Την ιστορία μου θύμισε προχθές αγαπητός φίλος, βαθύς γνώστης της ιστορίας: όλα αυτά που συμβαίνουν, είπε, θυμίζουν έντονα τη Συμφωνία της Φεράρας - Φλωρεντίας. Πάγωσα, γιατί, όσο κι αν ουδεμία πραγματολογική σχέση υφίσταται μεταξύ αυτών που αποφάσισε το γιουρογκρούπ και της Συνόδου Φεράρας - Φλωρεντίας, άλλο τόσο, η ιστορία ακούγεται σήμερα σχεδόν ζώσα…
Το 1438, ο Πάπας Ευγένιος έχοντας να αντιμετωπίσει πολύ μεγάλα προβλήματα στο εσωτερικό της δυτικής εκκλησίας και στις ισορροπίες ισχύος στην Ιταλία, πείθει τον Αυτοκράτορα Ιωάννη Η’ Παλαιολόγο να συζητήσουν το ζήτημα της επανένωσης των εκκλησιών. Ως «αντάλλαγμα», του υπόσχεται μεγάλη στρατιωτική βοήθεια της Δύσης έναντι του ταχέως ανερχόμενου για το Βυζάντιο τουρκικού κινδύνου. Ο αυτοκράτορας πήρε μαζί του τον Πατριάρχη Ιωσήφ Β’ και πήγαν μαζί με πλήθος αρχιερέων στην Ιταλία, πρόθυμοι να ανταποκριθούν θετικά.
Οι διαπραγματεύσεις, εντατικές και δύσκολες, διεξήχθησαν για καιρό στις δύο ιταλικές πόλεις. Τα θεολογικά ζητήματα της εποχής, είτε το πιστεύουμε είτε όχι, τα λάμβαναν εξίσου, αν όχι και περισσότερο σοβαρά από την υπόθεση του χρέους και του ευρώ: άλλωστε, δεν επρόκειτο για τίποτε άλλο, παρά για μια από τις πολλές προσπάθειες ένωσης της Ευρώπης που έγιναν και απέτυχαν ανά τους αιώνες. Η πολιτική σημασία ήταν δηλαδή, ακόμη μεγαλύτερη από αυτή που ζούμε σήμερα.
Βεβαίως, ο Πάπας, κατάφερε να μετατρέψει τις αποφάσεις της Συνόδου σε ένα είδος «αφομοίωσης» της Ανατολής από τη Δύση.
Κι έτσι, η Συμφωνία - πρακτικό που υπέγραψαν τον Ιούλιο του 1439, ερμηνεύθηκε πίσω στην Κωνσταντινούπολη ως προσχώρηση της Ανατολής στη Δύση κι όχι ως ισότιμη πράξη, ιδίως μέσα από τις σφοδρές αντιδράσεις του Μάρκου Ευγενικού.
Η αντιπροσωπεία επέστρεψε στην Πόλη το Φεβρουάριο του 1440. Το αποτέλεσμα, ήταν ότι ο λαός και ο κλήρος την αποδοκίμασαν έντονα, μαζικά, ανοιχτά και βίαια. Η Συμφωνία είχε πεθάνει… Το ερώτημα αν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία θα είχε σωθεί με την εφαρμογή της Συμφωνίας δεν θα απαντηθεί ποτέ – αν και είναι προφανώς εντελώς αφελές…
Ας μην πλανώνται οι ηγεσίες: όλα, θα παιχτούν και σήμερα στο λαό. Η Ελλάδα, όπως έγραψαν προχθές και οι Φαινάνσιαλ Τάιμς, είναι πια αποικία στην καρδιά της Ευρώπης. Κι αυτό, μαζί με τα όσα σημαίνει στην πράξη, δεν χωνεύεται. Μην περιμένει κανείς στο Μέγαρο Μαξίμου ή στα κόμματα ότι όλα αυτά θα γίνουν ερήμην του λαού. Ούτε οι αυτοκράτορες δεν κατάφεραν κάτι τέτοιο… Αν πιστεύουν αυτό που υπέγραψαν, πρέπει τώρα να πείσουν. Οσο για το πώς, εκεί, ας τους φωτίσει ο θεός. Γιατί, άνθρωπος, δύσκολα θα βρει τον τρόπο…
Οι διαπραγματεύσεις, εντατικές και δύσκολες, διεξήχθησαν για καιρό στις δύο ιταλικές πόλεις. Τα θεολογικά ζητήματα της εποχής, είτε το πιστεύουμε είτε όχι, τα λάμβαναν εξίσου, αν όχι και περισσότερο σοβαρά από την υπόθεση του χρέους και του ευρώ: άλλωστε, δεν επρόκειτο για τίποτε άλλο, παρά για μια από τις πολλές προσπάθειες ένωσης της Ευρώπης που έγιναν και απέτυχαν ανά τους αιώνες. Η πολιτική σημασία ήταν δηλαδή, ακόμη μεγαλύτερη από αυτή που ζούμε σήμερα.
Βεβαίως, ο Πάπας, κατάφερε να μετατρέψει τις αποφάσεις της Συνόδου σε ένα είδος «αφομοίωσης» της Ανατολής από τη Δύση.
Κι έτσι, η Συμφωνία - πρακτικό που υπέγραψαν τον Ιούλιο του 1439, ερμηνεύθηκε πίσω στην Κωνσταντινούπολη ως προσχώρηση της Ανατολής στη Δύση κι όχι ως ισότιμη πράξη, ιδίως μέσα από τις σφοδρές αντιδράσεις του Μάρκου Ευγενικού.
Η αντιπροσωπεία επέστρεψε στην Πόλη το Φεβρουάριο του 1440. Το αποτέλεσμα, ήταν ότι ο λαός και ο κλήρος την αποδοκίμασαν έντονα, μαζικά, ανοιχτά και βίαια. Η Συμφωνία είχε πεθάνει… Το ερώτημα αν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία θα είχε σωθεί με την εφαρμογή της Συμφωνίας δεν θα απαντηθεί ποτέ – αν και είναι προφανώς εντελώς αφελές…
Ας μην πλανώνται οι ηγεσίες: όλα, θα παιχτούν και σήμερα στο λαό. Η Ελλάδα, όπως έγραψαν προχθές και οι Φαινάνσιαλ Τάιμς, είναι πια αποικία στην καρδιά της Ευρώπης. Κι αυτό, μαζί με τα όσα σημαίνει στην πράξη, δεν χωνεύεται. Μην περιμένει κανείς στο Μέγαρο Μαξίμου ή στα κόμματα ότι όλα αυτά θα γίνουν ερήμην του λαού. Ούτε οι αυτοκράτορες δεν κατάφεραν κάτι τέτοιο… Αν πιστεύουν αυτό που υπέγραψαν, πρέπει τώρα να πείσουν. Οσο για το πώς, εκεί, ας τους φωτίσει ο θεός. Γιατί, άνθρωπος, δύσκολα θα βρει τον τρόπο…
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire