Λήμματα

Βασίλης Παπαβασιλείου

 

Εισαγωγή. «Σωτηράκη, παιδί μου, δεν σε ξέχασα. Απλώς, έπρεπε να ξεκουραστώ. Μου δώσαν' άδεια. Εγώ δεν είχα αντιληφθεί ότι ήμουν κουρασμένος, αλλά οι εργοδότες γι' αυτό υπάρχουν. Για να εντοπίζουν σημεία κόπωσης στις επιδόσεις των εργαζομένων και να τους στέλνουν για διακοπές. Θυμάμαι, όμως, τι σου υποσχέθηκα: να σε βοηθήσω για την εργασία που σας έβαλε η δασκάλα σου με θέμα "Ενα νέο αφήγημα για την Ελλάδα". Oι παππούδες πρέπει να τηρούν τις υποσχέσεις που δίνουν στα εγγόνια τους. Αλλιώς χάνουν την αξιοπιστία τους, το credibility τους όπως το λέτε εσύ και οι φίλοι σου, σαν κάποιες χώρες όνομα και μη χωριό. Οι χώρες, όμως, δεν έχουν εγγόνια και μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν - ή μήπως έχουν;»

Ελλάδα. «Η Ελλάδα, για παράδειγμα. Εχει εγγόνια η Ελλάδα; Εγώ ξέρω πάντως ότι έχει παππούδες. Και ότι η νεότερη γενιά παππούδων είναι αυτή που συνηθίσαμε να λέμε "του Πολυτεχνείου". Η γενιά μου. Δεν είναι τυχαίο ότι από εκπροσώπους αυτής της γενιάς, που λάτρεψε τις κούφιες λέξεις όσο καμία άλλη στην πρόσφατη ελληνική Ιστορία, εκπορεύεται κατά βάση το σύνθημα για ένα "νέο ελληνικό αφήγημα", που κινητοποίησε προφανώς και τη δασκάλα σου. Μόνο κάποιος που έχει θητεύσει επί μακρόν στην παιδεία των συνθημάτων έχει ανάγκη από νέα συνθήματα που, αν χρειαστεί, τα βαφτίζει οράματα ή αφηγήματα (όπως και να το κάνουμε, είναι πιο σικ)».

Επαναστάσεις. «Ολες οι εθνικές αφηγήσεις, Σωτηράκη, ανοίγουν ή κλείνουν με μία επανάσταση (ή μία καταστροφή). Ερώτηση: Ποια επανάσταση θέλουμε να εγκαινιάσει το νέο ελληνικό αφήγημα; Αυτή του '21; Μα αυτή έγινε και έδωσε τους καρπούς της. Να ξαναγίνει δεν γίνεται. Η παρ' ολίγον κομμουνιστική, που συνετρίβη στρατιωτικά πριν από εξήντα τρία χρόνια; Είναι μια ιδέα, μολονότι τα δύο υπαρκτά και προβεβλημένα παραδείγματα επί της γης (Κίνα, Κούβα) μοιάζουν στις μέρες μας να νοθεύονται ή να αυτοχειριάζονται. Η "εθνοσωτήριος" του '67; Μα γι' αυτήν χρειάζονται Παπαδόπουλοι, Παττακοί, Ιωαννίδηδες και ΣΙΑ. Πού τους ξαναβρίσκεις; Η νιτσεϊκή (κατ' όνομα σοσιαλιστική) του Ανδρέα Παπανδρέου; Αυτή χρειάζεται μπόλικο ξένο χρήμα που να ρέει με τη σέσουλα. Μια φορά μπαίνεις στην ΕΟΚ. Μια φορά βάζεις τους μισούς ("αδικημένους", "μη προνομιούχους") Ελληνες στο παιχνίδι της λεηλασίας του δημόσιου κορβανά, που εγκαινιάστηκε μαζί με το πελατειακό κράτος μετά την Επανάσταση και ανανεώθηκε καθ' οδόν (βλέπε Σχέδιο Μάρσαλ). Επομένως;»

Καντ. «Επομένως, Σωτηράκη, να στρεφόμασταν σ' έναν άλλο φιλόσοφο, Γερμανό κι αυτόν; Καλός ο Νίτσε, αλλά δεν προσφέρεται τόσο ως πρόταγμα συλλογικής ζωής όσο ως έρεισμα ατομικής απελευθέρωσης. Να το γυρίζαμε σ' αυτόν, που είπε, ανάμεσα στα άλλα, "διαφωτισμός είναι η έξοδος του ανθρώπου από τη βαρβαρότητα για την οποία υπεύθυνος είναι αυτός ο ίδιος"; Μήπως, παιδί μου, μας περιμένει μια καντιανή επανάσταση; Μήπως έτσι θα μπορούσε να ξεκινήσει το νέο εθνικό αφήγημα; Από το να φταίμε εμείς οι ίδιοι, που θα πει ότι δεν είμαστε μονίμως τα αθώα θύματα, αλλά οι δράστες της μοίρας μας και οι αυτουργοί του πεπρωμένου μας ή, εν πάση περιπτώσει, ενεργούμε ως εάν ήμασταν; Οπως θα πει επίσης και μια σειρά άλλα πράγματα: π.χ. ότι πολιτική κοινότητα δεν μας κάνει κανένα ίδιο αίμα και κανένα κοινό θρησκευτικό "πιστεύω". Αυτά παραπέμπουν σε ιδιότητες υπόδουλων κάτω από ξένο δυνάστη. Απαλλασσόμενος από τον δυνάστη γίνεσαι απελεύθερος. Ελεύθερος γίνεσαι όταν πάψεις να επικαλείσαι τις ιδιότητες με τις οποίες σε αναγνώριζε ο δυνάστης σου και προβαίνεις σε μια ιδρυτική χειρονομία: συνάπτεις ένα συμβόλαιο συνύπαρξης με τους άλλους και τον κόσμο, με ό,τι δεν είσαι εσύ. Στη βάση αυτή ο πατριωτισμός δεν θα ήταν υπόθεση αίματος, γονιδίων και DNA αλλά, π.χ., έμπρακτης φορολογικής συνείδησης».

Μπολιβάρ. «Είναι ο άλλος δρόμος. Αυτός του λατινοαμερικανού επαναστάτη που, μεταμορφωμένος σε υδραίο στρατηγό, έκανε τον ποιητή Εγγονόπουλο να τον ρωτά τι γύρευε στη Λάρισα αυτός, ένας Υδραίος; Προχθές, μεταμορφωμένος εκ νέου ο στρατηγός σε μαγαζάτορα του νησιού, αντέστρεψε την ερώτηση του ποιητή. Γύρισε και είπε στον εκπρόσωπο της κρατικής αρχής: "τι γυρεύεις στην Υδρα, εσύ, ένα ΣΔΟΕ;". Αρα δυοίν θάττερον: ή ιδρύουμε μια πολιτική κοινότητα ελεύθερων ανθρώπων α λα Καντ ή επανιδρύουμε ένα κράτος α λα ψευτο-Μπολιβάρ και διατηρούμε άθικτο για άλλους δύο αιώνες το νεοελληνικό τριώροφο: κατσαπλιάδες, λαμόγια, φουκαράδες - με τους υπόλοιπους να συγκροτούν τη νέα ελληνική διασπορά». 

 

 

Πηγή: www.tanea.gr

Δημοσιεύτηκε στις 01/09/2012