά ομόλογα, ονο­μαστικής αξίας 14 δισ. ευρώ, που κατέχουν οι τέσσερις μεγάλες (συστημικές) τράπεζες, αποτιμηθούν με όρους αγοράς, η αξία τους θα είναι μόλις 2,2 δισ. ευρώ.
♦ Αυτή η διαφορά των σχεδόν 12 δισ. ευρώ προσδιορίζει και την αξία των τραπεζών την επόμενη ημέρα, περί­που με τους ίδιους όρους που κου­ρεύτηκαν και τα ελληνικά ασφαλι­στικά ταμεία.
♦ Με δυο λόγια, αν αποτιμηθούν τα ομόλογα σε τρέχουσες τιμές, οι τρά­πεζες θα χρειαστούν και νέα κεφά­λαια. Δηλαδή η πραγματική αξία των τραπεζών είναι χειρότερη από αυτή που εμφάνισαν με το PSI και η οποία ήταν μια... αρνητική θέση.
Διόλου τυχαίο λοιπόν ότι τον τε­λευταίο χρόνο το σύστημα προχωρά­ει ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης του δικτύου των ελληνικών τραπεζών, με καταργήσεις και συγχωνεύ­σεις καταστημάτων και μείωση του προσωπικού στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια.
Μόνο μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2012 οι τέσσερις μεγάλες τρά­πεζες (Εθνική, Alpha, Eurobank και Πειραιώς) έκλεισαν περίπου 70 κα­ταστήματα στην Ελλάδα και 119 στο εξωτερικό, όταν σε όλη τη διάρκεια της περσινής χρονιάς έκλεισαν 96 καταστήματα στην Ελλάδα και 160 στο εξωτερικό. Σύνολο 190 κατα­στήματα στο τρίμηνο του 2012 και 256 το 2011. Γενικό σύνολο: λουκέ­το σε πάνω από 400 καταστήματα σε 15 μήνες, χωρίς να υπολογίζονται οι «μικρότεροι»!
Το 2010 οι τράπεζες που δραστη­ριοποιούνταν στην Ελλάδα (πλην των συνεταιριστικών) έφθασαν, με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Ένω­σης Τραπεζών, τα 3.743 καταστήματα, από 3.634 στο τέλος του 2009. Το 2011 ο αριθμός των εν Ελλάδι τρα­πεζικών καταστημάτων μειώθηκε σε 3.575, καταγράφοντας, σε σχέση με το 2010, πτώση 4,5%.
Ενδεικτικό το ότι στο τέλος του 2011 η Εθνική λειτουργούσε στην Ελλάδα 542 καταστήματα έναντι 575 στο τέλος του 2009 κι η ΑΤΕ ερχόταν δεύτερη με 468 (482 στο τέλος του 2009). Ακολουθούσαν η Alpha με 414 καταστήματα (431 στο τέλος του 2009), η Eurobank με 402 (432 στο τέλος του 2009), η Πειραιώς με 344 (357 στο τέλος του 2009) και η Εμπορική με 323 καταστήματα (368 στο τέλος του 2009).
Το 2011 απολύθηκαν 3.356 τρα­πεζοϋπάλληλοι που απασχολούνταν στην Ελλάδα (από 59.967 σε 56.611), δηλαδή μείωση ύψους 5,5%.
Το κλείσιμο των 400 καταστημά­των ανταποκρίνεται στον σχεδιασμό για περιστολή κόστους ύψους 10% στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, ενώ η περικοπή ύψους 5% στο προ­σωπικό είναι ακόμη πιο «ευγενής». Τι θα γίνει όμως όταν οι τράπεζες βρεθούν στη δίνη της ανακεφαλαιοποίησης και της πιθανότατης τεχνι­κής κρατικοποίησης;
Εάν όντως το σενάριο αφορά το 20% (ή προστεθούν και οι απώλειες από τις συγχωνεύσεις), τότε θα πρέ­πει να θεωρείται βέβαιο ότι ο αριθ­μός αυτός θα ξεπεράσει τα 750, με κίνδυνο να φτάσει και τα 1.000 κα­ταστήματα.
Με δεδομένο ακόμη ότι τα περισ­σότερα από τα καταστήματα αυτά μι­σθώνονται, οι οικογένειες που τα μι­σθώνουν και ζουν από τα μισθώματα (που συνήθως είναι πολύ υψηλά) θα χάσουν τα έσοδά τους. Και με (επι­πλέον) δεδομένο ότι τέτοιου τύπου εισοδηματίες συνήθως είναι αντί­στοιχα εκτεθειμένοι σε ανάλογα έξο­δα (δάνεια, σχολικές δαπάνες κ.λπ.), επειδή έχουν «σίγουρο και σταθερό εισόδημα», το ντόμινο που μπορεί να ξεκινήσει γίνεται προφανές.

Ντόμινο
Μεγάλες θα είναι οι απώλειες για τα έσοδα του Δημοσίου, κάτι που ο προϋπολογισμός δεν έχει προβλέψει. Τα ενοίκια των τραπεζικών καταστη­μάτων είναι της τάξης των 5.000-10.000 ευρώ τον μήνα. Και ο φόρος που καταβάλλεται αντιστοιχεί στο 35%-40% του μισθώματος. Αν υπο­θέσουμε ότι μισθωμένα είναι μόνο τα 300 κατα­στήματα (που κατά το σενάριο εργασίας μπορεί να κλείσουν), τα «διαφυγόντα» είναι αρκετές δε­κάδες εκατομμύρια ευρώ...
Σε ό,τι αφορά τους υπαλλήλους, εδώ οι συζη­τήσεις (που ήδη έχουν περάσει στο στάδιο της εφαρμογής) προβλέπουν «κούρεμα» της τάξης του 20%-25%. Με δεδομένο ότι οι υπάλληλοι και τα στελέχη των τραπεζών στην Ελλάδα ξε­κίνησαν με οροφή τις 65.000, ένα τέτοιο «κού­ρεμα» θα σημάνει όχι μόνο μισθολογικές μειώ­σεις, αλλά και την αποχώρηση περίπου 13.000-20.000 εργαζομένων.
Οι ασφαλιστικοί οργανισμοί των τραπεζοϋ­παλλήλων ήταν κάποτε αρκετά ισχυροί ώστε να καλύψουν τους εν δυνάμει αποχωρούντες. Μετά το «κούρεμα» όμως... Και σε κάθε περίπτωση η αγοραστική δύναμη των υπαλλήλων δεν θα είναι πια η ίδια. Οπότε και οι επιπτώσεις στην ιδιωτική κατανάλωση θα είναι ισχυρές.
Ακόμη ισχυρότερες θα είναι οι επιπτώσεις από την περιστολή των αποδοχών. Στις άτυπες συζη­τήσεις και υποθέσεις εργασίας οι περισσότερες τράπεζες βάζουν την ιδέα για μαχαίρι 15%-20% στους μισθούς, ενώ υπάρχουν και ορισμένες που ζητούν 25%. Η εξοικονόμηση θα γλιτώσει τις τρά­πεζες από 550 εκατ. ευρώ, τα οποία όμως θα χαθούν από την οικονομία. Δηλαδή δεν θα πέσουν στην αγορά και δεν θα χρηματοδοτήσουν κάποι­ες επιχειρήσεις, που μέχρι τώρα τα λάμβαναν.
Το σπιράλ έχει μόλις αρχίσει να πνίγει και πολύ σύντομα η κυβέρνηση θα χρειαστεί να πάρει θέση...


Πηγή: Το Ποντίκι
Δημοσιεύτηκε στις 03/08/2012