Η Κύπρος είναι απροετοίμαστη και απελπιστικά ευάλωτη

Η απουσία στρατηγικού οράματος οδήγησε

στη σημερινή κατάσταση

 

 

 

Του Πάρη Ποταμίτη

Η τρέχουσα οικονομική κρίση, η δύσκολη θέση της Κύπρου και τα διλήμματα που τίθενται αποκαλύπτουν και στον τομέα αυτό -πέραν των ελλειμμάτων κεφαλαίου- ένα κρίσιμο έλλειμμα πολιτικής που οδήγησε και διατηρεί την Κύπρο σε αυτή τη δύσκολη θέση. Το έλλειμμα αφορά, μεταξύ άλλων, στην απουσία στρατηγικής, στην απουσία επαρκούς ελέγχου και στην απουσία μιας ελάχιστης συνεργασίας και συνεννόησης στα καίρια θέματα που αφορούν στον τόπο. Η κατάληξη της κυπριακής οικονομίας το τελευταίο διάστημα και η αναζήτηση των λόγων αυτής της κατάληξης καθιστά προφανές ότι όλα τα τελευταία χρόνια απουσίαζε ένα στρατηγικό όραμα για την κυπριακή οικονομία, η οποία αφηνόταν να συνεχίζει σε μια πορεία με πυξίδα τη συγκυρία, τη στιγμιαία προσαρμογή και τη σύμπτωση. Μακροχρόνιος σχεδιασμός για τις κατευθύνσεις και αναγκαίες προσαρμογές για διατήρηση των επιδόσεων -μέσω της αναβάθμισης και βελτίωσης της θέσης της κυπριακής οικονομίας μέσα στο διεθνή καταμερισμό εργασίαςδεν υπήρχε. Δεν υπήρχε στρατηγική, δεν υπήρχε χάραξη στρατηγικής, δεν υπήρχαν εκείνοι οι αναγκαίοι θεσμικοί μηχανισμοί μελέτης, προβληματισμού, εκτιμήσεων, πρόβλεψης, δημιουργίας σεναρίων και τελικά υποβολής εναλλακτικών προτάσεων. Όταν λοιπόν η παγκόσμια κρίση ξέσπασε, η Κύπρος βρέθηκε απροετοίμαστη και ως εκ τούτου απελπιστικά ευάλωτη.
Η δεύτερη επισήμανση αφορά στην εξίσου πλήρη απουσία θεσμικών, ανεξάρτητων και αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου. Η απουσία αυτών των μηχανισμών εκ των πραγμάτων οδηγεί σε αδιαφάνεια, αυθαιρεσία, αλαζονεία, συγκάλυψη και τελικά σε τραγικά λάθη. Προφανές παράδειγμα αυτής της πραγματικότητας απετέλεσαν οι τράπεζες και τα όσα αποκαλύφθηκαν και αποκαλύπτονται για τη δράση τους αλλά και τις διασυνδέσεις τους με άλλους κρίσιμους παράγοντες του συνολικού κρατικού, πολιτειακού, πολιτικού αλλά και κοινωνικο-οικονομικού οικοδομήματος.
Το τρίτο σκέλος του ελλείμματος αφορά στην καταθλιπτική απουσία οποιασδήποτε ελάχιστης συνεργασίας και συνεννόησης τόσο σε επίπεδο πολιτικού οικοδομήματος όσο και θεσμικού. Σε μια Δημοκρατία βέβαια η εκτελεστική εξουσία -Κυβέρνηση- είναι ο νομιμοποιημένος μέσω της λαϊκής εντολής φορέας για άσκηση πολιτικής. Τα πολιτικά κόμματα από την άλλη νομιμοποιούνται επίσης, πέραν της υποβολής προτάσεων, να ασκούν τη δική τους κριτική έναντι της εκτελεστικής εξουσίας. Και τα δύο είναι σωστά και επιβεβλημένα. Από το σημείο αυτό όμως μέχρι του σημείου ανατίναξης των γεφυρών κάθε συνεννόησης, παντελή απουσία δημιουργικού διαλόγου ή ακόμη άρνηση έστω να ληφθεί υπόψη μία διαφορετική γνώμη, υπάρχει μια απόσταση.
Στην πραγματικότητα υπάρχει ένα επικίνδυνο χάσμα και τελικά το έλλειμμα γίνεται έλλειμμα δημοκρατίας με την ουσιαστική και στην πράξη λειτουργούσα έννοια της λέξης. Όσον δε αφορά στο θεσμικό επίπεδο το πλέον απτό παράδειγμα παρόμοιας απουσίας μιας ελάχιστης συνεργασίας και συνεννόησης ήταν εκείνο μεταξύ της εκτελεστικής εξουσίας και του τέως Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, ακόμη και σε εκείνες τις κρίσιμες και τελικά τραγικές ώρες κατά τις οποίες κρινόταν η τύχη της κυπριακής οικονομίας και μαζί και η τύχη της ευημερίας των πολιτών. Οι δύο θεσμοί απλώς... «δεν μιλιόντουσαν»!

Διλήμματα που προκαλούν τρόμο
ΤΕΛΙΚΑ βρεθήκαμε στη θέση που βρισκόμαστε σήμερα, με διλήμματα που προκαλούν τρόμο και με τα ίδια ελλείμματα να υποσκάπτουν τώρα την όποια προσπάθεια υπέρβασης της κρίσης. Διότι και αν ακόμη θεωρήσουμε, για παράδειγμα, πως όλες ή σχεδόν όλες οι πολιτικές συνιστώσες συμφωνούν ότι θα πρέπει να υπάρξει μια διαχείριση των προτάσεων της Τρόικας έτσι που να αφήνεται ανοικτό το παράθυρο της ανάπτυξης, το οποίο με τη σειρά του θα ενισχύσει και θα διασφαλίσει κάπως την κοινωνική συνοχή, υπήρξε καμιά σοβαρή και συγκροτημένη χάραξη στρατηγικής ως προς την κατεύθυνση της αναζητούμενης ανάπτυξης; Για παράδειγμα, θα πρέπει να διασφαλίσουμε πόρους για να κτίσουμε και άλλα ξενοδοχεία; Θα πρέπει να στραφούμε σε νέες καινοτόμες τεχνολογίες ή σε κατευθύνσεις πράσινης ανάπτυξης; Θα πρέπει να προσαρμοστεί η οικονομία στη βάση των προσδοκιών για το φυσικό αέριο; Θα πρέπει να στραφούμε σε κατευθύνσεις παιδείας και εκπαίδευσης, υπηρεσιών, μήπως ελαφράς βιομηχανίας; Πολύ φοβούμαστε ότι και πάλιν απουσιάζει η στρατηγική που θα δίδει κατευθύνσεις.
Και στα άλλα δύο επίπεδα δε, δυστυχώς η κατάσταση παραμένει η ίδια. Ούτε ανεξάρτητος, πειστικός και από όλους αποδεκτός έλεγχος υπάρχει ούτε και φαίνεται να γίνεται κατορθωτή, έστω και αυτή την ύστατη ώρα, μια ελάχιστη συνεργασία και συνεννόηση. Θα ανέμενε κανείς πως τουλάχιστον, μετά την αίτηση της Λευκωσίας για ένταξη στον Μηχανισμό Στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα υπήρχε μία συλλογική αντιμετώπιση της κατάστασης με παραμερισμό των όποιων άλλων κριτηρίων ή επιδιώξεων. Φτάσαμε να βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν την απάντηση προς την Τρόικα και ακόμη θα ακολουθήσει ο διάλογος με τα κόμματα και τους κοινωνικούς εταίρους. Μάλλον αργήσαμε, δομικά. Έπρεπε να είχαμε αλλάξει από χθες. Και κάθε μέρα που περνά, μετρά μήνας.


Πηγή: Ο Φιλελεύθερος
Δημοσιεύτηκε στις 24/09/2012