Του Στέφανου Κωνσταντινίδη
Τα θύματα της σημερινής οικονομικής κρίσης είναι πολλά.
Υπάρχουν όμως κάποιες κοινωνικές κατηγορίες που σίγουρα πληρώνουν πολύ περισσότερα κάτω από τις σημερινές άθλιες συνθήκες που δημιούργησε πλανητικά ο νεοφιλελευθερισμός, όπως οι γυναίκες. Παρόλο που οι ηλικιωμένοι με χαμηλές συντάξεις είναι αυτοί που υποφέρουν περισσότερο, αυτοί οι οποίοι θα πληρώσουν δύο φορές για την κρίση αυτή είναι οι νέοι. Και είναι σωστό αυτό που ακούγεται ότι πρόκειται για τη θυσία μιας ολόκληρης γενιάς. Από τη μια οι νέοι αυτοί σε αντίθεση με την προηγούμενη γενιά αντιμετωπίζουν το τεράστιο πρόβλημα της ανεργίας. Η εποχή της βεβαιότητας για μια εξασφαλισμένη εργασία με ένα αξιοπρεπή μισθό έχει τελειώσει. Ακόμη και στις πιο πλούσιες χώρες του ανεπτυγμένου καπιταλισμού η ανεργία μαστίζει τους νέους ανθρώπους. Αλλά και όταν ακόμη είναι δυνατή η εξεύρεση κάποιας εργασίας αυτή είναι δυνατή κάτω από πολύ δυσμενείς συνθήκες. Η μονιμότητα στον τομέα αυτό έχει ουσιαστικά καταργηθεί ενώ ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της σημερινής αγοράς εργασίας είναι η υποαπασχόληση με την εξάσκηση πολλές φορές δύο ή και τριών εργασιών. Είναι επίσης χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι περισσότεροι νέοι δεν μπορούν να απασχοληθούν στους τομείς για τους οποίους έχουν κάνει σπουδές.
Ως να μη έφτανε όμως αυτό, οι σημερινοί νέοι θα κληρονομήσουν ένα τεράστιο χρέος που δημιούργησε η προηγούμενη γενιά. Έτσι, ενώ θα είναι φτωχότεροι από την προηγούμενη γενιά και με χειρότερες συνθήκες απασχόλησης, θα κληθούν να πληρώσουν και για την κακή διαχείριση της προηγούμενης γενιάς. Ασφαλώς όμως το θέμα δεν πρέπει να τίθεται μόνο σε αυτό το επίπεδο. Μπορεί κανείς να προσάψει ανευθυνότητα διαχείρισης στην προηγούμενη γενιά, όμως η οικονομική κρίση είναι συστημική και οφείλεται στον τρόπο που διαρθρώθηκε η παγκόσμια οικονομία στο πλαίσιο ενός νεοφιλεύθερου καπιταλιστικού συστήματος όπου μικρές μειοψηφίες λυμαίνονται ένα τεράστιο πλούτο.
Δεν είναι επομένως τυχαίο που σε όλο τον κόσμο οι νέοι άνθρωπου αποτελούν την πρωτοπορία των κοινωνικών εξεγέρσεων και των κοινωνικών διαμαρτυριών. Εξεγείρονται γιατί βλέπουν από τη μια να μην έχουν οι ίδιοι κανένα μέλλον και από την άλλη γιατί, όπως συμβαίνει πάντοτε, οι νέοι διαθέτουν κοινωνικές ευαισθησίες που τους καθοδηγούν πολιτικά αλλά και πολιτισμικά.
Σε μια πρόσφατη έκθεση της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης, επισημαινόταν ότι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και των μέτρων λιτότητας η σημερινή γενιά των νέων πλήτεται δυσανάλογα από τα μέτρα αυτά, οδηγούμενη στην ανεργία, την υποαπασχόληση και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η Ευρώπη, συνέχιζε η έκθεση, θυσιάζει μια γενιά νέων στο βωμό της λιτότητας και κινδυνεύει να χάσει την πολιτική σταθερότητά της, την κοινωνική συνοχή, τη δικαιοσύνη και την ειρήνη, καθώς και τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα και προοπτική ανάπτυξής της. Οι νέοι δεν αποτελούν ένα πρόβλημα που πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί, αλλά ένα περιουσιακό στοιχείο της Ευρώπης, κατέληγε η έκθεση. Αν οι νέοι της Ευρώπης, μιας από τις πιο πλούσιες και ανεπτυγμένες περιοχές του πλανήτη, αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα, μπορεί να φανταστεί κανείς σε ποια τραγική κατάσταση βρίσκονται οι νέοι άλλων περιοχών του πλανήτη που τις οποίες μαστίζει ακόμη μεγαλύτερη φτώχεια και υπανάπτυξη.
Στην περίπτωση της Ελλάδας φαίνεται πως οι νέοι αυτοί, με ένα υψηλό μορφωτικό επίπεδο, θα δημιουργήσουν μια νέα διασπορά, προκειμένου να επιβιώσουν. Είναι βέβαιο, από τις ενδείξεις που έχουμε, πως στον ξένο τόπο θα πετύχουν, μερικοί θα διαπρέψουν. Η Ελλάδα όμως θα στερηθεί ένα σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό. Κάτι παρόμοιο θα συμβεί και με την Κύπρο. Υπάρχει βέβαια και η δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία, αυτή η προσπάθεια διόγκωσης ενός πελατειακού και αναξιόπιστου κράτους. Θα πρέπει όμως οι νέοι να στραφούν προς άλλες κατευθύνσεις, να επιδιώξουν να είναι δημιουργικοί σε ένα κόσμο που αλλάζει συνεχώς. Οι εποχές που το κράτος ήταν ο προνομιούχος εργοδότης φαίνεται να έχουν παρέλθει. Το παράξενο είναι που στη διασπορά επιτυγχάνουν μακριά από το κράτος.
Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ε-mail stephanos.constantinides@gmail.com
Υπάρχουν όμως κάποιες κοινωνικές κατηγορίες που σίγουρα πληρώνουν πολύ περισσότερα κάτω από τις σημερινές άθλιες συνθήκες που δημιούργησε πλανητικά ο νεοφιλελευθερισμός, όπως οι γυναίκες. Παρόλο που οι ηλικιωμένοι με χαμηλές συντάξεις είναι αυτοί που υποφέρουν περισσότερο, αυτοί οι οποίοι θα πληρώσουν δύο φορές για την κρίση αυτή είναι οι νέοι. Και είναι σωστό αυτό που ακούγεται ότι πρόκειται για τη θυσία μιας ολόκληρης γενιάς. Από τη μια οι νέοι αυτοί σε αντίθεση με την προηγούμενη γενιά αντιμετωπίζουν το τεράστιο πρόβλημα της ανεργίας. Η εποχή της βεβαιότητας για μια εξασφαλισμένη εργασία με ένα αξιοπρεπή μισθό έχει τελειώσει. Ακόμη και στις πιο πλούσιες χώρες του ανεπτυγμένου καπιταλισμού η ανεργία μαστίζει τους νέους ανθρώπους. Αλλά και όταν ακόμη είναι δυνατή η εξεύρεση κάποιας εργασίας αυτή είναι δυνατή κάτω από πολύ δυσμενείς συνθήκες. Η μονιμότητα στον τομέα αυτό έχει ουσιαστικά καταργηθεί ενώ ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της σημερινής αγοράς εργασίας είναι η υποαπασχόληση με την εξάσκηση πολλές φορές δύο ή και τριών εργασιών. Είναι επίσης χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι περισσότεροι νέοι δεν μπορούν να απασχοληθούν στους τομείς για τους οποίους έχουν κάνει σπουδές.
Ως να μη έφτανε όμως αυτό, οι σημερινοί νέοι θα κληρονομήσουν ένα τεράστιο χρέος που δημιούργησε η προηγούμενη γενιά. Έτσι, ενώ θα είναι φτωχότεροι από την προηγούμενη γενιά και με χειρότερες συνθήκες απασχόλησης, θα κληθούν να πληρώσουν και για την κακή διαχείριση της προηγούμενης γενιάς. Ασφαλώς όμως το θέμα δεν πρέπει να τίθεται μόνο σε αυτό το επίπεδο. Μπορεί κανείς να προσάψει ανευθυνότητα διαχείρισης στην προηγούμενη γενιά, όμως η οικονομική κρίση είναι συστημική και οφείλεται στον τρόπο που διαρθρώθηκε η παγκόσμια οικονομία στο πλαίσιο ενός νεοφιλεύθερου καπιταλιστικού συστήματος όπου μικρές μειοψηφίες λυμαίνονται ένα τεράστιο πλούτο.
Δεν είναι επομένως τυχαίο που σε όλο τον κόσμο οι νέοι άνθρωπου αποτελούν την πρωτοπορία των κοινωνικών εξεγέρσεων και των κοινωνικών διαμαρτυριών. Εξεγείρονται γιατί βλέπουν από τη μια να μην έχουν οι ίδιοι κανένα μέλλον και από την άλλη γιατί, όπως συμβαίνει πάντοτε, οι νέοι διαθέτουν κοινωνικές ευαισθησίες που τους καθοδηγούν πολιτικά αλλά και πολιτισμικά.
Σε μια πρόσφατη έκθεση της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης, επισημαινόταν ότι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και των μέτρων λιτότητας η σημερινή γενιά των νέων πλήτεται δυσανάλογα από τα μέτρα αυτά, οδηγούμενη στην ανεργία, την υποαπασχόληση και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η Ευρώπη, συνέχιζε η έκθεση, θυσιάζει μια γενιά νέων στο βωμό της λιτότητας και κινδυνεύει να χάσει την πολιτική σταθερότητά της, την κοινωνική συνοχή, τη δικαιοσύνη και την ειρήνη, καθώς και τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα και προοπτική ανάπτυξής της. Οι νέοι δεν αποτελούν ένα πρόβλημα που πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί, αλλά ένα περιουσιακό στοιχείο της Ευρώπης, κατέληγε η έκθεση. Αν οι νέοι της Ευρώπης, μιας από τις πιο πλούσιες και ανεπτυγμένες περιοχές του πλανήτη, αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα, μπορεί να φανταστεί κανείς σε ποια τραγική κατάσταση βρίσκονται οι νέοι άλλων περιοχών του πλανήτη που τις οποίες μαστίζει ακόμη μεγαλύτερη φτώχεια και υπανάπτυξη.
Στην περίπτωση της Ελλάδας φαίνεται πως οι νέοι αυτοί, με ένα υψηλό μορφωτικό επίπεδο, θα δημιουργήσουν μια νέα διασπορά, προκειμένου να επιβιώσουν. Είναι βέβαιο, από τις ενδείξεις που έχουμε, πως στον ξένο τόπο θα πετύχουν, μερικοί θα διαπρέψουν. Η Ελλάδα όμως θα στερηθεί ένα σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό. Κάτι παρόμοιο θα συμβεί και με την Κύπρο. Υπάρχει βέβαια και η δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία, αυτή η προσπάθεια διόγκωσης ενός πελατειακού και αναξιόπιστου κράτους. Θα πρέπει όμως οι νέοι να στραφούν προς άλλες κατευθύνσεις, να επιδιώξουν να είναι δημιουργικοί σε ένα κόσμο που αλλάζει συνεχώς. Οι εποχές που το κράτος ήταν ο προνομιούχος εργοδότης φαίνεται να έχουν παρέλθει. Το παράξενο είναι που στη διασπορά επιτυγχάνουν μακριά από το κράτος.
Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ε-mail stephanos.constantinides@gmail.com
Πηγή: Ο Φιλελεύθερος
Δημοσιεύτηκε στις 16/09/2012
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire