Η Ελβετία, δημοφιλής προορισμός κεφαλαίων για τους Έλληνες

Θανάσης Κουκάκης
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στο διήγημα «Ο πολιτισμός εις το χωρίον» γράφει: «Σ’ αυτή την εποχή που βρεθήκαμε, να σε χαρώ… Μεγάλο κεσάτι, μεγάλη δυστυχία στον κόσμο! … Ο παράς, δεν ξέρω πού πάει και χώνεται, και δε βγαίνει στο μεϊντάνι…». Την εποχή που γράφτηκε το διήγημα (1891) οι Ελληνες δεν διέθεταν καταθέσεις στο εξωτερικό και ο «παράς» τους δεν κρυβόταν, αλλά χανόταν από την ακρίβεια και την απαξίωση των προϊόντων τους*.

Η σημερινή κρίση δεν έχει βεβαίως κοινά χαρακτηριστικά με αυτή του 1891. Και πλέον γνωρίζουμε πού «κρύβεται» ο παράς. Η ανασφάλεια για την εξέλιξη της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και η ενδεχόμενη επιστροφή στη δραχμή οδήγησε πολλούς Eλληνες στον εκπατρισμό των χρημάτων τους προς πιο ασφαλείς προορισμούς. Ενας από αυτούς είναι και η Ελβετία, παραδοσιακός τόπος υποδοχής των ελληνικών καταθέσεων, που χαρακτηρίζεται διαχρονικά από τη διακριτική μεταχείριση των χρημάτων και την εχέμυθη αντιμετώπιση των ιδιοκτητών τους.
Η ελληνική κυβέρνηση τα τελευταία τρία χρόνια προσπαθεί να έλθει σε συμφωνία με τις ελβετικές αρχές προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση στα δεδομένα ελλήνων καταθετών στην Ελβετία ή να αποκομίσει άμεσα οφέλη από την εφάπαξ αναδρομική φορολόγηση των αδήλωτων καταθέσεων των Ελλήνων στις ελβετικές τράπεζες. Το εγχείρημα αυτό ακολουθεί την πρακτική που ακολούθησαν χώρες όπως η Γερμανία, η Αγγλία κ.ά., θεωρείται χρονοβόρο και προσκρούει σε εμπόδια που θέτει η ελβετική νομοθεσία, αλλά και η ελβετική τραπεζική κουλτούρα, η οποία έχει παράδοση άνω των τριών αιώνων.
Αν τελικά ευοδωθεί η προσπάθεια – κάτι που προσδιορίζεται το νωρίτερο το 2014 – και συνομολογηθεί σχετική συμφωνία με την Ελβετία, τότε όσοι Ελληνες αποφύγουν να δηλώσουν ότι είναι κάτοχοι τραπεζικών λογαριασμών στη χώρα και επιλέξουν να παραμείνουν ανώνυμοι θα φορολογηθούν άπαξ με συντελεστή 30%-35% επί του ύψους των συνολικών καταθέσεών τους. Σε μια τέτοια περίπτωση το ελληνικό Δημόσιο μπορεί να εισπράξει ως και 6 δισ. ευρώ. Αντιθέτως, όσοι Ελληνες αποκαλύψουν τους ελβετικούς λογαριασμούς τους και αποδείξουν ότι οι καταθέσεις τους δικαιολογούνται από τα εισοδήματά τους δεν θα φορολογηθούν. Υπάρχει, βέβαια, και μια «εναλλακτική» λύση για την οποία λίγοι μιλούν. Οι καταθέσεις στην Ελβετία υπηκόων χωρών που προχώρησαν ή προχωρούν σε συμφωνία φορολόγησης (Γερμανοί, Αυστριακοί, Ελληνες) μεταφέρονται από τις ίδιες τις ελβετικές τράπεζες, που θέλουν να εξασφαλίσουν την… ευγνωμοσύνη και την αφοσίωση των πελατών τους, σε θυγατρικές που διαθέτουν σε τρίτες χώρες (π.χ. στη Σιγκαπούρη), με αποτέλεσμα αυτές να «εξαφανίζονται». Κάποιοι επιμένουν ότι αυτό γίνεται αθόρυβα τα τελευταία τρία χρόνια. Δεν είναι απίθανο, λοιπόν, ο «θησαυρός» της φορολόγησης των ελβετικών καταθέσεων να αποδειχθεί «άνθρακες».
Το βέβαιο είναι ότι η Ελβετία επιστρέφει ως δημοφιλής προορισμός κεφαλαίων, μετά την κάμψη των τελευταίων δύο δεκαετιών. Η αλλαγή της παγκόσμιας οικονομικής αρχιτεκτονικής και η άρση των περιορισμών στις κινήσεις κεφαλαίων στις αρχές της δεκαετίας του ’90 έπληξαν το τραπεζικό μονοπώλιο της Ελβετίας, ενώ το ευρώ επιδείνωσε ακόμη περισσότερο τις συνθήκες για τις ελβετικές τράπεζες, καθώς ως ασφαλές αποθεματικό νόμισμα προστατευμένο από τον πληθωρισμό οδήγησε σε εκροές δισεκατομμυρίων από τις ελβετικές τράπεζες. Οσοι γνώριζαν την ευημερούσα Γενεύη ή Ζυρίχη της δεκαετίας του ’80 δεν μπορούσαν να τις αναγνωρίσουν 25 χρόνια μετά. Ωστόσο, την τελευταία διετία η κρίση στην ευρωζώνη και η αμφισβήτηση του ευρώ «υπενθύμισαν» τη χρησιμότητα της Ελβετίας ως ασφαλή προορισμό καταθέσεων. Πολλά δισεκατομμύρια επέστρεψαν στα θησαυροφυλάκια των τραπεζών της χώρας.
Η Ελβετία δεν είναι φθηνή επιλογή, καθώς τα κόστη διατήρησης λογαριασμού είναι υψηλότερα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες (τα κόστη αυτά, βέβαια, διαφοροποιούνται ανά περίπτωση πελάτη…), αλλά σίγουρα είναι πολύ πιο ασφαλής. Επίσης, μπορεί οι ελβετικές καταθέσεις να μην προσφέρουν υψηλό επιτόκιο –αντιθέτως το επιτόκιο είναι ισχνό –, αλλά το ελβετικό φράγκο είναι ένα σταθερό νόμισμα που διασφαλίζει ότι τα χρήματα των πελατών των ελβετικών τραπεζών δεν τα «τρώει» ο πληθωρισμός. Τέλος, πρέπει να επισημανθεί το εξής: η εθνική οικονομία της Ελβετίας είναι σχεδόν ταυτισμένη με το ελβετικό τραπεζικό σύστημα. Αυτό συνεπάγεται ενισχυμένη εποπτεία και αυξημένη διαχείριση των τραπεζικών κινδύνων. Κατά συνέπεια, ο κατά Παπαδιαμάντη ελληνικός «παράς», δηλωμένος ή αδήλωτος, θα εξακολουθήσει να κρύβεται στην Ελβετία, ουσιαστικά ανενόχλητος από τις όποιες απόπειρες φορολόγησής του...
* Ενδεικτική είναι η κρίση της σταφίδας. Η κορινθιακή σταφίδα ήταν το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν της Ελλάδας κατά τον 19ο αιώνα. Το 1891 σημειώθηκε ραγδαία κάμψη στον αριθμό των εξαγωγών της, κάτι που αποτυπώθηκε δραματικά στην αγροτική οικονομία της εποχής. Η κρίση αυτή καταγράφηκε νοερά και στο έργο του Παπαδιαμάντη.


Πηγή: www.tovima.gr
Δημοσιεύτηκε στις 11/09/2012